Της -
Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ αγωνίζεται να διατηρήσει το παγκόσμιο μερίδιο αγοράς που έχει, ενώ είναι αντιμέτωπη με τη σημαντική απειλή πιθανών δασμών των ΗΠΑ και την αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα της Κίνας στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, σημειώνει η Moody’s analytics.
Η αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ βρίσκεται σε σταυροδρόμι, τονίζει ο οίκος. Για πολλά χρόνια, ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας αποτελούσε κρίσιμο μέρος της παραγωγής της ΕΕ, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο τόσο στο εγχώριο εμπόριο όσο και στο εξωτερικό. Τώρα, ο κλάδος βρίσκεται εν μέσω μιας βαθιάς αλλαγής. Η παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση και η ώθηση για υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων αναδιαμορφώνουν τη ζήτηση των καταναλωτών και προσελκύουν νέους ανταγωνιστές που θέλουν να επωφεληθούν από τον μετασχηματισμό του κλάδου.
Επιπλέον, ένα πιο προστατευτικό μέλλον με δασμούς που απειλούν τις καθιερωμένες εμπορικές σχέσεις προσθέτει στις προκλήσεις. Για να διατηρήσει τη θέση της ως κορυφαίου παίκτη στην παγκόσμια αγορά αυτοκινήτων, η Ευρώπη πρέπει να προσαρμοστεί γρήγορα σε αυτές τις ταχέως εξελισσόμενες τάσεις, προειδοποιεί η Moody’s.
Απογοήτευση μετά την πανδημία
Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία δεν πέρασε εύκολα μετά από την πανδημία. Ενώ η παγκόσμια παραγωγή αυτοκινήτων έχει ξεπεράσει τα προ πανδημίας επίπεδα κατά 2%, η παραγωγή της ΕΕ παραμένει 12% κάτω. Η ΕΕ έχει διατηρήσει την ιστορική της θέση ως ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεισφέρων στην παγκόσμια παραγωγή αυτοκινήτων. Ωστόσο, το μερίδιο αγοράς της μειώθηκε σταδιακά με την Κίνα να καταλαμβάνει ένα αυξανόμενο μέρος της ανάπτυξης του κλάδου.
Από την πανδημία και μετά, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της παραγωγής αυτοκινήτων έχει αποδοθεί στην Κίνα. Από το 2019 έως το 2023, η ετήσια παραγωγή οχημάτων της Κίνας αυξήθηκε κατά 4,4 εκατομμύρια μονάδες. Αντίθετα, η παραγωγή της ΕΕ έχει μειωθεί, με 2,3 εκατομμύρια λιγότερα οχήματα να παράγονται από ό,τι πριν από την πανδημία.
Οι κίνδυνοι αυξάνονται
Παρά την παραγωγή λιγότερων οχημάτων, το εμπορικό ισοζύγιο αυτοκινήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση της εγχώριας ζήτησης έχει καθυστερήσει την ανάπτυξη της εξωτερικής ζήτησης, σταθεροποιώντας το εμπορικό ισοζύγιο. Ωστόσο, αυτή η σταθερή δυναμική θα μπορούσε να αλλάξει, καθώς οι βασικοί εμπορικοί εταίροι της ΕΕ είναι έτοιμοι να αλλάξουν τη δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου αυτοκινήτων, θέτοντας σε κίνδυνο τις εξαγωγές της ΕΕ, τονίζει η Moody’s.
Οι εξαγωγές προς την Κίνα, οι οποίες αυξάνονταν ακόμη και μετά την πανδημία, σημείωσαν κάμψη το 2023. Μέσα σε ένα χρόνο, η αξία των εισαγωγών της Κίνας οχημάτων κατασκευής της ΕΕ μειώθηκε κατά 20%, λόγω της επιθετικής ώθησης για υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων EV και την αξιοσημείωτη αύξηση της κινεζικής εγχώριας παραγωγής. Αυτή η στροφή προς την ενίσχυση της κινεζικής εγχώριας παραγωγής αναδεικνύεται ως σημαντικό εμπόδιο για το εμπόριο αυτοκινήτων στην ΕΕ, σημειώνει ο οίκος.
Καθώς η Κίνα μείωσε τις εισαγωγές αυτοκινήτων της από την ΕΕ, η ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία των ΗΠΑ ξεπέρασε το Ηνωμένο Βασίλειο και έγινε ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας από άποψη αξίας.
