«Φέτος έχουμε κάνει μία πολύ συγκροτημένη προσπάθεια να συμμετέχουμε με καλύτερους όρους στο διαγωνισμό» δηλώνει στο thetimes|-.gr ο Εθνικός Συντονιστής Προγράμματος PISA, καθηγητής Σχολικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κώστας Δημόπουλος με αφορμή την έναρξη την έναρξη του διαγωνισμού σε εθνικό επίπεδο τη Δευτέρα 17 Μαρτίου.
Σχετικά με την πρόσφατη επίσκεψη στη χώρα μας του επικεφαλής του διαγωνισμού στον ΟΟΣΑ, Andreas Schleicher, με τον οποίο ήρθαν σε επαφή, ο εθνικός συντονιστής ανέφερε πως «μέσα από μία διαδικασία ανταλλαγής στοιχείων και εμπειρογνωμοσύνης, αναμένουμε να καταλήξουμε σε συμπεράσματα. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν υπάρχουν διατυπωμένες προτάσεις από τον ΟΟΣΑ».
«Φέτος έχουμε κάνει μία πολύ συγκροτημένη προσπάθεια να συμμετέχουμε με καλύτερους όρους στο διαγωνισμό απ’ότι γενικά στο παρελθόν» λέει στο thetimes|-.gr ο Εθνικός Συντονιστής του προγράμματος PISA, καθηγητής Σχολικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κώστας Δημόπουλος. Συγκεκριμένα, ο ίδιος αναφέρει την αποζημίωση που προβλέπεται για τους εκπαιδευτικούς, που εμπλέκονται στη διαδικασία, στην ενίσχυση του τεχνολογικού εξοπλισμού των συμμετεχόντων σχολείων αλλά και στην προετοιμασία των μαθητών μέσω της νέας πλατφόρμας Skills4Life, με περιεχόμενο θέματα σύμφωνα με τη φιλοσοφία του PISA.
«Έχουμε προβλέψει μία αμοιβή για τους εκπαιδευτικούς, που θα συνδράμουν στη διεξαγωγή της έρευνας, ύψους 10 ευρώ για κάθε μαθητή στα συμμετέχοντα σχολεία, εφόσον ολοκληρώνεται επιτυχώς η ερευνητική διαδικασία. Στα μεγάλα σχολεία, που είναι περίπου 57 μαθητές το δείγμα, αυτό αντιστοιχεί σε ένα ποσό 570 ευρώ, που θα μοιραστεί ανάλογα με το πόσοι συντονιστές είναι στα σχολεία – συνήθως 2 ή 3.
Επιπλέον, εξοπλίσαμε τα σχολεία με 4.500 laptops και 2.500 ακουστικά για την αξιολόγηση των Αγγλικών φέτος, που έχουν προστεθεί ως πεδίο στην έρευνα – θα μείνουν περισσότεροι από 20 υπολογιστές ανά σχολείο. Πρόκειται για μία πολύ σημαντική ενίσχυση της υποδομής των σχολείων. Κάναμε, ακόμη, μία παρέμβαση σε ορισμένα σχολεία, τα οποία αντιμετώπιζαν ζητήματα στη συνδεσιμότητά τους – συνεργαστήκαμε με το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο και τους παρόχους και αναβαθμίσαμε τη συνδεσιμότητά τους. Το πιο σημαντικό, εμπλουτίσαμε την εκπαιδευτική κοινότητα με τη νέα πλατφόρμα, Skills4Life, η οποία περιέχει θέματα στη φιλοσοφία του διαγωνισμού PISA καθώς και παλαιότερα θέματα του διαγωνισμού. Για το λόγο αυτό, είναι ένα σημαντικό εργαλείο ώστε να εξοικειωθούν οι μαθητές μας με αυτή την ύλη».
Η επικοινωνία με τον επικεφαλής του διεθνούς διαγωνισμού PISA
Την περασμένη εβδομάδα, επισκέφθηκε τη χώρα μας ο επικεφαλής του διαγνωστικού διαγωνισμού PISA, Andreas Schleicher. Στο πλαίσιο των συναντήσεών του, είχε επαφή και με τον εθνικό συντονιστή της Ελλάδας.
