Η Σαουδική Αραβία δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον για την απόκτηση βαριάς βιομηχανίας, διεκδικώντας υποκατασκευαστικό έργο σε αμυντικά προγράμματα που πρόκειται να συμμετάσχει. Εσχάτως βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για ένταξη στο πρόγραμμα παραγωγής του μαχητικού 6ης γενιά GCAP, στο οποίο συμμετέχει και η Ιαπωνία, ενώ συζητά να στήσει και γραμμή παραγωγής ελικοπτέρων ΝΗ-90, που έχει παραγγείλει από το 2003 και η Ελλάδα.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Η Σαουδική Αραβία, μία από τις πλουσιότερες χώρες του πλανήτη, με μεγάλα ταμειακά αποθέματα, έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε ριζική αλλαγή στρατηγικής σε ότι αφορά τα οπλικά συστήματα που παραγγέλνει για τις ένοπλες δυνάμεις της.
Η εποχή που αντιμετώπιζε με δέος κάθε τι αμερικάνικο έχει παρέλθει, ενώ ο διάδοχος του θρόνου πρίγκιπας Μοχάμετ Μπιν Σαλμάν Μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ οδηγεί τη χώρα στην νέα εποχή με περισσότερη αυτοπεποίθηση.
Ιταλός αξιωματούχος φέρεται σύμφωνα με τον διεθνή ιστότοπο “defense news” να δήλωσε ότι η Η Σαουδική Αραβία μπορεί να αποκτήσει τη βιομηχανική τεχνογνωσία που χρειάζεται για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα μαχητικών GCAP, δημιουργώντας πρώτα γραμμές συναρμολόγησης για ελικόπτερα NH90 και Eurofighters.
Το βασίλειο του Κόλπου πρέπει να βελτιώσει τις δεξιότητές του στην αεροδιαστημική προτού εισέλθει στο πρόγραμμα τζετ έκτης γενιάς που διαχειρίζονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ιαπωνία και η εργασία σε άλλες πλατφόρμες θα μπορούσε να είναι καθοριστική, δήλωσε ο Λορέντζο Μαριάνι, γενικός διευθυντής της Leonardo.
«Για μια γρήγορη, αλλά όχι ανατρεπτική είσοδο ενός άλλου εταίρου [στο GCAP] χρειάζεστε ένα μονοπάτι και αυτό πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη βιομηχανική ικανότητα του εταίρου», είπε ο Mariani στο Defense News. «Δεν έχει να κάνει μόνο με χρήματα αλλά και με δουλειά», πρόσθεσε.
Η Σαουδική Αραβία δήλωσε ότι θα ήθελε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα GCAP, το οποίο επιταχύνεται μετά τη δημιουργία ενός τριεθνικού κυβερνητικού γραφείου με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο και μιας βιομηχανικής κοινοπραξίας με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που θα συνεργάζεται με την BAE Systems, τη Leonardo και την ιαπωνική JAIEC.
Ο Mariani είπε ότι ένα πρώτο συμβόλαιο ανάπτυξης θα παραδοθεί από το γραφείο του κυβερνητικού προγράμματος στην ομάδα του κλάδου στα τέλη του 2025 ή στις αρχές του 2026. Το μαχητικό αναμένεται να είναι σε υπηρεσία έως το 2035.
Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στη Σαουδική Αραβία τον περασμένο μήνα, η Ιταλή πρωθυπουργός Giorgia Meloni είπε: «Είμαστε υπέρ της εισόδου των Σαουδάραβων, αλλά σαφώς αυτό… δεν θα είναι άμεσο».
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η Σαουδική Αραβία υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την Leonardo για την ενίσχυση της βιομηχανικής συνεργασίας, ιδιαίτερα σε μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα.
Εν τω μεταξύ, το Ριάντ σκέφτεται να παραγγείλει νέα Eurofighters να προσθέσουν στον στόλο των 72 αεροσκαφών του και θα μπορούσε να αγοράσει ελικόπτερα NH-90.
