«Short Night of the Glass Dolls»: Ένα μεθυστικό μεταθανάτιο ταξίδι στο «giallo» σινεμά

[Μην φύγετε αν δεν λάβετε μέρος στο QUIZ μας, στο τέλος της σελίδας… είναι για δυνατούς αναγνώστες]

Η κάμερα ζουμάρει στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Aldo Lado με τίτλο «Short Night of the Glass Dolls» (1971) και συγκεκριμένα στη γραφική Πράγα. Νεκρική σιγή, πιθανόν ξημερώματα στην κεντρική πλατεία της πόλης και το μόνο που ακούγεται είναι ο δημοτικός καθαριστής και ένα κοράκι που λιγουρεύεται το φρέσκο πτώμα ενός νεαρού άντρα. Το πτώμα σύμφωνα με τους εργαζομένους του τοπικού νεκροτομείου, ανήκει σε έναν ρεπόρτερ ονόματι Gregory Moore. Όμως αυτός ο νεκρός έχει φανερά κάτι το διαφορετικό, κάτι που δεν έχουν τα υπόλοιπα πτώματα που φτάνουν στο νεκροτομείο τους. Αυτός είναι κρύος και το βλέμμα του ζωηρό, σαν να προσπαθεί να ξεστομίσει κάτι. Σχεδόν μοιάζει σαν να φωνάζει για βοήθεια χωρίς να κουνάει τα χείλη και το σώμα του. Η απόλυτη φρίκη! Ο Gregory είναι ένας ζωντανός σε σώμα νεκρού. Το πώς έφτασε σε αυτό το σημείο παραμένει ακόμη ένας γρίφος, καθότι μέχρι στιγμής ό,τι γνωρίζουν οι γιατροί, γνωρίζει και ο ίδιος. Φτάνει απλώς να θυμηθεί τι τον έφερε εδώ. Αυτό είναι και το μόνο που δύναται να τον κρατήσει ζωντανό…

Ο Gregory προτού καταλήξει στο νεκροκρέβατο είχε μια καλή ζωή. Ένας άνθρωπος της καλής κοινωνίας, με το επάγγελμά του, την οικονομική του επιφάνεια, πιστούς συνεργάτες και φυσικά τις κατακτήσεις του. Όσο κλέβεται με την όμορφη Mira, μια παλιά του αγάπη και νυν συνεργάτιδά του, η Jessica (που ενσαρκώνει η αγαπημένη μούσα του Bergman, Ingrid Thulin) τον προστατεύει σαν φύλακας άγγελος, άλλοτε πιο επικριτικά κι άλλοτε με τρυφερότητα. Η σχέση του με την Mira, παρότι παραμυθένια δεν αργεί να βρει αδιέξοδο, ενώ τον έρωτά τους μονίμως περιβάλλει ένα παράξενο, αμφίρροπο συναίσθημα. Μοιάζει κάποιος να τον παρακολουθεί στο βάθος παίζοντας νωχελικά μια ξεκούρδιστη άρπα. Η Mira, σαν την μύγα μες στο γάλα, παντελώς ξέμπαρκη στη ζωή και το κοινωνικό status του Gregory, σαν βόμβα όπως εμφανίστηκε στην ζωή του έτσι και χάνεται μέσα σε ένα βράδυ. Το θλιβερό βράδυ της εξαφάνισής της, όλος ο κόσμος του κεντρικού ήρωα ξεκινά σταδιακά να καταρρέει. Έπειτα το τραγικό αναπόφευκτο, μολονότι ακόμη η Mira δεν έχει αποδειχτεί νεκρή, ο δημοσιογράφος με την σημαντική συμβολή της Jessica επιχειρεί να αναλάβει ξεχωριστά από την αστυνομία την μυστηριώδη υπόθεση της αγαπητικιάς του, ανακαλύπτοντας επιπλέον θύματα που εξαφανίστηκαν όπως η ίδια, που όμως με έναν παράδοξο τρόπο είχαν όλα τους ένα κοινό: την αγάπη για την μουσική. Μια μελαγχολική μουσική από έγχορδα που μοιάζει να αγαπά ιδιαιτέρως και ο ίδιος ο Lado.

