Η Ε.Ε. προσπαθεί να εντάξει την Τουρκία στο Security Action for Europe (SAFE), ένα στρατηγικό ταμείο ύψους 150 δισ. ευρώ (175 δισ. δολαρίων), που αποσκοπεί στην ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της ηπείρου.
Όπως γράφει η τουρκική εφημερίδα Sabah η Ελλάδα δέχεται πιέσεις να αλλάξει τη στάση της απέναντι στην ένταξη της Τουρκίας.
Όπως αναφέρεται ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών, Γιόχαν Βάντεφουλ, αναμένεται να επισκεφθεί την Αθήνα τη Δευτέρα για να καλέσει την ελληνική κυβέρνηση να εγκρίνει τη συμμετοχή της Άγκυρας.
Η επίσκεψη πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες πριν από την καταληκτική ημερομηνία της 30ης Νοεμβρίου, όπου τα κράτη που επιθυμούν να λάβουν δάνεια μέσω του προγράμματος SAFE πρέπει να υποβάλουν αιτήσεις.
“Η Γερμανία ασκεί έντονες πιέσεις, υποστηρίζοντας ότι η συνεργασία με την Τουρκία είναι απαραίτητη για τη συνοχή της ευρωπαϊκής άμυνας”, γράφει η Sabah απηχώντας τις γερμανικές απόψεις.
Συνεχίζοντας η τουρκική εφημερίδα αναφέρει πως ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, είχε πρόσφατα συνάντηση με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, στο περιθώριο της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (EPC) στην Κοπεγχάγη.
Η συζήτηση, που πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος του Ρούτε, εστίασε στο πώς θα μπορούσε να αρθεί το ελληνικό “βέτο” για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE. Ωστόσο, ο Μητσοτάκης επανέλαβε με σαφήνεια ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εγκρίνει τη συμμετοχή της Τουρκίας, εξαιτίας των συνεχιζόμενων διαφορών στο Αιγαίο και του casus belli που εξακολουθεί να ισχύει από την πλευρά της Άγκυρας.
Η κρίση αυτή ανάγεται στα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν η Ελλάδα επιχείρησε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο στα 12 ναυτικά μίλια, κίνηση που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Τουρκίας, η οποία την χαρακτήρισε αιτία πολέμου (casus belli).
Όπως γράφει η Sabah σχεδόν όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. τάσσονται υπέρ της συνεργασίας με την Τουρκία, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ και μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη αμυντική βιομηχανία.
Μόνο η Γαλλία και η Κυπριακή Δημοκρατία φέρονται να συμμερίζονται τις ελληνικές επιφυλάξεις, ενώ οι σκανδιναβικές χώρες υποστηρίζουν ενεργά τη συμμετοχή της Άγκυρας, θεωρώντας ότι μπορεί να ενισχύσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Το πρόγραμμα SAFE, που εγκρίθηκε από τους ηγέτες της Ε.Ε. τον Μάιο του 2025, έχει ως στόχο να προσφέρει μακροπρόθεσμα και ανταγωνιστικά δάνεια για την επιτάχυνση των αμυντικών προμηθειών. Το πρόγραμμα αποτελεί τμήμα του ευρύτερου σχεδίου “ReArm Europe / Readiness 2030”, που φιλοδοξεί να κινητοποιήσει συνολικά πάνω από 800 δισ. ευρώ σε αμυντικές δαπάνες.
Αν και το SAFE προορίζεται κυρίως για κράτη-μέλη της Ε.Ε., χώρες όπως η Ουκρανία και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ/ΕΟΧ) έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε κοινές αμυντικές προμήθειες. Η Τουρκία, ως μακροχρόνια υποψήφια χώρα και στρατηγικός εταίρος του ΝΑΤΟ, διεκδικεί την ίδια μεταχείριση.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αν η Ελλάδα επιμείνει στην άρνησή της, η Ε.Ε. ίσως αναζητήσει παράπλευρους μηχανισμούς συνεργασίας με την Τουρκία, εκτός του επίσημου πλαισίου SAFE. Σε κάθε περίπτωση, η γερμανική διπλωματία αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων.
