Του Κώστα Ράπτη
Σύμφωνα με μία ιταλική παροιμία σχετικά με τις δυσάρεστες εκπλήξεις που παραμονεύουν τα φαβορί, “όποιος μπαίνει στο κογκλάβιο πάπας, βγαίνει καρδινάλιος”. Και η… παποσύνη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται εν κινδύνω.
Εξ ού και το Politico κατέφυγε στην παραδοσιακή σοφία των Ιταλών – άλλωστε από την Ιταλία αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την επανεκλογή της στην ηγεσία της Κομισιόν η εκλεκτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι επικείμενες ευρωεκλογές θα φέρουν μια μεγάλη στροφή προς τα δεξιά – με ενίσχυση των ευρωομάδων που βρίσκονται στα δεξιά του ΕΛΚ: των Ευρωπαίων Μεταρρυθμιστών και Συντηρητικών (ECR), όπου δεσπόζει η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι και της ομάδας “Ταυτότητα και Δημοκρατία”, όπου συναγελάζονται οι ευρωβουλευτές της Μαρίν Λεπέν και του Ματέο Σαλβίνι.
Ο νέος συσχετισμός που θα προκύψει πιθανότατα θα σημαίνει ότι η πλειοψηφία (και αυτή μάλλον οριακή) που κατέκτησε προ πενταετίας η σύμπραξη του ΕΛΚ, των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών και των Φιλελευθέρων (Renew) δεν θα είναι αρκετή. Τόσο η ατζέντα της Ε.Ε. όσο η στελέχωση των κορυφαίων κοινοτικών οργάνων θα τελούν υπό το άτυπο βέτο της ακροδεξιάς.
Η Μελόνι είναι αποφασισμένη να παίξει ρόλο – αφενός ως πρόεδρος μιας ευρωομάδας που θέλει να την βγάλει από την πολιτική καραντίνα και αφετέρου ως πρωθυπουργός της Ιταλίας, η οποία έχει κάθε λόγο να εκμεταλλευθεί την χαλάρωση των δεσμών του γαλλογερμανικού διδύμου, ιδίως ενόψει των παραχωρήσεων που θα πρέπει να αποσπάσει από τις Βρυξέλλες σε σχέση με την εκτόξευση του χρέους της στο 140% του ΑΕΠ εντός του 2024.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός δεν παύει να καταγγέλλει τις πανευρωπαϊκές συμμαχίες τύπου “ουράνιο τόξο” που δημιουργούν “πλαστές και ετερόκλητες πλειοψηφίες”, όπως αυτή που κυβέρνησε τα κοινοτικά όργανα την προηγούμενη πενταετία.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έλαβε το μήνυμα και πραγματοποίησε αρκετά ανοίγματα προς την κατεύθυνση της Μελόνι το προηγούμενο διάστημα. Θεωρητικά η στροφή των εκλογέων προς τα δεξιά ευνοεί το ΕΛΚ, εφόσον το φέρει πλησιέστερα προς το κέντρο βάρους του πολιτικού φάσματος, διευκολύνοντας τη σύναψη συμμαχιών προς τα δεξιά και προς τα αριστερά.
Όμως η πραγματικότητα μάλλον θα αποδειχθεί πολύ πιο περίπλοκη. Οι Σοσιαλιστές-Δημοκράτες και οι Φιλελεύθεροι ήδη καταγγέλλουν τα ανοίγματα της φον ντερ Λάιεν και διαμηνύουν ότι δεν είναι αυτονόητη ούτε η παραμονή τους σε μία πλειοψηφία στην οποία θα έχει προστεθεί το ECR, ούτε, κατά συνέπεια, μια νέα πενταετία της Γερμανίδας πολιτικού στην ηγεσία της Κομισιόν.
Η Μελόνι από την πλευρά της σκοπεύει να διαπραγματευθεί σκληρά τα ανταλλάγματα, χωρίς κανένα άγχος: μετά το καλοκαίρι θα συνεχίσει να είναι πρωθυπουργός της Ιταλίας, ενώ η φον ντερ Λάιεν παίζει την πολιτική της επιβίωση.
Διόλου τυχαία, σε προεκλογική εκδήλωση που πραγματοποίησε πρόσφατα στη Μαδρίτη το ισπανικό ακροδεξιό κόμμα Vox η Μελόνι επιδόθηκε σε “δημόσιο φλερτ” με την Μαρίν Λεπέν, υποδεικνύοντας διάθεση γεφυρώματος του χάσματος με την “Ταυτότητα και Δημοκρατία”, αφότου προηγηθούν οι ευρωεκλογές και μετρηθούν τα εκατέρωθεν “κουκιά”.
Προϋπόθεση για τη διαμόρφωση μιας ενιαίας, μεγάλης ακροδεξιάς είναι η αναμόρφωση της ομάδας της Λεπέν σε κατεύθυνση περισσότερο mainstream και ιδίως περισσότερο ατλαντιστική, αφού οι διαφορές των δύο ομάδων κυρίως αφορούν την τοποθέτηση επί των μεγάλων γεωπολιτικών συγκρούσεων των ημερών. Το ότι η Λεπέν πήρε την πρωτοβουλία αποβολής από την ευρωομάδα της “ανεξέλεγκτης” AfD (“Εναλλακτικής για τη Γερμανία”) είναι ένα βήμα προς αυτή την κανονικοποίηση.