Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξετάζει αν θα συμμετάσχει στις επιθέσεις του Ισραήλ κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται για έκτη ημέρα και η επιθετική ρητορική κλιμακώνεται από όλες τις πλευρές.
Οι αμερικανικές επιθέσεις, όπως μεταδίδει το BBC, θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη χρήση ανώτερου οπλισμού για πλήγμα σε υπόγεια πυρηνική εγκατάσταση στο Fordo, σύμφωνα με πέντε πηγές που μίλησαν στους συνεργάτες του BBC, στο CBS News.
Ο πρόεδρος συναντήθηκε με την ομάδα εθνικής ασφάλειας την Τρίτη για να συζητήσουν τα επόμενα βήματα.
Το Ισραήλ και το Ιράν έχουν ανταλλάξει θανατηφόρα πλήγματα από την Παρασκευή. Αναλυτές σημειώνουν ότι τα σχόλια του Τραμπ υποδηλώνουν προθυμία να συμμετάσχει, παρά την προηγούμενη έκκλησή του για αποκλιμάκωση και την υποστήριξή του σε διπλωματική λύση για τον περιορισμό της πυρηνικής έρευνας του Ιράν.
Έχει εκδηλώσει αυξανόμενη απογοήτευση λόγω της ελλειμματικής προόδου για την εξασφάλιση μιας νέας συμφωνίας που θα αποσκοπούσε στην αποτροπή του Ιράν από την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Ο Τραμπ είχε αποσυρθεί από μια προηγούμενη συμφωνία με το Ιράν κατά την πρώτη του θητεία.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Τρίτη, ο Τραμπ απείλησε τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, και είπε ότι οι ΗΠΑ γνώριζαν πού βρίσκεται.
“Είναι ένας εύκολος στόχος, αλλά είναι ασφαλής εκεί”, έγραψε ο Τραμπ. “Δεν πρόκειται να τον πάρουμε (να τον σκοτώσουμε!), τουλάχιστον όχι προς το παρόν. Αλλά δεν θέλουμε να εκτοξεύονται πύραυλοι σε αμάχους ή Αμερικανούς στρατιώτες. Η υπομονή μας εξαντλείται”
Μια άλλη ανάρτηση του Τραμπ απλά ανέγραφε: “ΠΑΡΑΔΟΘΕΙΤΕ ΑΝΕΥ ΟΡΩΝ!”
Την Τετάρτη, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν απάντησε άμεσα στις δηλώσεις και είπε ότι η χώρα δεν θα παραδοθεί ποτέ.
“Οποιαδήποτε μορφή αμερικανικής στρατιωτικής παρέμβασης αναμφίβολα θα έχει μη αναστρέψιμες συνέπειες”, δήλωσε ο Χαμενεΐ.
“Οι σοφοί άνθρωποι που γνωρίζουν το Ιράν, τον λαό και την ιστορία του δεν μιλούν σε αυτό το έθνος με απειλητική γλώσσα, γιατί οι Ιρανοί δεν είναι αυτοί που παραδίδονται”, πρόσθεσε.
Οι ΗΠΑ επιμένουν ότι το Ιράν πρέπει να διακόψει την εμπλουτισμό ουρανίου για να αποτραπεί η ανάπτυξη πυρηνικών όπλων – παρά την επιμονή του Ιράν ότι οι πυρηνικές του δραστηριότητες είναι μόνο για ειρηνικούς σκοπούς.
Ο Τραμπ είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018. Επέστρεψε με διαπραγματευτές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τις τελευταίες ημέρες φαίνεται ότι έχει κρυώσει από τη διπλωματία. Την Τρίτη, ενώ ταξίδευε από τη σύνοδο της G7 στον Καναδά προς τις ΗΠΑ, δήλωσε ότι δεν είναι “στο κέφι να διαπραγματευτεί με το Ιράν”.
Ο καθηγητής Amnon Aran τόνισε στο BBC Radio 5 ότι βρισκόμαστε “σίγουρα πιο κοντά απ’ ό,τι ήμασταν ποτέ” σε εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση, και ότι ο Τραμπ πλησιάζει ένα σημείο χωρίς επιστροφή.