Σύμφωνα με τον κ. Δημόπουλο, «παρουσιάσαμε στον κ.Schleicher όλο το σχεδιασμό που έχουμε κάνει για τον PISA στην Ελλάδα – έτσι κι αλλιώς έχουμε συχνή επικοινωνία, συναντιόμαστε στα συμβούλια διοίκησης του PISA. Τώρα, συζητήσαμε για καλές πρακτικές, που έχουν εφαρμόσει άλλες χώρες σχετικά με την προετοιμασία τους για την έρευνα. Συζητήσαμε, επίσης, εκτενώς για το πως θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τα δεδομένα, που συγκεντρώνονται από το PISA διαχρονικά προκειμένου να καταλήξουμε σε συμπεράσματα και για το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα. Σημειωτέον, από το διαγωνισμό προκύπτουν δεδομένα, τα οποία αναδεικνύουν τις δυνατότητες και τις αδυναμίες κάθε εκπαιδευτικού συστήματος. Το πώς αυτά μεταβολίζονται σε εκπαιδευτική πολιτική στη συνέχεια, είναι θέμα της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας».
Έχουν γίνει βελτιωτικές προτάσεις από τον ΟΟΣΑ, όπως αναμενόταν;
«Βρισκόμαστε σε μία διαδικασία ανταλλαγής στοιχείων και εμπειρογνωμοσύνης, που πιθανόν να καταλήξει σε προτάσεις. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν υπάρχουν διατυπωμένες προτάσεις από τον ΟΟΣΑ, απ’όσο γνωρίζω».
Πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε αναφορικά με τις χαμηλές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στο διεθνή διαγωνισμό PISA;
«Εργαζόμαστε επάνω στο να αλλάξει η κατάσταση. Πολλές χώρες κατάφεραν να αλλάξουν τη θέση τους στην έρευνα, όπως η Πορτογαλία, που ήταν στο ίδιο σημείο με μας σήμερα. Και μέσα σε μία δεκαετία, έχει ξεπεράσει το μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Απαιτείται μακροχρόνια και συστηματική προσπάθεια. Οι χώρες αλλάζουν, αρκεί να κάνουμε τις κατάλληλες ενέργειες», επισημαίνει ο κ.Δημόπουλος.
Ποιες αλλαγές θεωρεί επιβεβλημένες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα με βάση τα δεδομένα του διαγωνισμού PISA;
«Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να στραφούμε στην καλλιέργεια γνώσης, η οποία πλαισιώνεται με στοιχεία της καθημερινής ζωής. Αυτό, προϋποθέτει μία προσαρμογή στα προγράμματα σπουδών, η οποία έχει ξεκινήσει μεν μέσα από τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, ωστόσο χρειάζεται ενίσχυση. Δεύτερον, είναι σημαντικό να δούμε το ρόλο των νέων τεχνολογιών και το πως εφαρμόζονται στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η έρευνα PISA δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα τα τελευταία χρόνια στο πως χρησιμοποιούνται οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες ΤΝ, κινητά, υπολογιστές – στο εκπαιδευτικό σύστημα και πως το αλλάζουν, θετικά ή αρνητικά. Ένα τρίτο σημαντικό σημείο, στο οποίο πρέπει να σταθούμε, είναι τα ζητήματα των κοινωνικών και άλλων διαφορών, όπως αυτές αποτυπώνονται στις επιδόσεις των μαθητών. Με βάση τα πλούσια δεδομένα που μπορούμε να αντλήσουμε από το PISA, θα χρειαστεί να διαμορφώσουμε αντισταθμιστικές πολιτικές, ώστε να μειώσουμε αυτά τα χάσματα που εμφανίζονται στις επιδόσεις των παιδιών από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, όπως μεταξύ κέντρου – περιφέρειας ή μεταξύ γηγενών μαθητών και μεταναστών».
Στην ελληνική PISA, που ξεκινά στις 17 Μαρτίου και θα διαρκέσει έως τις 11 Απριλίου, συμμετέχουν υποχρεωτικά 245 σχολεία από όλη την Ελλάδα, δημόσια και ιδιωτικά. Η διαδικασία βρίσκεται υπό την εποπτεία και καθοδήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) ενώ οι εξετάσεις πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Φέτος, εισάγονται στο διαγωνισμό δύο νέα γνωστικά αντικείμενα: «Μαθαίνοντας για έναν Ψηφιακό Κόσμο» και «Αξιολόγηση στην Ξένη Γλώσσα – αγγλικά (FLA)».