Ο πρωταγωνιστής βρίσκεται εγκλωβισμένος σε ένα μόνιμο μπρος-πίσω ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν του, το οποίο μέχρι και αισθητά αργότερα στην ταινία παραμένει ένα άλυτο μυστήριο. Σε μια «στατική» βιασύνη, οφείλει να προλάβει να ξυπνήσει από την παράλυση πριν να είναι αργά, βλέποντας παράλληλα τη ζωή του να περνάει μπροστά από τα μάτια του όσο η αγωνία φτάνει στο ζενίθ της. Όπως λέει κι εκείνος, όταν είσαι νεκρός δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω να πεις στους άλλους το τι συνέβη. Παρ’ όλα αυτά, ο Gregory ακόμη και ως «ζωντανός» πάντα έμοιαζε φυλακισμένος μέσα σε ένα γυάλινο κλουβί όπου όλοι τον κοίταζαν υποτιμητικά πίσω από ένα τζάμι. Δεν ήταν ποτέ του μέρος του τόπου αυτού. Ήταν πάντοτε χαμένος σε ένα δικό του προσωπικό παραλήρημα μπλεγμένος στο σωστό και το λάθος, το καλό και το κακό, μέσα σε έναν κόσμο που σπάνια εμβαθύνει στην πραγματικότητα. Όπως η κάμερα του Lado, έτσι και η οπτική μιας ολόκληρης κοινωνίας κοιτάζει αφ’ υψηλού μια πόλη σε γενικό και ζουμάρει μόνο μέχρι ένα πολύ επιφανειακό σημείο. Μια πόλη αρχιτεκτονικά πανέμορφη που όμως δεν μπορεί να εξαλείψει πλήρως τα χαλάσματά της.

Η ματιά του Lado, δεν αρκείται ωστόσο σε μια επιφανειακή της απεικόνιση. Χρησιμοποιεί καρέ καρέ την ολική της εικόνα, σκιαγραφώντας κατά βάση την ήσυχα επικίνδυνη ομορφιά της που αγγίζει κάτι το απόκοσμο. Σοκάκια, μουσικοί του δρόμου και ένα κλίμα πένθιμο, κατά έναν τρόπο υπό καθολική ύπνωση. Αρχικά, ξεκινά με μια εμβληματική εισαγωγή που σε προϊδεάζει για κάτι ανόμοιο με ό,τι περιέχει μια τυπική ταινία του είδους των λατρεμένων ιταλικών gialli. Από σεναριακής απόψης, με τη σειρά του ο κεντρικός ήρωας δεν ακολουθεί τα μονοπάτια των κλασικών αρχέτυπων χαρακτήρων που συνήθως αναλαμβάνουν τον ρόλο του ντετέκτιβ για εγωιστικούς λόγους. Μαγεμένος από μια φθονερή δύναμη, προσπαθεί να αποδομήσει πρώτα απ’ όλα την δική του ιστορία και έπειτα του θύματος.

Το εν λόγω διαμάντι ιταλικού μυστηρίου ίσως να συνδέεται εν πολλοίς με παραπλήσια τύπου έργα που κυκλοφόρησαν στις αρχές της δεκαετίας αλλά με έξυπνες διαφοροποιήσεις ως προς την δομή του και την εμφανώς μη επιτηδευμένη σκηνοθεσία του. O απόλυτος μονταζιακός συγχρονισμός με την μυσταγωγική μουσική και πλάνα που «αναπνέουν» και αφηγούνται σιωπηλά ολοκληρωμένες ιστορίες χωρίς η σύνδεσή τους (που τις περισσότερες φορές είναι τουλάχιστον απότομη) να καθίσταται απαραίτητη για την συνέχιση της πλοκής, του χαρίζουν μια μοναδική υπόσταση. Μια υπόσταση που σε ταξιδεύει στα άδυτα του αποκρυφισμού και μετά πάλι πίσω στον κόσμο του crime σινεμά σε εναλασσόμενο μοντάζ. Αλλά ό,τι κι αν είναι αυτό που έχεις δει, μέχρι το τελευταίο λεπτό της ιστορίας δεν έχεις δει ακόμη τίποτα καθαρά…

Μερικές φωνές, όχι μόνο δε χάνουν την ένταση και την αλήθεια τους με τα χρόνια, αλλά, αντιθέτως, ωριμάζουν, μεστώνουν, δυναμώνουν.  Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος.
Ο συγγραφέας που «διέπλασσε» γενιές και γενιές αναγνωστών, επέφερε τομές στην ελληνική πεζογραφία και το θέατρο, μίλησε για τον έρωτα όπως άλλος κανείς και έζησε μια αμιγώς μυθιστορηματική ζωή στην πιο συναρπαστική αλλά και δύσκολη περίοδο της ελληνικής Ιστορίας μάς συστήνεται από την αρχή. 
Τέσσερα εμβληματικά έργα που άφησαν εποχή ξανάρχονται στο φως με συναρπαστικά εξώφυλλα, εμπνευσμένα εισαγωγικά σημειώματα αλλά και απολαυστικά προλογικά κείμενα του ίδιου του συγγραφέα, που συνόδευαν τις αρχικές εκδόσεις.
Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ, οι ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΑΡΡΑΒΩΝΕΣ, η ΣΤΕΛΛΑ ΒΙΟΛΑΝΤΗ και ο ΚΑΤΗΦΟΡΟΣ ξαναβρίσκουν μια θέση στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και υπόσχονται να μας συγκινήσουν, να μας μαγέψουν, να μας διασκεδάσουν, να μας προβληματίσουν και να μας ταξιδέψουν… από την αρχή.

Eπικοινωνήστε με εμάς για να ενημερωθείτε ποια είναι τα οφέλη της κάθε συνδομής και την καταλληλότερη για εσάς στο e-mail info@literature.gr

Ακολουθήστε το Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.