Σε συμφωνία κατέληξαν οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για ένα πρόγραμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ (1,73 δισ. δολαρίων) για τη χρηματοδότηση επενδύσεων στον τομέα της άμυνας.
Ωστόσο, υπήρξαν διαφωνίες για τις διατάξεις του περί “αγοράς ευρωπαϊκών προϊόντων”, ότι είναι πολύ περιοριστικές, δήλωσαν διπλωμάτες την Τετάρτη.
Οι κυβερνήσεις διαπληκτίστηκαν για περισσότερο από ένα χρόνο σχετικά με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα Ευρωπαϊκό Αμυντικό Βιομηχανικό Πρόγραμμα (EDIP), μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας επανεξοπλισμού που προκλήθηκε από τους φόβους της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022.
Μεγάλο μέρος της συζήτησης επικεντρώθηκε στην επιλεξιμότητα. Η Γαλλία πίεσε για αυστηρούς κανόνες “buy European” για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, ενώ χώρες όπως οι Κάτω Χώρες υποστήριξαν μεγαλύτερη ευελιξία για την αγορά όπλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και άλλα έθνη.
Σύμφωνα με τον τελικό συμβιβασμό, τουλάχιστον το 65% του κόστους των εξαρτημάτων ενός αντικειμένου που χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος πρέπει να προέρχεται από την ΕΕ ή ορισμένες συνδεδεμένες χώρες, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Οι πρέσβεις των 27 χωρών της ΕΕ αναμένεται να εγκρίνουν τη συμφωνία τη Δευτέρα, δήλωσαν διπλωμάτες υπό τον όρο της ανωνυμίας. Στη συνέχεια θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν τεθεί σε ισχύ.
Μια ομάδα 10 χωρών – οι Κάτω Χώρες, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Κροατία, η Σλοβακία και η Φινλανδία – υποστήριξε ότι οι κανόνες θα έπρεπε να έχουν λάβει περισσότερο υπόψη την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας της Ευρώπης.
“Υποστηρίζουμε πλήρως τον στόχο της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ασφάλειας και ανθεκτικότητας μέσω της αύξησης της αμυντικής συνεργασίας και των επενδύσεων”, ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους. “Ωστόσο, αντιμετωπίζουμε μια επείγουσα απειλή για το ευρωπαϊκό έδαφος και τα συμφέροντα”.
Είπαν ότι η αμυντική βιομηχανία της ΕΕ “εξακολουθεί να εξαρτάται -ιδίως βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα- από κρίσιμα εξαρτήματα, τεχνολογίες και τεχνογνωσία από ομοϊδεάτες τρίτες χώρες, ιδίως από τους διατλαντικούς συμμάχους”.
Παρά τις αντιρρήσεις τους, οι χώρες δήλωσαν ότι δεν ήθελαν να σταθούν εμπόδιο στην έναρξη των διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι ο προϋπολογισμός του προγράμματος ύψους 1,5 δισ. ευρώ είναι μέτριος για τον αμυντικό τομέα, αλλά τα κριτήρια διεκδικήθηκαν με σφοδρότητα, καθώς μπορεί να λάβει μεγαλύτερη χρηματοδότηση στο μέλλον.