Την ενίσχυση της ασφάλειας στα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας και τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και λειτουργικού θεσμικού πλαισίου για την προστασία της ακαδημαϊκής κοινότητας έθεσε ως προτεραιότητα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχε τη Δευτέρα 2 Ιουνίου στο Μέγαρο Μαξίμου με τους πρυτάνεις των ΑΕΙ.
Η κυβέρνηση παρουσίασε ένα συνεκτικό σχέδιο 11 παρεμβάσεων, με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση φαινομένων βίας, εκφοβισμού και καταλήψεων, καθώς και την εφαρμογή νέων μηχανισμών πειθαρχικού ελέγχου.
Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης, όπως επισημάνθηκε, «παρουσιάστηκε δέσμη 11 παρεμβάσεων που έχει καταρτίσει η κυβέρνηση για την ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου, ώστε να θωρακιστεί περαιτέρω και να εμπεδωθεί η ασφάλεια στα ΑΕΙ, προς όφελος ολόκληρης της πανεπιστημιακής κοινότητας».
Η βασική φιλοσοφία των παρεμβάσεων επικεντρώνεται στην πρόληψη των παραβατικών συμπεριφορών, στην ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας και φύλαξης και στη διαμόρφωση κουλτούρας διαλόγου, νομιμότητας και ελευθερίας της έκφρασης.
Με ανάρτησή του, μάλιστα, το απόγευμα της Δευτέρας (2/6), ο Πρωθυπουργός τόνισε πως η Πολιτεία δεν μπορεί να επιτρέπει ένα περιβάλλον όπου «ο οποιοσδήποτε – φοιτητής ή καθηγητής – νιώθει όμηρος του τραμπουκισμού και της βίας».
Τα 11 μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση
Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης περιλαμβάνουν:
- Κατάρτιση εσωτερικών κανονισμών από όλα τα ΑΕΙ έως το τέλος του 2025 και επικαιροποίηση σχεδίων ασφαλείας έως τον Ιούλιο.
- Θέσπιση πειθαρχικού συμβουλίου σε κάθε ίδρυμα με άμεση συγκρότηση.
- Καθιέρωση αυτοδίκαιων κυρώσεων για παραβατικές συμπεριφορές.
- Αναστολή φοιτητικής ιδιότητας έως 24 μήνες για φοιτητές με εκκρεμείς ποινικές διώξεις, ανάλογα με την πορεία της υπόθεσης.
- Επίσπευση της απονομής δικαιοσύνης, με ορισμό αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου για την πανελλαδική εποπτεία των υποθέσεων βίας στα ΑΕΙ.
- Υποχρέωση αποκατάστασης ζημιών από δράστες που καταστρέφουν πανεπιστημιακή περιουσία.
- Ενίσχυση των μέτρων φύλαξης, με χρήση τεχνολογικών μέσων (κάμερες, συστήματα πρόσβασης και ταυτοποίησης) και επιπλέον προσωπικό.
- Σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου Βίας, για την καταγραφή και λογοδοσία στα περιστατικά.
- Πλήρης στελέχωση των Μονάδων Ασφαλείας των ΑΕΙ.
- Συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία με θεσμοθετημένους όρους.
- Πρόγραμμα πρόληψης της παραβατικότητας, με καλλιέργεια κουλτούρας μηδενικής ανοχής στη βία.
Ο πρωθυπουργός ανέφερε με έμφαση: «Ένας φοιτητής στον οποίο απαγγέλλονται διώξεις από τη Δικαιοσύνη, θα πρέπει να χάνει τη φοιτητική του ιδιότητα έως και για 24 μήνες […] Θα υπάρχουν κυρώσεις, μπορούν ενδεχομένως να φτάνουν και μέχρι την έκπτωση από τον ρόλο τους για εκείνους τους πρυτάνεις […] Δεν μπορεί, πια, οι μειοψηφίες να είναι οι “μπράβοι” των πανεπιστημίων».
Ανταπόκριση και δηλώσεις από την πανεπιστημιακή κοινότητα
Η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη τόνισε: «Έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα […] με την αποκατάσταση της πραγματικής έννοιας του ασύλου […] Κάνουμε ένα βήμα ακόμα έτσι ώστε αυτή η αίσθηση της ασφάλειας να επιτρέπει σε φοιτητές και καθηγητές να ζήσουν την πανεπιστημιακή ζωή».
