Η Τουρκία, επιδιώκοντας να επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική και να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια, θα στείλει το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis να εξερευνήσει υπεράκτιες περιοχές πετρελαίου που ανήκουν στη Σομαλία τον επόμενο μήνα, μεταδίδει το Bloomberg.
Η κίνηση αυτή, που επιβεβαιώθηκε από τον διευθυντή του υπουργείου πετρελαίου της Σομαλίας Μοχάμεντ Χάσι, θα μπορούσε να διαφοροποιήσει τον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία προμηθεύεται αργό πετρέλαιο και αποτελεί μέρος της προσπάθειας της Άγκυρας να ενισχύσει τις σχέσεις της σε μια περιοχή όπου Κίνα, Ρωσία, κράτη του Κόλπου και η Δύση επίσης διεκδικούν επιρροή.
Η αφρικανική ήπειρος είναι πόλος έλξης για την Τουρκία, καθώς εκτός από την ενίσχυση της διεθνούς ισχύος της, διαθέτει πλούτο ορυκτών και αυξανόμενους πληθυσμούς που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα νέο κύμα οικονομικής ανάπτυξης.
“Η Αφρική είναι ενδιαφέρουσα επειδή είναι ένα σημείο όπου η Τουρκία μπορεί να πειραματιστεί με όλα τα νέα της εργαλεία και στόχους ακτιβιστικής εξωτερικής πολιτικής”, δήλωσε ο Μπατού Κοσκούν, ερευνητής με έδρα την Άγκυρα στο ινστιτούτο Sadeq Institute στη Λιβύη.
Η Σομαλία, συνεχίζει το Bloomberg, είναι μια ιδανική “ευκαιρία”, καθώς εκεί η Τουρκία λειτουργεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό και τουρκικές εταιρείες διαχειρίζονται το λιμάνι και το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας.
Η Baykar, η τουρκική εταιρεία drones που διοικείται από τον γαμπρό του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, έχει προμηθεύσει τη Σομαλία με έναν άγνωστο αριθμό του μοντέλου TB2, επεκτείνοντας την επίθεση της χώρας κατά της ισλαμιστικής ομάδας αλ-Σαμπάμπ.
Παιχνίδι Εξουσίας
Νωρίτερα φέτος, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε μια κίνηση από τον Ερντογάν να στείλει δυνάμεις του ναυτικού στα ύδατα της Σομαλίας, εν μέσω του αυξανόμενου κινδύνου πειρατείας λόγω της δράσης των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
“Για την Τουρκία, η Σομαλία προσφέρει μια γεωστρατηγική τοποθεσία για να προωθήσει την επιρροή της στο Κέρας της Αφρικής και στον Ινδικό Ωκεανό”, δήλωσε ο Ομάρ Μαχμούντ, ανώτερος αναλυτής για την Ανατολική Αφρική για το Διεθνές Κέντρο Κρίσεων. “Η εμπλοκή με τη Σομαλία έχει λειτουργήσει τόσο ως δοκιμαστική περίπτωση όσο και ως ένα βήμα προς την στρατηγική της Τουρκίας να εμβαθύνει τις διπλωματικές, εμπορικές και στρατιωτικές σχέσεις σε όλη την αφρικανική ήπειρο”.
Από το 2011, όταν ο λιμός αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Σομαλίας, η Τουρκία έχει εντείνει τη στήριξη της προς το αφρικανικό έθνος, με τη βοήθεια την τελευταία δεκαετία να αγγίζει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Επιπλέον, από το 1992, περισσότεροι από 1.000 Σομαλοί φοιτητές έχουν λάβει υποτροφίες για τουρκικά πανεπιστήμια και οι περιορισμοί βίζας για τους Σομαλούς που επισκέπτονται την Τουρκία ήταν ελάχιστοι σε σύγκριση με άλλες αφρικανικές χώρες.
Ευρύτερη Στρατηγική
Οι προσεγγίσεις της Τουρκίας στη Σομαλία αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής στην Αφρική. Οι εξαγωγές προς την ήπειρο ανήλθαν στα 28,6 δισ. δολάρια το 2023 και σε 30,6 δις. δολάρια το 2022, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, με το μεγαλύτερο μερίδιο να κατευθύνεται στην Αίγυπτο, το Μαρόκο, τη Νότια Αφρική και τη Νιγηρία.