Αυτή η αύξηση των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ αντιστάθμισε τη μείωση των εξαγωγών προς την Κίνα. Ωστόσο, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ και η διαφαινόμενη απειλή επιβολής γενικών δασμών στις εισαγωγές των ΗΠΑ αποτελούν τεράστιο κίνδυνο για τη μεγαλύτερη πλέον εμπορική εταιρική σχέση της ΕΕ στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι δασμοί των ΗΠΑ απειλούν τις εξαγωγές αυτοκινήτων της ΕΕ
Επί του παρόντος, η ΕΕ είναι ο κύριος προμηθευτής οχημάτων που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελώντας περίπου το 23% του συνόλου των εισαγωγών οχημάτων των ΗΠΑ σε αξία, επισημαίνει η Moody’s. Αυτό τονίζει τον κρίσιμο ρόλο του τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας της ΕΕ στην αγορά των ΗΠΑ. Λόγω του σημαντικού μεριδίου αγοράς της, η αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στους δασμούς και στις πολιτικές προστατευτισμού των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με ένα σενάριο όπου οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς 10% στις εισαγωγές, η Moody’s εκτιμά ότι η συνολική βιομηχανική παραγωγή της Ε.Ε. θα παρουσιάσει μείωση 3% έως το 2026 σε σχέση με το βασικό σενάριο.
Τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα κατακλύζουν την αγορά της ΕΕ
Ενώ η ανησυχία σχετικά με τις ΗΠΑ περιστρέφεται κυρίως γύρω από τον πιθανό αντίκτυπο στις εξαγωγές αυτοκινήτων και τη βιομηχανική παραγωγή της ΕΕ, το ζήτημα με την Κίνα επεκτείνεται περαιτέρω, περιλαμβάνοντας τον κίνδυνο να χάσει η ΕΕ μερίδιο αγοράς στη δική της εσωτερική αγορά από κινεζικές εισαγωγές. Από το 2020, σημειώθηκε ταχεία αύξηση των εισαγωγών οχημάτων από την Κίνα στην ΕΕ, τοποθετώντας την Κίνα ως τη μεγαλύτερη πηγή εισαγόμενων οχημάτων της περιοχής και ξεπερνώντας τους παραδοσιακούς εμπορικούς εταίρους της ΕΕ.
Τα περισσότερα από τα κινεζικά οχήματα που εισάγονται είναι ηλεκτρικά. Από το 2021, περισσότερο από το 50% των κινεζικών αυτοκινήτων που εισάγονται στην ΕΕ είναι EV. Καθώς η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειές της να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της για το net zero και να απαγορεύσει πλήρως την πώληση νέων κινητήρων εσωτερικής καύσης έως το 2035, αναδύεται ένα κρίσιμο ερώτημα:
Ποιος θα ωφεληθεί από αυτή τη σημαντική αλλαγή στην ευρωπαϊκή ζήτηση αυτοκινήτων;
Όπως επισημαίνει η Moody’s, η Κίνα γίνεται ταχύτατα η ηγετική δύναμη στην αγορά των EV. Είναι έτοιμη να αξιοποιήσει τις παγκόσμιες προσπάθειες για την ενεργειακή μετάβαση. Αυτή η τεράστια άνοδος αποδίδεται συχνά στις κρατικές επιδοτήσεις της Κίνας για τους κατασκευαστές EV και στις σημαντικές προόδους στην τεχνολογία μπαταριών και στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Το προπύργιο της Κίνας στην παραγωγή μπαταριών EV είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο με χωρητικότητα που ξεπερνά την Ευρώπη κατά περισσότερο από 10 φορές. Αυτό είναι σημαντικό επειδή οι μπαταρίες αντιπροσωπεύουν το ακριβότερο στοιχείο ενός EV, αντιπροσωπεύοντας το 30% έως 40% του συνολικού κόστους του οχήματος. Αυτή η κυριαρχία στην παραγωγή μπαταριών προσφέρει στα κινεζικά EV ένα σημαντικό πλεονέκτημα κόστους έναντι των ευρωπαϊκών. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι τιμές των μπαταριών στην Ευρώπη είναι 20% υψηλότερες από ό,τι στην Κίνα.
Επιπλέον, προσθέτει ο οίκος, η Κίνα μπόρεσε να δημιουργήσει μια ισχυρή αλυσίδα εφοδιασμού EV που περιλαμβάνει τα πάντα, από την επεξεργασία και τη διύλιση λιθίου μέχρι την κατασκευή μπαταριών και τη συναρμολόγηση ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτό το οικοσύστημα όχι μόνο ωφελεί τις κινεζικές μάρκες αυτοκινήτων, αλλά έχει προσελκύσει επίσης παγκόσμιες μάρκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από την ΕΕ, για να εγκαταστήσουν μέρος των εργασιών τους στην κατασκευής EV στην Κίνα.
