Η απονομή τιμητικού Χρυσού Αλέξανδρου στον Πάνο Χ. Κούτρα για το σύνολο της προσφοράς του στο σινεμά πραγματοποιήθηκε στον κινηματογράφο Ολύμπιον, την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου. Την τελετή βράβευσης ακολούθησε η προβολή της ταινίας Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά, που αποτέλεσε το μεγάλου μήκους σκηνοθετικό ντεμπούτο του Πάνου Χ. Κούτρα.
Την εκδήλωση προλόγισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης: «Τιμούμε έναν σπουδαίο σκηνοθέτη που δεν κάνει μόνο υπέροχο και πολυβραβευμένο σινεμά, αλλά και όλα τα σωστά βήματα για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Έναν καλλιτέχνη, ο οποίος με τις ταινίες του -όπως και με την παρουσία του αυτές τις μέρες εδώ στο Φεστιβάλ- γέμισε τις αίθουσες συμπερίληψη και αγάπη. Τον Πάνο Χ. Κούτρα». Ακολούθησε ένα μικρό βίντεο με στιγμές και σκηνές από το έργο του αγαπημένου σκηνοθέτη.
Για την απονομή του Χρυσού Αλέξανδρου ανέβηκε στη σκηνή ο εικαστικός, γλύπτης, τραγουδιστής και ηθοποιός Άγγελος Παπαδημητρίου, ο οποίος έχει συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη στις ταινίες Ξενία και Dodo. Λέγοντας ότι «τα λόγια θα είναι φτωχά» για να μιλήσει για τον Πάνο Χ. Κούτρα, ο κ. Παπαδημητρίου επέλεξε να τραγουδήσει το τραγούδι του Νίκου Γούναρη, που ακούγεται στην ταινία Dodo. «Ο κόσμος άλλαξε, αλλάξαν οι καιροί / είν’ όλα ψεύτικα κι ας φαίνονται αλήθεια / ο κόσμος άλλαξε, αλλάξαν οι καιροί / αγάπες βρίσκεις μοναχά στα παραμύθια» και καταχειροκροτήθηκε από το κοινό.
Παίρνοντας τον λόγο, ο Πάνος Χ. Κούτρας ευχαρίστησε το Φεστιβάλ, τη γενική διευθύντρια Ελίζ Ζαλαντό, τον Ορέστη Ανδρεαδάκη και την επικεφαλής του Ελληνικού Προγράμματος, Ελένη Ανδρουτσοπούλου. «Το 1999 ήρθαμε με όλη την ομάδα για να δείξουμε την Επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά με την ορμή, το κέφι και το θράσος που την είχαμε φτιάξει. Όλοι πιστεύαμε πως είχαμε κάνει κάτι σημαντικό, χωρίς να ξέρουμε τι μας περιμένει. Διότι τόσο πριν όσο και μετά την προβολή ακούσαμε πολλά. Ότι ήρθαν τα “σκουπίδια”, ότι “δεν σεβόμαστε το Φεστιβάλ”, ότι “βεβηλώσαμε έναν ιερό τόπο” και πολλά ακόμα», θυμήθηκε ο σκηνοθέτης.
«Έπειτα από 25 χρόνια, με αφορμή αυτό το βραβείο, πολλοί με ρωτούν αν αισθάνομαι δικαίωση, υποστηρίζοντας ότι με τις ταινίες μου επηρέασα την ελληνική κοινωνία και το σινεμά νεότερων σκηνοθετών, ίσως ακόμη και τη ζωή κάποιων ανθρώπων. Δεν ξέρω καθόλου αν ισχύει κάτι τέτοιο, ούτε θέλω να μπω στη διαδικασία να το αναλύσω. Εκείνο που ξέρω με σιγουριά είναι πως ο μόνος τρόπος είναι να προσπαθείς και να συνεχίζεις. Ακόμη κι όταν όλοι και όλα σου λένε να σταματήσεις» πρόσθεσε. «Σε αυτή τη διαδρομή, οι άνθρωποι που με βοήθησαν, με στήριξαν, με ενέπνευσαν και με καθόρισαν ήταν ως επί το πλείστον γυναίκες. Θα ήθελα να αφιερώσω αυτό το βραβείο σε αυτές τις γυναίκες. Σε εκείνες που δεν βρίσκονται πια στη ζωή, που είναι κάπου εκεί έξω, αλλά και που βρίσκονται σε αυτή την αίθουσα. Αλλά πάνω και πέρα απ’ όλα, αφιερώνω το βραβείο στη μητέρα μου, την Αλίκη Κούτρα», είπε ο Πάνος Χ. Κούτρας παραλαμβάνοντας τον τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο.
