Μια πολυτάραχη διαδρομή, που λίγο έλειψε να μετατρέψει ένα έργο πνοής για ολόκληρη τη Δυτική Ελλάδα σε έργο-«φάντασμα», διένυσε η νέα εθνική οδός Πατρών – Πύργου, η οποία παραδόθηκε χθες το μεσημέρι στην κυκλοφορία.
Πρόκειται για ένα έργο που αρχικά βρέθηκε στο έλεος της οικονομικής κρίσης και, στα χρόνια του τρίτου μνημονίου, αποτέλεσε πεδίο πολιτικής διαπλοκής, πριν τελικά βρεθεί λύση την περίοδο 2021-2022, οδηγώντας στα εγκαίνια της περασμένης Πέμπτης.
Από την ένταξη στην απένταξη
Η «Οδύσσεια» ξεκινά το 2007, όταν ο δρόμος εντάχθηκε στην παραχώρηση για τον οδικό άξονα Ελευσίνα – Τσακώνα. Ωστόσο, το 2013 απεντάχθηκε. Ένα χρόνο αργότερα επανήλθε στο προσκήνιο, με σχεδιασμό για υλοποίηση μέσω ενιαίας εργολαβίας.
Το πιο κρίσιμο και δύσκολο κεφάλαιο γράφτηκε το 2015. Η τότε νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ακύρωσε τον ενιαίο διαγωνισμό και αποφάσισε την κατάτμηση του έργου σε οκτώ εργολαβίες. Παρά τις έντονες επιφυλάξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Αθήνα προχώρησε στον σχεδιασμό, με την Κομισιόν να προειδοποιεί ότι υπό αυτές τις συνθήκες δεν θα μπορούσε να διασφαλιστεί η κοινοτική συγχρηματοδότηση.
Ακολούθησαν σχεδόν δύο χρόνια καθυστερήσεων μέχρι την προκήρυξη των νέων διαγωνισμών. Ωστόσο, μέχρι την αποχώρηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το καλοκαίρι του 2019, είχαν υπογραφεί συμβάσεις μόνο για πέντε από τις οκτώ εργολαβίες.
Δύο από τις υπόλοιπες δεν προχώρησαν ποτέ, καθώς ο προσωρινός ανάδοχος, Χρήστος Καλογρίτσας, γνωστός για τις σχέσεις του με την τότε κυβέρνηση, κηρύχθηκε έκπτωτος, μην μπορώντας να προσκομίσει την αναγκαία εγγυητική επιστολή. Η τρίτη εργολαβία μπλέχτηκε σε δικαστικές διαμάχες που έφτασαν ως το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Στις πέντε εργολαβίες που τελικά συμβασιοποιήθηκαν, η κατάσταση δεν ήταν καλύτερη. Η πρόοδος σε τέσσερις από αυτές δεν ξεπερνούσε το 2%, παρά το γεγονός ότι είχε ήδη περάσει το ένα τρίτο του συμβατικού χρόνου εκτέλεσης. Πολλά εργοτάξια έμοιαζαν εγκαταλελειμμένα και μετατράπηκαν σε αυτοσχέδιους σκουπιδότοπους.
Εν τω μεταξύ, η παλιά εθνική οδός Πατρών – Πύργου παρέμενε ένας από τους πιο επικίνδυνους δρόμους της χώρας, με διψήφιο αριθμό τροχαίων δυστυχημάτων κάθε χρόνο την περίοδο 2015-2018, ενώ παράλληλα μεγάλωνε ο κίνδυνος απώλειας των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό παρενέβη η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2019. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η πρώτη αποτίμηση της κατάστασης έδειξε πως, ακόμη κι αν ολοκληρώνονταν οι ήδη υπογεγραμμένες εργολαβίες, αυτές κάλυπταν μόνο 23 από τα συνολικά 75 χιλιόμετρα του έργου. Με άλλα λόγια, η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ για κατάτμηση σε οκτώ εργολαβίες θα παρέδιδε ένα ημιτελές και καθυστερημένο έργο, με ελάχιστο αντίκτυπο στην οδική ασφάλεια και με βαρύ κόστος σε χαμένα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Η Νέα Δημοκρατία, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, επέλεξε να κλείσει τα ανοιχτά μέτωπα. Ακολούθησε η διάλυση συμβάσεων και η έκπτωση των αναδόχων. Τον Μάρτιο του 2022 υπογράφηκε νέα σύμβαση, καθώς επελέγη η λύση της ένταξης του έργου στην παραχώρηση της Ολυμπίας Οδού. Με προσωπικές παρεμβάσεις του πρωθυπουργού στην Κομισιόν εξασφαλίστηκε η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Περίπου 40 μήνες αργότερα, την 1η Αυγούστου 2025, η «οδύσσεια» της Πατρών – Πύργου έφτασε στο τέλος της. Ολόκληρη η νέα χάραξη δόθηκε στην κυκλοφορία, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να παρομοιάζει το έργο με το γεφύρι της Άρτας, τονίζοντας πως «και τα γεφύρια της Άρτας, ενίοτε, τελειώνουν».
Συνολικά ολοκληρώθηκαν 65 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 62 είναι νέα χάραξη. Τα τελευταία 10 χιλιόμετρα, που αφορούν τμήμα της παλιάς εθνικής οδού, αναβαθμίζονται πλήρως και αναμένεται να παραδοθούν έως το τέλος Νοεμβρίου, ώστε να αποτελέσουν μέρος του νέου αυτοκινητοδρόμου.
Η διαδρομή Πάτρα – Πύργος θα καλύπτεται πλέον σε μόλις 45 λεπτά, ενώ η συνολική διαδρομή από την Αθήνα μέχρι τον Πύργο σε περίπου 2 ώρες και 45 λεπτά, με σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας, όπως τόνισε ο υπουργός Υποδομών Χρίστος Δήμας κατά την εκδήλωση παράδοσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη από το 2023 είχαν ξεκινήσει παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας στον παλιό δρόμο, οι οποίες συνέβαλαν στη σημαντική μείωση των ατυχημάτων. Με βάση αυτό το πρότυπο ξεκίνησαν αντίστοιχες δράσεις και στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).