Η προεδρεύουσα της Συνόδου Πρυτάνεων, πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, Χριστίνα Κουλούρη δήλωσε: «Υπάρχει πράγματι βελτίωση στα πανεπιστήμια και εμείς το επιβεβαιώνουμε […] Χαιρετίζουμε την πρόθεσή σας να το στηρίξετε και θα σας στηρίξουμε και εμείς σε αυτή σας την προσπάθεια».
Ανάλογη τοποθέτηση είχε και ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Γεράσιμος Σιάσος: «”Ιδιαίτερα σημαντική” η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού […] Το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει προχωρήσει σε όλες τις ενέργειες […] Καμία κατάληψη χώρου δεν είναι αποδεκτή καθώς αποτελεί παράνομη πράξη […] Ισχυρή βούληση μας είναι η πρόληψη και αντιμετώπιση των περιστατικών βίας και παραβατικότητας, χωρίς καμία απολύτως ανοχή από όπου και αν προέρχονται».
Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
Η αντιπολίτευση εξέφρασε επιφυλάξεις και διαφωνίες για την κατεύθυνση των εξαγγελιών.
Το ΠΑΣΟΚ κατηγόρησε την κυβέρνηση για «επικοινωνιακή διαχείριση» και απουσία ουσιαστικού σχεδίου: «Πρόκειται για ομολογία αποτυχίας […] Χρειάζεται συνολικός σχεδιασμός και όχι αποσπασματικά και επικοινωνιακά μέτρα», υπογράμμισε ο υπεύθυνος ΚΤΕ Παιδείας, Στέφανος Παραστατίδης. Ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Κώστας Τσουκαλάς, προσέθεσε: «Όχι ιδεολογικοποίηση και επικοινωνιακή διαχείριση – τα ζητήματα της Παιδείας απαιτούν συναινέσεις και σοβαρότητα».
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τονίζει ότι «η κυβέρνηση της ΝΔ, σε μια ακόμη επίδειξη αυταρχισμού, επιλέγει να απειλήσει και να συκοφαντήσει την πανεπιστημιακή κοινότητα για επικοινωνιακή εκμετάλλευση». «Είναι υποκρισία και μετάθεση ευθυνών η εντολή του κ. Μητσοτάκη προς τους πρυτάνεις να παρουσιάσουν τα σχέδια ασφαλείας των ιδρυμάτων, μέσα στο επόμενο δίμηνο. Αναρωτιόμαστε: τόσο καιρό δεν είχε ασχοληθεί; Μετά από τόσα χρόνια που κυβερνά, τώρα το θυμήθηκε;» αναφέρεται μεταξύ άλλων στην κοινή ανακοίνωση των τομεαρχών Παιδείας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Διονύση Καλαματιανού και Πόπης Τσαπανίδου.
Το ΚΚΕ υποστήριξε ότι η κυβέρνηση μεταφέρει την ευθύνη στα πανεπιστήμια, ενώ η ίδια έχει αφήσει τους φοιτητές και τους καθηγητές εκτεθειμένους σε ανεπαρκείς υποδομές: «Η κυβέρνηση της ΝΔ και η διαχρονική πολιτική της ΕΕ είναι οι υπεύθυνοι για τα προβλήματα […] Η αναλογία ΔΕΠ ανά φοιτητή είναι στο 1/47 και ολόκληρα Τμήματα έχουν μονοψήφιο αριθμό μελών ΔΕΠ».
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, σχολίασε: «Μιλάει για ‘νομιμότητα’ ο πρωθυπουργός των ‘ακαταδίωκτων’ […] Ποιον κοροϊδεύει η κυβέρνηση που ξήλωσε τις πανεπιστημιακές αστυνομίες που η ίδια ίδρυσε;».
Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, χαρακτήρισε τη ρητορική του πρωθυπουργού στοχοποιητική: «Προσπαθούν να παρουσιάσουν ως εγκληματίες και ταραξίες τους φοιτητές […] Η δημόσια δωρεάν Παιδεία δέχεται επίθεση».