Moody’s: Έδωσε την επενδυτική βαθμίδα (Βaa3) στην ελληνική οικονομία, σταθερό το outlook

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 15/3/2025, 00:40

Ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Moody’s έδωσε στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα, αναβαθμίζοντας την πιστοληπτική της ικανότητα στο Βaa3 από Βa1, ενώ άλλαξε το outlook από θετικό σε σταθερό. 

Στην ανάλυση του ο οίκος σημειώνει: “Η αναβάθμιση αντανακλά την άποψή μας ότι το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας έχει πλέον μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε πιθανούς μελλοντικούς κλυδωνισμούς. Τα δημόσια οικονομικά βελτιώθηκαν πιο γρήγορα απ’ ό,τι περιμέναμε. Με βάση τις πολιτικές που εφαρμόζει η χώρα, τις θεσμικές βελτιώσεις που αποδίδουν καρπούς και ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον, περιμένουμε από την Ελλάδα να συνεχίσει να έχει σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα που θα μειώνουν σταθερά το υψηλό χρέος της χώρας.

Επιπλέον, η υγεία του τραπεζικού τομέα συνεχίζει να βελτιώνεται, γεγονός που περιορίζει τον κίνδυνο ενός σχετικού πιστωτικού γεγονότος που θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο πιστωτικό προφίλ της χώρας.

Το σταθερό outlook αντανακλά μια ισορροπία μεταξύ του γεγονότος ότι ορισμένες από τις κύριες πιστωτικές προκλήσεις της Ελλάδας θα καθυστερήσουν να βελτιωθούν και των θετικών προοπτικών που σχετίζονται με τη σταθερότητα των θεσμών και της πολιτικής που αναφέρθηκε παραπάνω. Από την πλευρά των προκλήσεων, η ολοκλήρωση των θεσμικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη θα απαιτήσει χρόνο. Αν και το χρέος προς το ΑΕΠ έχει μειωθεί γρήγορα τα τελευταία χρόνια, θα παραμείνει ένα από τα υψηλότερα μεταξύ των αξιολογήσεων μας. Τούτου λεχθέντος, οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν τη θετική δυναμική που δημιουργήθηκε από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) για να εφαρμόσουν σθεναρά πιστωτικά υποστηρικτικές πολιτικές. 

Αναθεωρήσαμε επίσης τα ανώτατα όρια σε τοπικό και ξένο νόμισμα σε Aa3 από A1.”

Όπως αναφέρει ο οίκος, αναλύοντας τους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση για την αναβάθμιση, “τα δημόσια οικονομικά (σ.σ. της Ελλάδας) έχουν ξεπεράσει τις βασικές προσδοκίες μας, γεγονός που ενισχύει την πεποίθησή μας ότι το ελληνικό χρέος θα παραμείνει σε σταθερή καθοδική πορεία“.

“Αυτές οι βελτιώσεις” όπως τονίζει “οφείλονται τόσο στη συνεχιζόμενη συγκράτηση των δαπανών, όσο και στην ταχεία αύξηση των φορολογικών εσόδων, υπό το φως των συνεχιζόμενων θεσμικών βελτιώσεων όσον αφορά στη φορολογική συμμόρφωση και στη φορολογική είσπραξη”.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, το 2024 η Ελλάδα απέφερε επιπλέον 2 δισ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα μέσω των προσπαθειών της κατά της φοροδιαφυγής. Αυτό επιτεύχθηκε εν μέρει μέσω της εκτεταμένης στρατηγικής ψηφιοποίησης που υποστηρίζει επίσης τη φορολογική συμμόρφωση, όπως σημειώνεται. “Η προσπάθεια για εκσυγχρονισμό της φορολογικής διοίκησης συνεχίζεται, γεγονός που υποστηρίζει την προσδοκία μας ότι η αύξηση των φορολογικών εσόδων θα παραμείνει ισχυρή μεσοπρόθεσμα” εκτιμά ο οίκος.

Παράλληλα, σύμφωνα με τον οίκο Moody’s, στο μέλλον, η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να έχει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα και “αναμένουμε ότι θα παραμείνουν στο 2% – 2,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα”. Αυτό θα επιτευχθεί, όπως σημειώνεται, μέσω ενός συνδυασμού συγκράτησης των δαπανών και σταθερής δημιουργίας εσόδων. Μάλιστα, όπως αναφέρει ο οίκος, “η τρέχουσα κατάσταση του εντεινόμενου γεωπολιτικού κινδύνου στην Ευρώπη έχει μικρότερο αντίκτυπο στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης. Η Ελλάδα έχει φτάσει ή έχει υπερβεί τον στόχο του ΝΑΤΟ του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες εδώ και πολλά χρόνια και η χώρα δεν έχει καθυστερημένες επενδύσεις στην άμυνα, όπως παρατηρούμε σε άλλες χώρες της ΕΕ”.

