Της -
Η Ελλάδα αναμένεται να ξεχωρίσει με τις επιδόσεις της σε ένα δημοσιονομικά δύσκολο για τις κυβερνήσεις έτος, όπως τονίζει η HSBC, εξηγώντας ουσιαστικά γιατί η ελληνική οικονομία έχει καταφέρει παρά τις πρόσφατες κρίσεις, όπως αυτή της πανδημίας και η ενεργειακή κρίση, να βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι οι περισσότερες άλλες οικονομίες της ευρωζώνης για να αντιμετωπίσει τις δημοσιονομικές προκλήσεις του 2024.
‘Όπως σημειώνει η βρετανική τράπεζα, οι διαρθρωτικές δημοσιονομικές θέσεις για ορισμένες χώρες στην ευρωζώνη έχουν επιδεινωθεί μετά την πανδημία, με τους δείκτες του δημόσιου χρέους να έχουν εκτιναχθεί ξανά. Οι ίδιες οι δημοσιονομικές αρχές είναι “άπληστα θηρία”, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, πρόθυμες να αυξήσουν το χρέος σε περιόδους ύφεσης και κρίσεων, αλλά απρόθυμες να το μειώσουν ξανά σε καλύτερους καιρούς. Πράγματι, ενώ το ΑΕΠ είναι πλέον πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδά του, τα διαρθρωτικά ελλείμματα είναι υψηλότερα. Οι οικονομίες έχουν επιστρέψει εκεί που ήταν, αλλά οι υποκείμενες δημοσιονομικές θέσεις είναι χειρότερες.
Οι χώρες με υψηλότερα ελλείμματα από ό,τι πριν από την πανδημία θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη πρόκληση εξυγίανσης, τονίζει η HSBC. Η ενίσχυση των εσόδων που σχετίζεται με τον πληθωρισμό έχει πλέον τελειώσει, και το αυξανόμενο κόστος δανεισμού κατατρώει τον δημοσιονομικό χώρο. Παράλληλα, το QT της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), με την ύπαρξη μεγάλων ελλειμμάτων -και μεγάλων ποσών εκδόσεων που θα πρέπει να απορροφηθούν από τις αγορές- θα μπορούσε να επηρεάσει τις αποδόσεις και τα spreads των κρατικών ομολόγων, αυξάνοντας περαιτέρω το κόστος δανεισμού. Η HSBC εκτιμά ότι μπορεί να χρειαστεί ένα σημαντικό ποσό δημοσιονομικής σύσφιξης ακόμη, μόνο για να σταθεροποιηθούν οι δείκτες χρέους προς ΑΕΠ στο μέλλον για αρκετές χώρες, πόσο μάλλον για να μειωθεί κατά 1%, όπως απαιτείται από τους νέους κανόνες για τη δημοσιονομική πολιτική της ΕΕ.
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον σε αυτό το πλαίσιο είναι, όπως τονίζει η HSBC, ότι τρεις από τις τέσσερις πιο “ενάρετες” χώρες όσον αφορά τα δημοσιονομικά ελλείμματα του 2024, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Κομισιόν, είναι χώρες που περιλαμβάνονταν στο περίφημο γκρουπ των PIIGS την εποχή της κρίσης της ευρωζώνης, και συγκεκριμένα Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία. Η τέταρτη είναι η Κύπρος.
Αυτό υποδηλώνει ότι οι οικονομίες που υπέστησαν βίαιη δημοσιονομική εξυγίανση τα χρόνια πριν από την πανδημία ήταν σε καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσουν τις δημοσιονομικές απαιτήσεις της πανδημίας, το περιβάλλον των υψηλότερων επιτοκίων και το QT.
Ο πόνος είναι ιδιαίτερα εμφανής στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως επισημαίνει η βρετανική τράπεζα, η οποία προχώρησε σε μια τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή (το έλλειμμά της ήταν υψηλότερο από το 15% του ΑΕΠ το 2009) και έκανε εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικής της θέσης.
Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στην Ελλάδα έχει πλέον αυξηθεί λιγότερο από ό,τι στη Γερμανία από την εποχή της “γέννησης” της ευρωζώνης, αφού είχε αυξηθεί τα πρώτα δέκα χρόνια της νομισματικής ένωσης.
Έτσι, ενώ το ΑΕΠ είναι τώρα σχεδόν 15% χαμηλότερο από ό,τι ήταν το 2010, το περιθώριο για την Ελλάδα να αναπτυχθεί περισσότερο από την υπόλοιπη ευρωζώνη φαίνεται ξεκάθαρο δεδομένων των κερδών στο μέτωπο της ανταγωνιστικότητας.
“Ας ελπίσουμε ότι δεν θα χρειαστεί το ίδιο επίπεδο πόνου σε άλλες οικονομίες, καθώς κατάφεραν επίσης να επιτύχουν μια ουσιαστική προσαρμογή των εξωτερικών τους ισοζυγίων τα τελευταία χρόνια γεγονός που υποδηλώνει ότι η ανάπτυξη – αν και ασθενής σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως πχ. στην Ιταλία – βρίσκεται τώρα τουλάχιστον σε πιο βιώσιμη βάση από ό,τι πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση”, τονίζει η HSBC.
Στην πραγματικότητα, μια τέτοια δημοσιονομική προσαρμογή θα ήταν πολιτικά δύσκολη, ιδιαίτερα δεδομένης της ανόδου των λαϊκίστικών πολιτικών κομμάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ένας τέτοιος δρόμος είναι πιθανό να ακολουθηθεί μόνο εάν οι κυβερνήσεις αναγκαστούν από ένα ακόμη “άπληστο θηρίο”, και αυτό δεν είναι άλλο από τις αγορές. Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων έχουν υποχωρήσει από τα πρόσφατα υψηλά τους, αλλά εάν οι μειώσεις των επιτοκίων πολιτικής αποτύχουν, θα μπορούσαν να αυξηθούν, ιδιαίτερα δεδομένης της υψηλής προσφοράς που αναμένεται το 2024.
Σε αυτό το πλαίσιο, η HSBC προχωρά στην αναβάθμιση των εκτιμήσεών της για την ανάπτυξη της Ελλάδας τόσο για το 2024 όσο και για το 2025, αν και μειώνει ελαφρώς την πρόβλεψή της για τη φετινή χρονιά. Έτσι, πλέον τοποθετεί στο 2,1% την ανάπτυξη φέτος, από 2,2% πριν, ενώ αναβαθμίζει στο 1,5% την εκτίμηση για την ανάπτυξη το 2024 από 1,3% πριν και στο 1,7% για την ανάπτυξη το 2025 από 1,5% πριν.
Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 1,8% το 2024-2025, από 4,1% φέτος, το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα υποχωρήσει στο -0,1% το 2024 από 1%, ενώ ο προϋπολογισμός θα γίνει πλεονασματικός το 2025 (0,4%). Παράλληλα, ο δείκτης χρέους αναμένεται να διαμορφωθεί στο 149,8% του ΑΕΠ το 2024, από 160,3% φέτος, και στο 140,1% το 2025. Η ανεργία θα κινηθεί στο 10,6% το νέο έτος, από 11,1% το 2023, και στο 10% το 2025.
