Stop Making Sense

Εμβληματικό μουσικό ντοκιμαντέρ, το οποίο αποτυπώνει με μεγαλοφυή απλότητα όλη την ενέργεια, τη χορογραφική χάρη και τη μουσική ευφυΐα του Ντέιβιντ Μπερν και της παρέας του, από το σκηνοθέτη της «Σιωπής των Αμνών».

Αν ανατρέξετε στις εγκυρότερες λίστες κάθε λογής “ειδικών” για τα καλύτερα concert movies όλων των εποχών, τρεις ταινίες είναι αυτές που δεν λείπουν από καμία επιλογή: το “Gimme Shelter” (1970) των Σαρλότ Ζουέριν, Άλμπερτ και Ντέιβιντ Μέισλς, “Το Τελευταίο Βαλς” (1978) του Μάρτιν Σκορσέζε και το “Stop Making Sense” (1984) του Τζόναθαν Ντέμι. Κι αν το πρώτο φιλμ “απλώνει” τις εικόνες του πέρα από τη συναυλιακή σκηνή του Άλταμοντ, όπου πάνω της έπαιζαν οι Rolling Stones, τα δύο τελευταία καταφέρνουν να αποτυπώσουν το (μουσικό) πνεύμα μιας εποχής, εστιάζοντας αποκλειστικά στους ανθρώπους στους οποίους ανήκει το σόου.

Στο τέλος του 1983 οι Talking Heads, πρωτοπόροι του new wave, είχαν ήδη πίσω τους τέσσερα σπουδαία άλμπουμ (“Talking Heads: 77”, “More songs about buildings and food”, “Fear of music”, “Remain in light”), ενώ το καλοκαίρι του ίδιου έτους κυκλοφόρησαν το “Speaking in tongues” για το οποίο είχαν ξεκινήσει περιοδεία. Την ίδια εποχή, ο 39χρονος Τζόναθαν Ντέμι, εννιά χρόνια προτού κερδίσει το Όσκαρ για την “Σιωπή των Αμνών”, είχε ήδη υπογράψει τον χιτσκοκικό “Κύκλο Αγωνίας” (1979) και τη σπιρτόζα, βραβευμένη με δύο Όσκαρ κομεντί “Μέλβιν και Χάουαρντ” (1980). Συγκρότημα και σκηνοθέτης αποφάσισαν τότε να συνεργαστούν για ένα concert movie, το οποίο γυρίστηκε κατά τη διάρκεια τριών συναυλιών στο Pantages Theatre του Χόλιγουντ τον Δεκέμβριο του ’83 και φτάνει στη χώρα μας με σαράντα χρόνια καθυστέρηση.

Χορογραφημένο από τον ίδιο Ντέιβιντ Μπερν, τον επικεφαλής του συγκροτήματος, το σόου έχει τη δική του αφηγηματική λογική, ξεκινώντας με τον συνθέτη-τραγουδιστή να βγαίνει μόνος του στη γυμνή σκηνή και με τη βοήθεια μιας ακουστικής κιθάρας κι ενός κασετοφώνου να ερμηνεύει το “Psycho Killer”. Σε κάθε τραγούδι που ακολουθεί, ένα καινούργιο μέλος του γκρουπ (Τίνα Γουεϊμάουθ, Κρις Φραντς, Τζέρι Χάρισον) εμφανίζεται και τον συνοδεύει, ενώ η σκηνή ζωντανεύει σταδιακά με φωτισμούς και σλάιντ. Ο Ντέμι, πάντα πιστός σε μια “δραματουργικά” πλούσια κινηματογράφηση, εστιασμένη στους χαρακτήρες και τις πειστικές ερμηνείες (τέσσερα Όσκαρ για τους ηθοποιούς του), αντιλαμβάνεται την όλη παράσταση σαν μια σκηνοθετημένη ταινία της οποίας χρειάζεται απλώς να τονίσει τις διηγηματικές δυνατότητες. Μένει αυστηρά προσηλωμένος σε όσα εκτυλίσσονται επί σκηνής (η κάμερα γυρίζει προς τους θεατές μόνο στο τέλος της συναυλίας), αναδεικνύοντας μ’ ένα δημιουργικότατο μοντάζ τη θεατρικότητα του σόου, συλλαμβάνοντας εν τω γεννάσθαι όλη την ενέργεια που ξεπηδά από τη χημεία των περφόρμερ και, το κυριότερο, οπτικοποιώντας με τον πιο απλό, άμεσο και συναρπαστικό τρόπο την καλλιτεχνική μεγαλοφυΐα, τη “μουσική ουσία”, δηλαδή, τραγουδιών σαν το “Once in a lifetime”, “Life during wartime” και “Take me to the river”. Κι όλα αυτά σ’ έναν κόσμο όπου… stop making sense, makes sense.

ΗΠΑ. 1984. Διάρκεια: 88΄. Διανομή: TANWEER