Όλο και περισσότερο, οι συναλλαγές της Άγκυρας με αφρικανικά έθνη συνδυάζουν τη συνεργασία στους τομείς της κατασκοπείας και της άμυνας με συμφωνίες στους τομείς της εξόρυξης και της ενέργειας.
Νωρίτερα φέτος, μια αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επισκέφθηκε την πρωτεύουσα του Νίγηρα, Νιαμέι, και υπέγραψε μια σειρά από συμφωνίες μετά την απομάκρυνση των γαλλικών στρατευμάτων από τη χώρα και την εντολή να κλείσει η στρατιωτική βάση των ΗΠΑ.
Ο Νίγηρας είναι ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο. Η τουρκική εταιρεία εξόρυξης MTA ήδη αναζητά χρυσό στη χώρα και έχει επίσης πραγματοποιήσει συνομιλίες με την Αλγερία, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Ζιμπάμπουε τους τελευταίους τρεις μήνες.
Η Τουρκία έχει υπογράψει παρόμοιες συμφωνίες με την Αλγερία, όπου η κρατική εταιρεία ενέργειας, Turkish Petroleum, έχει δηλώσει ότι θα αναζητήσει πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Η Afro Turk SA έχει κάνει προσπάθειες να εισέλθει στην αγορά χρυσού της Μπουρκίνα Φάσο και η Turkish Airlines πλέον πετάει σε μερικές από τις πιο απομακρυσμένες γωνιές της ηπείρου.
Τα drones TB2 της Baykar έχουν πωληθεί σε τουλάχιστον 11 αφρικανικές χώρες, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την ολλανδική οργάνωση PAX.
Τέτοιες συμφωνίες διευκολύνονται από το κεντρικό στυλ ηγεσίας του Ερντογάν, σύμφωνα με τον αναλυτή Κοσκούν, ο οποίος σημείωσε την έλλειψη ελέγχων εξαγωγής στα τουρκικά στρατιωτικά προϊόντα.
“Εάν ο Ερντογάν υπογράψει τη συμφωνία, αυτή απλώς προχωράει”, είπε. “Δεν είναι όπως το Κογκρέσο των ΗΠΑ που εξετάζει λεπτομερώς κάθε πώληση”.
Επικίνδυνη Επιχείρηση;
Οι βλέψεις της Τουρκίας για διεύρυνση της επιρροής της στην Αφρική δεν σημαίνει ότι δεν εγκυμονούν κινδύνους.
Η Σομαλία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαμάχη με την Αιθιοπία – άλλο έναν σταθερό εταίρο της Τουρκίας.
Η Άγκυρα διαμεσολαβεί αυτή τη στιγμή σε συνομιλίες μεταξύ Αιθιοπίας και Σομαλίας για το πώς θα επιλυθεί η διαμάχη – ένας βασικός στόχος εξωτερικής πολιτικής για την Τουρκία εάν θέλει να αρχίσει την εκμετάλλευση των αποθεμάτων πετρελαίου στην περιοχή. Αυτό προκάλεσε ένα οξύ παράπονο από τη Σομαλιλάνδη την Τρίτη, που την κατηγόρησε για παρέμβαση.
“Για την Τουρκία το καλύτερο σενάριο είναι να επιτευχθεί συμφωνία, με την Άγκυρα να εμφανίζεται ως διαμεσολαβητής και να εδραιώνει τον ρόλο της στο πολιτικό μέτωπο της Ανατολικής Αφρικής”, δήλωσε ο Κοσκούν. “Η Τουρκία δεν θέλει συγκρούσεις όταν αρχίσει να εξερευνά υδρογονάνθρακες”.
Αλλά η ωφέλεια εάν μεσολαβήσει σε μια συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, και αξιοποιήσει το πετρέλαιο που βρίσκεται κάτω από τον βυθό της Σομαλίας, θα μπορούσε να είναι τεράστια.
Η Τουρκία προσπαθεί εδώ και καιρό να μειώσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία και το Ιράν, αυξάνοντας με επιτυχία τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, την Αλγερία, την Αίγυπτο και το Αζερμπαϊτζάν.