Η αύξηση των εισαγωγών EV από την Κίνα στην ΕΕ δεν αφορά αποκλειστικά κινεζικές μάρκες. Αντίθετα, οι μη κινεζικές μάρκες αντιπροσωπεύουν περισσότερες από τις μισές συνολικές εισαγωγές EV από την Κίνα, επισημαίνει η Moody’s.
Η ΕΕ εισάγει περισσότερα αμερικανικά ηλεκτρικά οχήματα, όπως τα Tesla, από την Κίνα από ό,τι κινεζικές μάρκες, και περίπου το 17,4% όλων των εισαγωγών EV από την Κίνα είναι στην πραγματικότητα από κατασκευαστές της ΕΕ. Αυτό δείχνει πώς οι οικονομίες κλίμακας και το πλεονέκτημα κόστους της Κίνας αναδιαμορφώνουν το εμπόριο αυτοκινήτων.
Εμπορικός πόλεμος σε δύο μέτωπα
Ενώ η εστίαση πρόσφατα ήταν στο δυναμικό των αμερικανικών δασμών σε οχήματα κατασκευής της ΕΕ, η ΕΕ βρισκόταν σε μια δασμολογική διαμάχη με την Κίνα από την αρχή του έτους, με αποκορύφωμα πρόσθετους δασμούς 7,8% έως 35,3% στις εισαγωγές EV από την Κίνα από τις 30 Οκτωβρίου. Αυτά αναμένεται να παραμείνουν σε ισχύ για τα επόμενα πέντε χρόνια, αν και οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, και η ΕΕ θα μπορούσε να άρει αυτούς τους δασμούς εάν επιτευχθεί συμφωνία.
Η σημασία της αυτοκινητοβιομηχανίας της ΕΕ σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν αντιμετωπίσει τεράστιες πιέσεις για να διατηρήσουν τη βιομηχανία “ζωντανή” και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας. Ωστόσο, η κλίμακα των δασμών επιβεβαιώνει επίσης ότι η ΕΕ δεν ακολουθεί την ίδια προσέγγιση με τις ΗΠΑ έναντι της Κίνας. Ο ανώτατος δασμός του 35,3% εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερος από το 100% που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ (και τον Καναδά). Αντίθετα, η ετερογενής φύση των δασμών της ΕΕ — με διαφορετικές εταιρείες να πληρώνουν διαφορετικούς δασμούς — δείχνει ότι η ΕΕ είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στην περίπλοκη σχέση που έχει με την Κίνα και στο γεγονός ότι πολλές δυτικές μάρκες παράγουν στην Κίνα και στη συνέχεια στέλνουν ηλεκτρικά οχήματα στην Ευρώπη.
Επιπλέον, η ΕΕ δεν φαίνεται να θέλει να αποκλείσει εντελώς τους Κινέζους κατασκευαστές EV από την αγορά, επισημαίνει η Moody’s. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ανοιχτή σε ένα ορισμένο ποσό επενδύσεων στην Ευρώπη από Κινέζους κατασκευαστές EV. Η ΕΕ θέλει όχι μόνο να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας αλλά και να διατηρήσει την τεχνογνωσία στην Ευρώπη. Και είναι πολύ σημαντικό, εάν η Ευρώπη θέλει να προχωρήσει με τα επιθετικά της σχέδια απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και την ενεργειακή ανεξαρτησία, η άποψη της Moody’s είναι ότι πιθανότατα θα εξαρτηθεί από την κινεζική τεχνολογία μπαταριών και τις οικονομίες κλίμακας για αρκετό καιρό ακόμη.
Όπως καταλήγει η ανάλυση του οίκου, οι προοπτικές για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία χαρακτηρίζονται από τεράστια αβεβαιότητα. Ο τομέας αντιμετωπίζει ένα πιο προστατευτικό μέλλον, έντονο ανταγωνισμό και γρήγορα μεταβαλλόμενες προτιμήσεις της αγοράς. Η αποτυχία να υιοθετήσει αυτή τη στροφή θα μπορούσε να οδηγήσει στην πτώση της αυτοκινητοβιομηχανίας της ΕΕ, θέτοντας σε κίνδυνο την πάλαι ποτέ κυρίαρχη θέση της στο παγκόσμιο εμπόριο αυτοκινήτων. Ένα τέτοιο σενάριο θα είχε επίσης εκτεταμένες επιπτώσεις στις ευρύτερες οικονομικές επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.