Ο πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στις ΗΠΑ, Michael Oren, σημείωσε ότι αν το Ιράν επιτεθεί σε αμερικανικό πλοίο ή βάση, ο Τραμπ ίσως αναγκαστεί να δράσει, ενώ ίσως επίσης το Ιράν επιδιώκει να προκαλέσει τον Τραμπ εμμέσως, ώστε να πιέσει το Ισραήλ για διαπραγματεύσεις.
Ο ίδιος ο Τραμπ, επιστρέφοντας από την G7, είπε ότι στόχος του είναι “ένα τέλος, ένα πραγματικό τέλος, όχι ανακωχή”. Οι δηλώσεις του ήρθαν λίγες ώρες αφότου συμμετείχε με άλλους ηγέτες σε κοινή ανακοίνωση για αποκλιμάκωση στη Μέση Ανατολή.
Απέσυρε τη συμμετοχή του από τη σύνοδο για να απαντήσει στην κρίση από την Ουάσιγκτον, κι ένα μήνυμα που καλούσε τους Ιρανούς να εκκενώσουν την Τεχεράνη πυροδότησε κι άλλη ανησυχία.
Τι γνωρίζουμε για το πυρηνικό κέντρο στο Fordo
Ο Αμερικανός Υπουργός Άμυνας Pete Hegseth ανακοίνωσε την “αναπόσπαστη ανάπτυξη πρόσθετων δυνατοτήτων” στη Μέση Ανατολή για ενίσχυση της “αμυντικής θέσης” του Πενταγώνου, παρότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν τότε ότι συμμετέχουν στην επίθεση.
Τουλάχιστον 30 αεροπλάνα των ΗΠΑ μετακινήθηκαν από βάση στις ΗΠΑ στην Ευρώπη τις τελευταίες τρεις ημέρες, σύμφωνα με δεδομένα πτήσεων που εξέτασε το BBC Verify, χωρίς να είναι σαφές αν σχετίζονται άμεσα με τη σύγκρουση. Οι πτήσεις τάνκερ χαρακτηρίστηκαν ως “πολύ ασυνήθιστες”, ενώ άλλοι είπαν ότι πιθανότατα εντάσσονται σε πολιτική “στρατηγικής ασάφειας” για να πιεστεί το Ιράν να κάνει υποχωρήσεις.
Η συμμετοχή στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν έχει πλήρη στήριξη από τους στενούς συμβούλους του Τραμπ, σύμφωνα με το CBS, αν και οι φωνές διαφωνίας δεν έχουν βγει στο κοινό.
Ταυτόχρονα, το στρατόπεδο των υποστηρικτών του Τραμπ διχάζεται: ο ίδιος διεκδίκησε νέα θητεία υποσχόμενος αποδέσμευση των ΗΠΑ από πολέμους στο εξωτερικό και έχει προηγουμένως καυτηριάσει αμερικανικές επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή.
Όσον αφορά την ικανότητα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, υπάρχει διαφορά στην εκτίμηση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου και της διευθύντριας εθνικής αντικατασκοπίας του, Tulsi Gabbard. Όταν ρωτήθηκε για την εκτίμησή της ότι το Ιράν δεν εργάζεται πάνω σε πυρηνική κεφαλή, ο Τραμπ απάντησε: “Δεν με ενδιαφέρει τι είπε εκείνη. Νομίζω ότι ήταν πολύ κοντά στο να έχουν μία.”
Οι σύμβουλοι τους μετά διέψευσαν ότι διαφωνούν στο θέμα.
Τη νύχτα Τρίτης προς Τετάρτη δεν καταγράφηκαν θύματα στο Ισραήλ από τις ιρανικές επιθέσεις. Τουλάχιστον 50 ισραηλινά μαχητικά πραγματοποίησαν επιδρομές στο Ιράν, πλήττοντας εγκαταστάσεις φυγοκέντρησης, παραγωγής πυραύλων κοντά στην Τεχεράνη και πανεπιστήμιο συνδεδεμένο με τους Φρουρούς της Επανάστασης.
Το Ισραήλ είναι ο κύριος εταίρος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, και ο Τραμπ συνεχίζει να υποστηρίζει τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, παρά τη διεθνή καταδίκη των στρατιωτικών ενεργειών στο Γάζα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.