Επίσης, ο οίκος αναφέρει: “Συνολικά, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά περίπου 50 ποσοστιαίες μονάδες από την κορύφωσή του το 2020 και είναι μειωμένος κατά περίπου 27 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τα επίπεδα πριν από την Covid. Εκτιμούμε ότι διαμορφώθηκε στο 156,1% του ΑΕΠ στο τέλος του 2024 και προβλέπουμε ότι θα μειωθεί στο 148,3% και 140,6% το 2025 και το 2026 αντίστοιχα”.

Ακόμα, τονίζει ότι στα τέλη του 2024, η Ελλάδα προπλήρωσε 7,9 δισ. ευρώ του χρέους της από την εποχή της κρίσης, παραπέμποντας και στις ανακοινώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι η χώρα σχεδιάζει να προβεί και πάλι το 2025 σε πρόωρη αποπληρωμή 5 δισ. ευρώ του χρέους. 

Ενισχύεται η κεφαλαιακή επάρκεια στον τραπεζικό κλάδο 

Η ποιότητα του ενεργητικού συνέχισε να βελτιώνεται και θα συγκλίνει με τα επίπεδα της ΕΕ, αν και τα επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) παραμένουν από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Όπως σημειώνει η Moody’s, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων προήλθε από πωλήσεις χαρτοφυλακίων και τιτλοποιήσεις, μειώνοντας τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε περίπου 2,9% τον Δεκέμβριο του 2024, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2% για τις τράπεζες της ΕΕ. Η κυβέρνηση έχει επεκτείνει το πρόγραμμα “Ηρακλής”, το οποίο αποτέλεσε βασική πηγή μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω τιτλοποιήσεων. Η επέκταση του προγράμματος θα προωθήσει περαιτέρω τιτλοποιήσεις, κυρίως για τη μικρότερη συστημική τράπεζα της Ελλάδας, την Attica Bank, και μικρότερα υπόλοιπα για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες.

Είναι αξιοσημείωτο, όμως, ότι επειδή οι μειώσεις των NPEs προήλθαν από μεταφορές προβληματικών περιουσιακών στοιχείων, παραμένουν στην οικονομία στα χέρια των servicers, ακόμη και αν βρίσκονται εκτός τραπεζικού τομέα. Η επιμονή αυτών των NPLs αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και πηγή ενδεχόμενων υποχρεώσεων για την κυβέρνηση λόγω της κρατικής εγγύησης στα senior notes, αν και δεν έχει ενεργοποιηθεί καμία εγγύηση τα τελευταία πέντε χρόνια.

Οι μετρήσεις κεφαλαιακής επάρκειας βελτιώνονται επίσης λόγω της ισχυρής παραγωγής οργανικού κεφαλαίου, παρά τις πληρωμές μερισμάτων το 2024-25. Επιπλέον, η ποιότητα του κεφαλαίου βελτιώνεται λόγω της ισχυρής κερδοφορίας και της περαιτέρω (και επιταχυνόμενης) απόσβεσης αναβαλλόμενης πίστωσης φόρου (DTC).

Ο οίκος αναμένει ότι τα κέρδη θα παραμείνουν ισχυρά παρά την πίεση στα περιθώρια το 2025-26 λόγω της ανατιμολόγησης των δανείων σε χαμηλότερα επίπεδα εξαιτίας της μείωσης των επιτοκίων. Τα κέρδη θα υποστηριχθούν από τη μεσαία έως υψηλή μονοψήφια πιστωτική επέκταση, τον περαιτέρω εξορθολογισμό της βάσης κόστους και της αποτελεσματικότητας των τραπεζών μέσω πρωτοβουλιών ψηφιοποίησης και περισσότερων περικοπών προσωπικού.

Αιτιολόγηση για τις σταθερές προοπτικές 

Οι κίνδυνοι από το περιβάλλον και το δημογραφικό

Επιπροσθέτως, η έκθεση του οίκου Moody’s κάνει μνεία και στους περιβαλλοντικούς κινδύνους, όπως και εκείνους που σχετίζονται με το δημογραφικό. 

