Του Κώστα Ράπτη
Δυστοκία και στασιμότητα. Αυτή είναι η εικόνα που παρουσιάζει το άμεσο μέλλον της Γερμανίας, καθώς το αποτέλεσμα των πρόωρων ομοσπονδιακών βουλευτικών εκλογών, επιβεβαίωσε τον κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού, την αποστασιοποίηση όλων και περισσότερων πολιτών από τα κεντρώα, πάλαι ποτέ “μεγάλα” κόμματα, αλλά και την όλο και μεγαλύτερη πόλωση προς το δεξιό και (σε μικρότερο βαθμό) το αριστερό άκρο του φάσματος.
Ως επικεφαλής του πρώτου, όπως αναμενόταν, σε δύναμη κόμματος, ο ηγέτης της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU), Κρίστιαν Μερτς αποτελεί τον κύριο υποψήφιο για την καγκελαρία. Όμως η νίκη του σκιάζεται από το ότι η CDU/CSU κινήθηκε κάτω από το συμβολικό όριο, ενώ στα δεξιά της βρίσκεται μια “Εναλλακτική για τη Γερμανία” (AfD), η οποία ανατρέπει τις προηγούμενες σταθερές. Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για το άλλοτε “κόμμα των καθηγητών” που αντιδρούσαν στα προγράμματα διάσωσης του ευρωπαϊκού Νότου κατά την κρίση της ευρωζώνης, το οποίο προσέλαβε ακροδεξιά χαρακτηριστικά, για να φθάσει στις μέρες μας να προωθείται εντατικά από τον Έλον Μασκ ως η μεγάλη “ελπίδα” του τραμπισμού στην καρδιά της Ευρώπης.
Το γεγονός πάντως ότι μέχρι τώρα η AfD τελεί σε “υγιειονομική ζώνη” περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης.
Το ότι μάλιστα η επόμενη Bundestag πιθανότατα θα είναι εξακομματική, αποκλείει αριθμητικά την ευκολότερη λύση ενός “μεγάλου συνασπισμού” της CDU/CSU με τους Σοσιαλδημοκράτες του SPD και υποχρεώνει τον Μερτς να αναζητήσει και τρίτο εταίρο. Για τον ρόλο αυτό προβάλλουν ήδη σαν έτοιμοι από καιρό οι Πράσινοι, όμως ο ηγέτης της βαυαρικής SCU Μάρκους Ζέντερ θέτει βέτο. Με άλλα λόγια, προβλέπεται μακρά και επίπονη διαδικασία μετεκλογικών διαβουλεύσεων.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές επίσημα αποτελέσματα από την καταμέτρηση των ψήφων, η CDU/CSU πρωτεύει με 28,5% (+4,8 από το 2021), ενώ οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνονται και ως προς το δεύτερο κόμμα, ήτοι την AfD, η οποία με ποσοστό 20,7% (υπερδιπλασιασμένο σε σχέση με το 9,5% των προηγούμενων εκλογών), καταγράφει την υψηλότερη επίδοση στην μόλις 11ετή ιστορία της. Στην τρίτη θέση βυθίζεται με υποχώρηση 9,5 μονάδων το SPD του απερχόμενου καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, συγκεντρώνοντας ποσοστό 16,5%, ήτοι το χειρότερο της υπερεκατονταετούς ιστορίας του. Ακολουθούν οι Πράσινοι με 11,7% , οι οποίοι παρότι συμμετείχαν στην κυβέρνηση κατάφεραν να διατηρήσουν εν πολλοίς τις δυνάμεις τους, ενώ το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) κερδίζει 3,8 μονάδες και με το αναπάντεχο ποσοστό του 8,7% διαψεύδει τις προγνώσεις που μέχρι πριν από έναν μήνα την έφεραν να υποχωρεί προς το 3%. Μυστικό αυτής της ανατροπής αποτελεί η ιδιαίτερα δυναμική και νεανική καμπάνια του, με κεντρικό πρόσωπο τη 36χρονη νέα αρχηγό Χάιντι Ράιχινεκ και την με προβολή κοινωνικών θεμάτων, όπως η στεγαστική κρίση.
