Της -
Ενώ η γερμανική οικονομία συνεχίζει να υποαποδίδει και η Γαλλία παραμένει σε μία μέση κατάσταση, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης έχουν γίνει η κινητήρια δύναμη πίσω από την οικονομική δυναμική στην Ευρωζώνη, υποστηρίζει η BNP Paribas, ακολουθώντας ανάλογες επισημάνσεις από την Goldman Sachs αυτή την εβδομάδα.
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και, σε μικρότερο βαθμό, η Ιταλία, έχουν καταγράψει, κατά μέσο όρο, υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από άλλες ευρωπαϊκές χώρες από την ανάκαμψη μετά την Covid.
Ποιοι είναι οι παράγοντες πίσω από αυτήν την υπεραπόδοση;
Πρώτον, όπως σημειώνει η BNP Paribas, οι οικονομίες του Νότου επωφελήθηκαν από ένα αποτέλεσμα κάλυψης (catch-up) από τις κρίσεις του 2008 και του 2012. Όλες αυτές οι χώρες, πλην της Ιταλίας, που επηρεάστηκαν σοβαρά από αυτά τα γεγονότα, επωφελήθηκαν από τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έκτοτε, η Πορτογαλία και η Ελλάδα έχουν καρπωθεί τα οφέλη των μέτρων λιτότητας και ο ισπανικός τομέας ακινήτων έχει ανακάμψει σημαντικά. Με εξαίρεση την Ελλάδα, αναφέρει ο γαλλικός επενδυτικός οίκος, όλες αυτές οι χώρες έχουν επιστρέψει στα επίπεδα του ΑΕΠ πριν από την κρίση του δημοσίου χρέους. Επιπλέον, η αγορά εργασίας έχει ανακάμψει, αν και το ποσοστό ανεργίας παραμένει διψήφιο στην Ισπανία.
Δεύτερον, το σοκ της Covid επέτρεψε στις χώρες του Νότου της ευρωζώνης να ανακάμψουν πιο δυναμικά, καθώς η επαναφορά της δραστηριότητας οφείλεται κυρίως στις υπηρεσίες, ιδίως λόγω της ανάκαμψης του τουρισμού. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη να βλέπουμε αυτές τις χώρες να έχουν καλύτερες επιδόσεις, δεδομένης της μεγαλύτερης βαρύτητας αυτού του τομέα στο ΑΕΠ τους, τονίζει η BNP Paribas.
Από την άλλη πλευρά, σε αυτές τις χώρες, η βιομηχανία είναι λιγότερο σημαντική. Επιπλέον, αυτές οι οικονομίες έχουν γενικά επηρεαστεί λιγότερο από την άνοδο των τιμών της ενέργειας και η βιομηχανική τους δραστηριότητα ήταν επίσης πιο ανθεκτική χάρη στην αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Επιπλέον, όπως προσθέτει, οι χώρες της περιφέρειας επωφελήθηκαν από την ανανεωμένη ελκυστικότητα των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων. Για παράδειγμα, το 2023, η Ισπανία ήταν ο μεγαλύτερος αποδέκτης στον κόσμο έργων ανάπτυξης νέων υποδομών στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ωστόσο, όπως παρατηρεί η BNP, ορισμένες διαρθρωτικές τάσεις σε αυτές τις χώρες υποδηλώνουν ότι αυτή η υπεραπόδοση μπορεί να είναι προσωρινή μόνο. Πράγματι, η εξάρτησή τους από τις υπηρεσίες, ιδιαίτερα εκείνες με χαμηλή παραγωγικότητα, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και χαμηλούς μισθούς, όπως ο τουρισμός και οι κατασκευές, επιβαρύνει τα κέρδη παραγωγικότητας.
Ανάλογη παρατήρηση έχει κάνει σε πρόσφατη έκθεση της και η Oxford Economics. Πιστεύει ότι η υπεραπόδοση της Νότιας Ευρώπης θα εξασθενίσει τα επόμενα χρόνια, για τέσσερις λόγους.
Πρώτον, οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης ήταν σε ιδιαίτερα αδύναμη θέση πριν την πανδημία, μετά από μια δεκαετία ασθενούς ανάπτυξης και σχετικά αυστηρών δημοσιονομικών πολιτικών. Αν και η έναρξη από μια χαμηλότερη βάση δεν αποτελεί σε εγγύηση για ισχυρότερες επιδόσεις, είναι πιθανό ότι μέρος της πρόσφατης υπεραπόδοσης σχετίζεται με αυτό και είναι απλώς κυκλική.
Δεύτερον, η ενεργειακή κρίση έπληξε περισσότερο τις οικονομίες που βασίζονται πολύ στον μεταποιητικό τομέα. Ο οίκος πιστεύει ότι η ανάπτυξη στον Βορρά θα ανακάμψει καθώς ο παγκόσμιος βιομηχανικός κύκλος αλλάζει, διαγράφοντας ορισμένα από τα “κέρδη” που έχει καταγράψει ο Νότος.
Τρίτον, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία για διαρθρωτική αλλαγή στις οικονομίες του Νότου. Τα ποσοστά συμμετοχής στην αγορά εργασίας έχουν αυξηθεί, αλλά αυτό συνέβη σε ολόκληρη την ευρωζώνη και, επιπλέον, το ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας στο Νότο παραμένει μακράν το χαμηλότερο στην ευρωζώνη.
Τέταρτον, η επανεισαγωγή των δημοσιονομικών κανόνων θα περιορίσει σημαντικά τη δυνατότητα στήριξης της οικονομίας για τις κυβερνήσεις που έχουν το μικρότερο δημοσιονομικό περιθώριο.
Πάντως, όπως καταλήγει η BNP Paribas, οι νότιες χώρες είναι οι κύριοι δικαιούχοι του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ. Αυτό στοχεύει ειδικά στην τόνωση της παραγωγικότητας, καθώς και στον εκσυγχρονισμό και τη διαφοροποίηση αυτών των οικονομιών, οι οποίες θα πρέπει τελικά να στηρίξουν περαιτέρω την αναπτυξιακή τους τροχιά.
Σημειώνεται πως και η Goldman Sachs σε έκθεσή της αυτή την εβδομάδα επισήμανε ότι εκτιμά ότι ο Νότος και συγκεκριμένα η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδας θα υπεραποδώσουν και το 2025, αν και με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι φέτος, με το Ταμείο Ανάκαμψης να συνεχίσει να παρέχει θετική ώθηση στην ανάπτυξη του ΑΕΠ, τη στιγμή που οι τρεις οικονομίες συνεχίζουν τη δημοσιονομική εξυγίανση και οι δείκτες χρέους προς ΑΕΠ παραμένουν σε φθίνουσα πορεία.