Στην Αίγυπτο μεταβαίνει αύριο, Δευτέρα, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης για να λάβει μέρος στη σύνοδο για τη λήξη του πολέμου και την ανοικοδόμηση της Γάζας, που συγκαλούν ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, με τη συμμετοχή άνω των 20 ηγετών. Η τελετή θα πραγματοποιηθεί στο Σαρμ ελ Σέιχ και εντάσσεται στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων και κρατουμένων.
«Θέλουμε ρόλο για κυπριακές εταιρείες»
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης σε δηλώσεις του σήμερα το πρωί στη Λευκωσία, επανέλαβε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία προσέρχεται στη Σύνοδο με συγκεκριμένο σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας, επιδιώκοντας συμμετοχή κυπριακών εταιρειών σε έργα υποδομής, στέγασης και δικτύων. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διεκδικεί ρόλο στα ζητήματα ασφάλειας της εφαρμογής της συμφωνίας, στη βάση όσων προβλέπονται για τη πρώτη φάση του Σχεδίου.
Από την «Αμάλθεια» στο CYCLOPS
Η Λευκωσία επικαλείται την εμπειρία της από τον θαλάσσιο διάδρομο «Αμάλθεια», που ενεργοποιήθηκε το 2024 με αφετηρία τη Λάρνακα, και τον επιχειρησιακό έλεγχο και εκπαίδευση που παρέχει το κέντρο CYCLOPS (Cyprus Center for Land, Open-Seas and Port Security). Σύμφωνα με επίσημες αναφορές, ο διάδρομος χρησιμοποιήθηκε για αποστολές βοήθειας, ενώ το CYCLOPS έχει αναγνωριστεί από ΗΠΑ και ΕΕ ως εργαλείο ελέγχων και κατάρτισης για θαλάσσια ασφάλεια και τελωνειακές διαδικασίες.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε και τη θεσμική διάσταση, καθώς σε λιγότερο από τρεις μήνες η Κύπρος αναλαμβάνει την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ (Ιανουάριος–Ιούνιος 2026), στοιχείο που, όπως λέει η Λευκωσία, ενισχύει την αξιοπιστία της χώρας ως «ευρωπαϊκού εκπροσώπου» στην περιοχή.
Ευχαριστίες σε Τραμπ και Σίσι
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης ευχαρίστησε δημόσια τον Αμερικανό και τον Αιγύπτιο Πρόεδρο για την πρόσκληση, σημειώνοντας ότι μίλησε ήδη με τον Σίσι, τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενώ σήμερα επικοινώνησε με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Η Λευκωσία θεωρεί την πρόσκληση «ένδειξη αναγνώρισης» του ρόλου της στο ανθρωπιστικό πεδίο και στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων.
Έλεγχοι φορτίων και ασφάλεια υλοποίησης
Κεντρικό ζήτημα παραμένει ο προέλεγχος των φορτίων προς τη Γάζα. Η κυπριακή πλευρά προτάσσει διαδικασίες επιθεώρησης μέσω Λάρνακας και τεχνικής υποστήριξης από το CYCLOPS, ώστε να διασφαλίζεται ότι ανθρωπιστικό υλικό δεν μετατρέπεται σε στρατιωτικό εφόδιο. Η Λευκωσία δηλώνει έτοιμη να συνδράμει και σε άλλες πτυχές ασφάλειας, εφαρμογής της συμφωνίας.
Η αμερικανική άρση εμπάργκο και οι επόμενες κινήσεις
Στο αμυντικό σκέλος, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε την ετήσια ανανέωση της αμερικανικής άρσης του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία, τονίζοντας ότι στόχος είναι πολυετής και τελικά, μόνιμη ρύθμιση. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη παρατείνει την άρση για το διάστημα 1/10/2025–30/9/2026, ενώ στο Κογκρέσο κινείται πρόταση για επέκταση της περιόδου ανανέωσης σε πενταετία. Στο μεταξύ, κλιμάκιο της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς θα μεταβεί στις ΗΠΑ για αξιολόγηση υλικού και συνεργασιών, με φόντο και τον υπό σχεδιασμό εκσυγχρονισμό της αεροπορικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο. σε συνεννόηση με αμερικανικές αρχές.
Το διακύβευμα της πρώτης φάσης
Καθοριστικής σημασίας για την Κύπρο θεωρείται η πλήρης εφαρμογή της πρώτης φάσης της συμφωνίας (κατάπαυση πυρός, ανταλλαγές, ασφαλής ροή βοήθειας), ώστε να ανοίξει το δρόμο για τη σταδιακή αποκατάσταση βασικών υποδομών στη Γάζα. Εφόσον επιβεβαιωθεί η πολιτική βούληση των πλευρών στη σύνοδο, η Λευκωσία φιλοδοξεί να κεφαλαιοποιήσει τον ρόλο της ως κόμβου ανθρωπιστικής και τεχνικής υποστήριξης, αλλά και ως κράτους-μέλους της ΕΕ που μπορεί να «κουμπώσει» κονδύλια και τεχνογνωσία στην ανοικοδόμηση.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το ανακοινωθέν που θα εκδοθεί αύριο μετά τη Σύνοδο, θα επιχειρεί να «κλειδώσει» την εφαρμογή της συμφωνίας και να δώσει πολιτική κάλυψη σε ένα διεθνές σχήμα επιτήρησης και στήριξης, με πρωταγωνιστικό ρόλο της Αιγύπτου και συνεισφορά από ΗΠΑ, ΕΕ και άλλους περιφερειακούς δρώντες.
Η κυπριακή αντιπροσωπεία (με συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών Κωνσταντίνου Κόμπου και της υφυπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μαριλένας Ραουνά) θα επιδιώξει διμερείς επαφές για πρακτικά βήματα εμπλοκής κυπριακών εταιρειών στα έργα αποκατάστασης, από ύδρευση και ενέργεια μέχρι προσωρινή στέγαση και αποκομιδή μπαζών και αμιάντου, με ρήτρες διαφάνειας και ελέγχων.
Η μεγάλη εικόνα για τη Λευκωσία
Για την Κυπριακή Δημοκρατία, η αυριανή σύνοδος είναι ταυτόχρονα δοκιμασία αξιοπιστίας και ευκαιρία αναβάθμισης ρόλου. Από τον διάδρομο «Αμάλθεια» και το CYCLOPS έως την προσεχή Προεδρία της ΕΕ, η Λευκωσία επιχειρεί να μετατρέψει την γεωγραφία σε πολιτικό κεφάλαιο. Το ερώτημα είναι αν οι μεγάλες δυνάμεις και οι τοπικοί παίκτες θα συγχρονιστούν αρκετά ώστε η πρώτη φάση να κυλήσει χωρίς εκτροπές και αν οι πολιτικές διακηρύξεις στο Σαρμ ελ Σέιχ θα γίνουν εργοτάξια στη Γάζα.
Μανώλης Καλατζής – Λευκωσία