Κάτω από το 5%, που αποτελεί όριο εισόδου στη βουλή αναμένεται να βρεθούν οι Φιλελεύθεροι (FDP), ο αρχηγός των οποίων (και καταλύτης της κατάρρευσης του προηγούμενου τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού) Κρίστιαν Λίντνερ
Εκτός απροόπτου εντός κοινοβουλίου θα καταλήξει, στην πρώτη συμμετοχή της σε εθνικές κάλπες, η νεοσύστατη Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), η οποία αποσπάσθηκε από τη Linke προβάλλοντας ιδιόμορφες θέσεις “συντηρητικής αριστεράς”, αλλά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα βγαίνει χαμένη της ενδο-αριστερής αναμέτρησης. Πρόκειται σημειωτέον για το μόνο κόμμα εκτός της AfD που τάσσεται υπέρ του τερματισμού της σύγκρουσης με τη Ρωσία, αλλά δέχθηκε μεγάλη μιντιακή πίεση.
Το “πικρό αποτέλεσμα” για το οποίο έκανε λόγο ο Όλαφ Σολτς είναι βέβαια προϊόν κατεξοχήν των “μεγάλων συνασπισμών” που προηγήθηκαν εντός της προηγούμενης εικοσαετίας. Ωστόσο, αυτός ο μαρασμός (που με βραδύτερους ρυθμούς αγγίζει πια και την Χριστιανοδημοκρατία), δεν θα αποτρέψει τώρα την επανάληψη της ίδιας ή παρόμοιας συνταγής συγκυβέρνησης. Άλλωστε οι πολιτικοί φίλοι του Μερτς εντός του ΕΛΚ και διεθνείς παράγοντες σαν τον γ.γ. του ΝΑΤΟ σπεύδουν να τον συγχαρούν, περνώντας το μήνυμα ότι δεν υπάρχει κάτι για να αλλάξει. Σε κάθε περίπτωση η “κοπτορραπτική” ασύμβατων προγραμματικών θέσεων θα αποδειχθεί δύσκολη, ενώ η απουσία συζήτησης προεκλογικά για μεγάλη ζητήματα όπως η αποβιομηχάνιση και οι γεωπολιτικές προκλήσεις δεν προϊδεάζει θετικά.
Η εμμονή στο μεταναστευτικό ζήτημα (την ώρα που η Γερμανία βλέπει να καταρρέει συνολικά το αναπτυξιακό της μοντέλο) απλώς κατάφερε να ενισχύσει, μέσα και από κοινοβουλευτικές αστοχίες του Μερτς, την AfD και μειοψηφικά για τους εντελώς αντίθετους λόγους τη Linke. Την ώρα που οι υπόλοιπες δυνάμεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ακροδεξιά, εμφανίζονται προθυμότερες από ποτέ να αντιγράψουν την ατζέντα της, ενώ βέβαια μαζί και με αυτήν μοιράζονται μια στάση ευθείας καταστολής των φιλοπαλαιστινιακών απόψεων που μοιάζεκ βγαλμένη από τις σκοτεινότερες σελίδες της γερμανικής ιστορίας.
Ενδεχομένως ευνοϊκή για την υπόλοιπη Ε.Ε. είναι η αποδυνάμωση του FDP που αποτελούσε τον κύριο φορέα αντίδρασης στην χαλάρωση του συνταγματοποιημένου “φρένου χρέους”, ενώ στο ζήτημα της Ουκρανίας αναμένεται διατήρηση της ίδιας γραμμής. Το πόσο ακόμη η Γερμανία συνολικά και ο Μερτς προσωπικά αντέχει να αποκλίνει από τις ΗΠΑ του Τραμπ μένει να φανεί – και αυτό συνδέεται και με την ανθεκτικότητα της “υγιεινομικής ζώνης” πέριη της AfD.