Στην ερώτηση του κ. Ανδρεαδάκη για το πώς αισθάνθηκε που ξαναείδε την ταινία του σε αποκαταστημένη και ψηφιοποιημένη κόπια, ο σκηνοθέτης απάντησε: «Έχω άγχος για το πώς φαίνεται στη συγκεκριμένη οθόνη. Είναι μια ταινία που την έχω δει πάρα πολλές φορές στη ζωή μου. Όποτε την βλέπω σκέφτομαι “πώς το έκανα αυτό και γιατί;”. Μου φαίνεται απίστευτο και αδιανόητο, αλλά το έκανα και χαίρομαι πολύ».
Μετά την απονομή, ο κ. Κούτρας κάλεσε στη σκηνή ανθρώπους που δούλεψαν στην ταινία Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά: Τον παραγωγό Ίωνα Κώνστα, την production designer που έκανε τα σκηνικά και συγχρόνως συμπαραγωγό Μαριάννα Παπαγεωργίου, τον διευθυντή φωτογραφίας Επαμεινώνδα Ζαφείρη, τη μοντέζ Ελισάβετ Χρονοπούλου, τη δημοσιογράφο Έφη Παπαζαχαρίου, τους ηθοποιούς Γρηγόρη Πατρικαρέα, Χρήστο Μάντακα και Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, καθώς και τους Νίκο Μούτσελο και Σάκη Μπουζάνη του Studio 235, που βοήθησαν στην αποκατάσταση της ταινίας.
«Μεγάλη μου χαρά που συμμετείχα στην ταινία. Ήταν μια τρέλα που ξεκίνησε ο Πάνος. Ήταν μεγάλη εμπειρία, σχολείο και μάθημα για μένα. Είχαμε μια πολύ όμορφη παρέα. Ο Πάνος είναι καταπληκτικός και βοηθά τον ηθοποιό», ανέφερε ο Χρήστος Μάντακας. Παίρνοντας τον λόγο, ο ηθοποιός Γρηγόρης Πατρικαρέας σημείωσε: «Το σενάριο ήταν μοναδικό, το διαβάσαμε και είπαμε, “τι είναι αυτό;”. Ξέραμε ότι ήταν κάτι ξεχωριστό, όσο ξεχωριστός είναι και ο Πάνος που μας έπεισε να το κάνουμε». Ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε στη συνέχεια στον πρωταγωνιστή της ταινίας που δεν είναι στη ζωή, τον Γιάννη Αγγελάκη, λέγοντας: «Ήταν μια ξεχωριστή περίπτωση. Υπέροχος άνθρωπος και απίστευτο ταλέντο».
Στη συνέχεια, η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου δήλωσε: «Μόλις είχα γεννήσει και παραθέριζα κάπου όταν μου είπε την ιδέα ο Πάνος. Φυσικά, ξετρελάθηκα. Τα γυρίσματα κράτησαν μία μέρα. Υποδύθηκα μια δημοσιογράφο που λέει τις ειδήσεις και μου άρεσε πολύ η ιδέα. Ήταν ένα μοναδικό γύρισμα. Τον Πάνο τον λάτρεψα, έχουμε μια εκρηκτική συγγένεια μεταξύ μας. Τον ευχαριστώ, όπως και το ελληνικό σινεμά τον ευχαριστεί πολύ».