Όπως σημειώνει ο οίκος, ο αυξημένος κίνδυνος για το κλίμα οφείλεται κυρίως στην υψηλή έκθεση σε πυρκαγιές, υψηλές θερμοκρασίες και υδατικό στρες. “Μια περαιτέρω αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας αυτών των γεγονότων θα μπορούσε να αποδυναμώσει την οικονομία της χώρας, και μέσω ενός συνδυασμού χαμηλότερων εσόδων και υψηλότερων δαπανών, θα μπορούσε να επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο τα δημόσια οικονομικά. Η σταθερή οικονομική στήριξη από την ΕΕ για τον περιορισμό των οικονομικών επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών και την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης θα μπορούσε να μετριάσει την έκθεση” σημειώνεται. 

Επίσης, γίνεται λόγος για ένα “δυσμενές δημογραφικό προφίλ, το οποίο θα επιβαρύνει τη μακροπρόθεσμη δυνητική αύξηση της παραγωγής της οικονομίας“. “Οι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια περιορίζουν τον δημοσιονομικό αντίκτυπο του δυσμενούς δημογραφικού προφίλ. Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδιαίτερα στους νέους, θέτουν κοινωνικές προκλήσεις. Ωστόσο, οι βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές μαζί με τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στην εκπαίδευση αναμένεται να βελτιώσουν τη λειτουργία της αγοράς εργασίας” αναφέρει ο οίκος.

Τι θα μπορούσε να αλλάξει ανοδικά την αξιολόγηση 

Ο οίκος σημειώνει ότι θα μπορούσε να προκύψει ανοδική πίεση στις αξιολογήσεις Baa3 της Ελλάδας “αν βλέπαμε αυξανόμενη πιθανότητα η μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική να ενισχύεται πάνω από τις τρέχουσες προσδοκίες μας. Ενώ οι βελτιώσεις σε τομείς όπως η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος ή η διαφοροποίηση της οικονομίας θα απαιτούσαν χρόνο, σημάδια επιτάχυνσης της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων θα ήταν θετικά. Περαιτέρω μείωση του χρέους της Ελλάδας πάνω από τις τρέχουσες προσδοκίες μας επίσης θα ήταν μια πιστωτικά θετική εξέλιξη”. 

Τι θα μπορούσε να αλλάξει καθοδικά την αξιολόγηση

Αντίθετα προειδοποιεί ότι “καθοδικές πιέσεις στις αξιολογήσεις Baa3 της Ελλάδας θα μπορούσαν να προκύψουν αν η πορεία πολιτικής των τελευταίων ετών αναστραφεί ή αν υπάρξουν ενδείξεις ότι οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις δεν αποφέρουν την ανάπτυξη και τα δημοσιονομικά οφέλη που αναμένουμε επί του παρόντος. Ειδικότερα, ενδείξεις διαρκούς, σημαντικής επιδείνωσης της δημοσιονομικής θέσης της κυβέρνησης, σε συνδυασμό πιθανώς με απότομη επιδείνωση της υγείας του τραπεζικού τομέα, θα πυροδοτούσαν μία δράση αρνητικής αξιολόγησης, όπως και μια οπισθοδρόμηση στις διαρθρωτικές μακροοικονομικές ή δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. Μια αξιοσημείωτη επιδείνωση στους γεωπολιτικούς κινδύνους στην Ευρώπη που θα δίνει απτές αποδείξεις αποδυναμωμένης υποστήριξης από βασικούς συμμάχους, ιδίως τις ΗΠΑ, θα ήταν επίσης μια πιστωτικά αρνητική εξέλιξη, απουσία ισχυρών μέτρων μετριασμού σε εθνικό και/ή επίπεδο Ε.Ε.”.

Αναβάθμιση από DBRS

Υπενθυμίζεται πως την προηγούμενη εβδομάδα ο καναδικός οίκος DBRS αναβάθμισε στη ΒΒΒ την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, ένα “σκαλοπάτι” ψηλότερα εντός της επενδυτικής βαθμίδας, διατηρώντας τις προοπτικές της οικονομίας “σταθερές”.  

Οι επόμενες αξιολογήσεις 

Επόμενη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας θα γίνει από τη Standard & Poors  στις 18 Απριλίου, ενώ ο οίκος έχει προγραμματίσει δεύτερη αξιολόγηση εντός του έτους στις 19 Σεπτεμβρίου.

Η Scope έχει προγραμματίσει για φέτος δύο αξιολογήσεις για την ελληνική οικονομία, την πρώτη για τις 30 Μαΐου και τη δεύτερη για τις 7 Νοεμβρίου. 

Ο οίκος Fitch έχει προγραμματίσει τις αξιολογήσεις του για την ελληνική οικονομία στις 16 Μαΐου και στις 14 Νοεμβρίου.

Η δεύτερη αξιολόγηση της Moody’s για το έτος είναι προγραμματισμένη για τις 12 Σεπτεμβρίου.