Ειδικότερα, στο διαγωνισμό, ο οποίος απευθύνεται σε 15χρονους μαθητές, θα λάβουν μέρος Γυμνάσια, Γενικά Λύκεια και Επαγγελματικά Λύκεια από όλη την Ελλάδα ενώ σημειώνεται, ότι η επιλογή των σχολικών μονάδων έγινε με τυχαία δειγματοληψία προκειμένου να διασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητά τους σε επίπεδο μαθητών και μαθητριών και σχολείων ανά τη χώρα.
Τα μαθήματα που εξετάζονται
Φυσικές Επιστήμες, Κατανόηση Κειμένου, Μαθηματικά και το επιπλέον πεδίο: Μαθαίνοντας για έναν Ψηφιακό Κόσμο, είναι τα γνωστικά πεδία, στα οποία θα γίνει η διερεύνηση. Ειδικά για την Ελλάδα, φέτος συμμετέχουμε στη νέα έρευνα του PISA «Αξιολόγηση στην Ξένη Γλώσσα – αγγλικά (FLA)».
Η διαδικασία
Η έρευνα, αποτελείται από ένα Γνωστικό Τεστ και ένα Ερωτηματολόγιο. Πρόκειται να διεξαχθεί ηλεκτρονικά στο Σχολικό Εργαστήριο Πληροφορικής και Εφαρμογών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών κάθε σχολικής μονάδας. Για το λόγο αυτό, τα συμμετέχοντα σχολεία έχουν εξοπλιστεί με 4.500 φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές (laptops) και 2.500 ενσύρματα ακουστικά.
Το πλαίσιο του διαγωνισμού PISA
Σύμφωνα με την ενημέρωση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), το Διεθνές Πρόγραμμα PISA για την Αξιολόγηση των Μαθητών (Programme for International Student Assessment) αποτελεί μία εκπαιδευτική έρευνα, που διεξάγεται κάθε τρία χρόνια, με αφετηρία το 2000 και που υλοποιείται από διεθνή ερευνητικά ιδρύματα (PISA Consortium) υπό την οργάνωση της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη) και τη συνεργασία των συμμετεχουσών στην Έρευνα χωρών.
Κύριος στόχος του Προγράμματος PISA είναι η αξιολόγηση του εύρους των γνώσεων και των δεξιοτήτων των μαθητών, που βρίσκονται στο τέλος της υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης, βάσει των οποίων διαμορφώνεται, σε σημαντικό βαθμό, η ουσιαστική και ισότιμη συμμετοχή τους στις σύγχρονες κοινωνίες. Ειδικότερα, σημειώνεται, ότι η έρευνα διεξάγεται σε 90 χώρες περίπου, όλες μέλη του ΟΟΣΑ, και διερευνά κατά πόσον οι γνώσεις και οι δεξιότητες που διαθέτουν οι 15χρονοι μαθητές, σε κάθε χώρα, τους επιτρέπουν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής στις σύγχρονες κοινωνίες.
Εκκινώντας, επομένως, από ένα κοινά καθορισμένο και διεθνώς αποδεκτό πλαίσιο εργασίας, το Πρόγραμμα PISA συλλέγει πληροφορίες για τις επιδόσεις των 15χρονων συμμετεχόντων μαθητών και, την ίδια στιγμή, ανιχνεύει τις δυνατότητες της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων των χωρών, που λαμβάνουν μέρος στην αξιολόγηση. Κάθε συμμετέχουσα χώρα έχει, λοιπόν, τη δυνατότητα να αντλεί μέσω του Προγράμματος αυτού χρήσιμα στοιχεία για το εκπαιδευτικό της σύστημα, κατορθώνει να κατανοεί τα θετικά στοιχεία και τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού της σχεδιασμού και, εντέλει, ανατροφοδοτείται σχετικά με το βαθμό αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού της έργου ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα τις πρακτικές Εκπαίδευσης και Αγωγής των άλλων συμμετεχουσών χωρών.