«Είμαι πολύ συγκινημένη αυτές τις δύο μέρες. Του αξίζει το βραβείο» είπε η Ελισάβετ Χρονοπούλου. «Είμαι πολύ περήφανη για αυτή τη ταινία. Νιώθαμε πως έχουμε φτιάξει μια απολύτως κανονική και φυσιολογική ταινία, αλλά όπως καταλάβαμε αργότερα από τις αντιδράσεις, δεν ήταν έτσι». Η Ελισάβετ Χρονοπούλου αποκάλυψε πως η μητέρα του Πάνου Χ. Κούτρα μαγείρεψε τον μουσακά που «πρωταγωνιστεί» στην ταινία, ο οποίος καταναλώθηκε κυρίως από την ίδια. «Ήταν πεντανόστιμος!» επισήμανε.
Τον λόγο πήρε έπειτα η Μαριάννα Παπαγεωργίου: «Κι εγώ είμαι πολύ συγκινημένη, Πάνο σού αξίζει πραγματικά το βραβείο. Δεν είχαμε λεφτά και για τα σκηνικά μάς έδωσαν διάφοροι άνθρωποι ό,τι είχαν και δεν είχαν. Ακόμα και το διαστημόπλοιο το φτιάξαμε χρησιμοποιώντας απλά υλικά, όπως σελοτέιπ. Για μένα ήταν μια ταινία με την οποία ενηλικιωθήκαμε. Τη γυρίσαμε με μια τρέλα που έχουν οι ανήλικοι. Απόδειξη ήταν η ανταπόκριση που είχε ο Μουσακάς όλα αυτά τα χρόνια» είπε.
«Μου είχε πει την ιδέα της ταινίας και είπα μέσα μου “τέλεια!”. Αυτή η τρελή ιδέα δημιούργησε ενθουσιασμό σε πολύ κόσμο, και κάπως έτσι κάναμε μια μεγάλου μήκους ταινία. Ήταν πρωτοποριακή εκείνη την εποχή και είχε γυριστεί σε αναλογικό βίντεο με σκοπό να γίνει trash. Και αυτό ακριβώς έγινε» ανέφερε ο Ίωνας Κώνστας. «Το 1995 ξεκινήσαμε τα γυρίσματα. Τότε γνώρισα και τον Πάνο. Είχαμε θράσος, όπως είπε ο ίδιος» ανέφερε ο Επαμεινώνδας Ζαφείρης. «Την ταινία την ξεκινήσαμε το 1995, σταματήσαμε γιατί δεν είχαμε χρήματα. Κάναμε κάποια γυρίσματα στη νυχτερινή Αθήνα τα Χριστούγεννα του 1996 και μετά ξεκινήσαμε πάλι το καλοκαίρι του 1997» συμπλήρωσε ο κ. Κούτρας. «Ήταν μια αδιανόητη, ασύλληπτη, απίστευτη, υπέροχη και τρομερά προκλητική ταινία. Ήταν ρίσκο να δουλέψεις για αυτή. Θα θυμάμαι πάντα τα γέλια που κάναμε και το πόσο ωραία περάσαμε. Είμαι πολύ περήφανη που είμαι εδώ», είπε συγκινημένη η Έφη Παπαζαχαρίου.
Λίγα λόγια για την ταινία:
Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά (1999)
Παίζουν: Γιάννης Αγγελάκης, Χρήστος Μάντακας, Θέμις Μπαζάκα, Μύριαμ Βούρου, Γρηγόρης Πατρικαρέας, Μιχάλης Πάντος, Ρουμπίνη Βασιλακόπουλου, Τζένη Μπαλατσινού, Δωροθέα Μερκούρη, Κλειώ Χατζηστεφάνου
Το 2000 ένα τρομερό γεγονός συνταράζει την Αθήνα: ένα τεράστιο κομμάτι μουσακά εμφανίζεται στους δρόμους σκορπίζοντας τον πανικό και τον θάνατο. Όλοι αναρωτιούνται τι συμβαίνει πραγματικά, τι είναι, από πού ήρθε, γιατί και πώς. Εκτός από την Τάρα και μια ομάδα ετερόκλητων ανθρώπων που είναι πεπεισμένοι ότι πρέπει να το συναντήσουν…