Του Κώστα Κατίκου
Point System για τη φερεγγυότητα των εργοδοτών εφαρμόζει ο ΕΦΚΑ με τους μηχανισμούς του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών για να ελέγχει εργοδότες και επιχειρήσεις που η δραστηριότητά τους, δημιουργεί υποψίες για συστηματική πρακτική δημιουργίας χρεών.
Στην “τσιμπίδα” του ελέγχου μπαίνουν και οι εργαζόμενοι. Όχι, για να τους καταλογιστούν πρόστιμα, αλλά για να συσχετιστεί η ειδικότητά τους με τη δραστηριότητα της επιχείρησης.
Αν η ειδικότητά τους είναι άσχετη με τη δραστηριότητα της επιχείρησης τότε η πιθανότητα να πρόκειται για επιχείρηση που δημιουργήθηκε για να αποκομίσει πρόσκαιρο κέρδος, αφήνοντας χρέη θα αυξάνεται κατακόρυφα.
Η περίπτωση που αναφέρεται στη σελίδα 12 της τελευταίας έκθεσης του ΚΕΑΟ (γ΄ τριμήνου 2023) είναι άκρως αποκαλυπτική. Όπως αναφέρεται, “επιχείρηση με δραστηριότητα “καθαρισμοί” είχε ως απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς”! Η περίπτωση δεν είναι η μοναδική αλλά σαν και αυτή εκτιμάται ότι υπάρχουν χιλιάδες, αν κρίνει κανείς από το γεγονός και μόνο ότι από τέτοιους προληπτικούς ελέγχους, έχει ανασταλεί η δυνατότητα υποβολής ΑΠΔ σε 572 εργοδότες.
Ο δείκτης φερεγγυότητας, ή αφερεγγυότητας όπως αναφέρεται στην έκθεση, λειτουργεί στα πρότυπα ενός “Point System” με στόχο να αποτρέπεται η δημιουργία νέων χρεών.
Τα δεδομένα που επεξεργάζεται το Κ.Ε.Α.Ο. αφορούν κυρίως στον εντοπισμό επιχειρήσεων με έντονη παραβατικότητα και συστηματική δημιουργία οφειλών.
Κοινό χαρακτηριστικό των περιπτώσεων αυτών –όπως περιγράφει η έκθεση- είναι η συνεχής δημιουργία οφειλών και η ανυπαρξία περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ.
“Η απουσία περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μεθόδευσης με σκοπό την αδυναμία εντοπισμού των πραγματικών υπευθύνων της επιχείρησης” αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Ο δείκτης φερεγγυότητας μιας επιχείρησης βασίζεται σε στοιχεία που αφορούν:
*Στην υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών.
*Στην δραστηριότητα της επιχείρησης (με έμφαση σε επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής).
*Στο αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας.
*Στα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ. ορισμός ως υπεύθυνων πρώην εργαζομένων της επιχείρησης)
*Στη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ)
*Στο αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα “καθαρισμοί” και απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς)
Με βάση τον δείκτη αποφασίζεται αν θα ενταθούν οι έλεγχοι, αν θα ζητηθούν πρόσθετα στοιχεία, κοινώς αν μια επιχείρηση θα μπαίνει στο στόχαστρο των ελεγκτών.
Όταν εντοπίζονται χρέη εν τη γενέσει τους, το ΚΕΑΟ στέλνει ατομική ειδοποίηση στους οφειλέτες για την τακτοποίησή τους, και όσοι δεν ανταποκρίθηκαν εντός 20 ημερών τους περιμένει η διαδικασία λήψης αναγκαστικών μέτρων. Πριν τη λήψη των αναγκαστικών μέτρων οι οφειλέτες αξιολογούνται και δημιουργείται το προφίλ του καθενός με πληροφορίες από το ηλεκτρονικό σύστημα του Κ.Ε.Α.Ο., τη διασύνδεση με το Μητρώο της Γ.Γ.Π.Σ., τα στοιχεία του Γ.Ε.ΜΗ. κλπ.
Στη συνέχεια με κριτήρια καθορίζεται ο βαθμός εισπραξιμότητας και επισφάλειας κάθε οφειλής. Μεταξύ των κριτηρίων που λαμβάνονται υπόψη είναι: το ύψος της οφειλής, η συμπεριφορά του οφειλέτη στην καταβολή των τρεχουσών εισφορών ή και στην παράλληλη καταβολή ανελλιπώς κάθε μήνα ενός εύλογου ποσού “έναντι” της οφειλής, αλλά και η παλαιότητα της οφειλής, προκειμένου να εκτιμηθεί αν οφείλονται στην οικονομική κρίση ή την εκ συστήματος αφερεγγυότητα του οφειλέτη.
Από την έναρξη του Κ.Ε.Α.Ο. μέχρι τον Σεπτέμβριο 2023 έχουν αποσταλεί συνολικά 2.156.272 Ατομικές Ειδοποιήσεις σε οφειλέτες. Ειδικά εντός του τρίτου τριμήνου του 2023 εστάλησαν 17.579 ατομικές ειδοποιήσεις.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία στο τρίτο τρίμηνο του 2023 έφτασαν στα 47,16 δις. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 622,37 εκατ. ευρώ από το δεύτερο τρίμηνο.
Σε σύνολο 2,3 εκατ. οφειλετών, οι 1.742.773 οφειλέτες χρωστούν ως 15.000 ευρώ ο καθένας ενώ 2.605 οφειλέτες έχουν χρέη άνω του 1 εκατ. ευρώ.
Οι συνολικές εισπράξεις κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 ανέρχονται σε 436,28 εκατ. ευρώ με ποσοστό 53% να προέρχεται από πληρωμές οφειλών που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης και 47% από καταβολές εκτός ρύθμισης.