Ο Mariani είπε ότι εάν η Σαουδική Αραβία αγόραζε αυτές τις πλατφόρμες και εργαζόταν ενεργά για την κατασκευή τους, θα αποκτούσε τεχνογνωσία πριν αναλάβει δυνητικά παραγωγικό ρόλο στο GCAP.
«Επειδή χρειάζεται μια διαδικασία για την είσοδο στο GCAP και χρειάζεται χρόνο, ας χρησιμοποιήσουμε το χρόνο για να δημιουργήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη δραστηριότητα. Και προτείνουμε να εργαστούμε μαζί σε προγράμματα, που θα μπορούσαν να είναι το νέο Eurofighter και το NH90. Είναι μια πολύ διαφορετική προσέγγιση. Πουλούσαμε, τώρα λέμε ας δουλέψουμε μαζί», είπε.
«Πρέπει να εισαγάγετε την ενδιάμεση εργασία και πιστεύουμε ότι ορισμένα προγράμματα όπως το Eurofighter μπορούν να είναι ο σωστός δρόμος εισόδου στο GCAP», πρόσθεσε ο Mariani.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο ηγείται της προσπάθειας πωλήσεων του Eurofighter στη Σαουδική Αραβία, υποστηρίζεται από την Ιταλία.
Η Ελλάδα
Διαβάζοντας τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις των Σαουδαράβων θα μπορούσε εύκολα κάποιος να συμπεράνει ότι πρόκειται για την χαμένη ευκαιρία της Ελλάδας και των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων.
Στις 28 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε η άφιξη του 18ου ελικοπτέρου, τύπου ΝΗ-90 της Αεροπορίας Στρατού, στο αεροδρόμιο της Πάχης Μεγάρων. Ένα ελικόπτερο το οποίο έπρεπε να είχε παραληφθεί πριν από 17 χρόνια. Όμως η «σκανδαλώδης σύμβαση» – όπως έχει χαρακτηριστεί από αρκετούς υπουργούς Εθνικής Άμυνας – που υπεγράφη, μπλόκαρε επί σειρά ετών την υλοποίηση του πολύπαθου προγράμματος.
Το 17ο ελικόπτερο ΝΗ-90 προσγειώθηκε στην αεροπορική βάση των Μεγάρων
τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Βάσει του νέου χρονοδιαγράμματος, που έχει δώσει η γαλλική κατασκευάστρια εταιρεία AIRBUS, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2025 θα έχουν παραδοθεί όλα τα εναπομείναντα ελικόπτερα της παραγγελίας. Πλέον, μέχρι τα τέλη Μαρτίου αναμένεται να έχουν έρθει και τα επόμενα δύο.
Το ελικόπτερο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες των «Σκιών του Αιγαίου». Την ελίτ των Ειδικών Δυνάμεων της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ.
Κι αν και πρόκειται για ελικόπτερο με εντυπωσιακά χαρακτηριστικά, όλα αυτά μένουν… στα χαρτιά, αφού τα υπόλοιπα 16 είναι καθηλωμένα λόγω έλλειψης υποστήριξης και ήδη οι γνώστες περί των ιπτάμενων μέσων της Αεροπορίας Στρατού εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι ούτε το «17» θα μακροημερεύσει και σύντομα θα καθηλωθεί και αυτό.
Οι Γάλλοι κατασκευαστές, στο πλαίσιο των συμβατικών τους υποχρεώσεων, τηρούν τα βασικά, που είναι η παράδοση των υπόλοιπων 3 ελικοπτέρων, ώστε να αποφύγουν τυχόν καταδικαστικές αποφάσεις που θα τους χρέωναν με δεκάδες εκατομμύρια, ενώ δεν φέρονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε μία συμφωνία με αμοιβαίες υποχωρήσεις, ώστε να λήξει το θέμα υποστήριξης των ελικοπτέρων με ανταλλακτικά.
Οι Γάλλοι ζητούν 50 εκατ. ευρώ και η Ελλάδα ζητά μείωση της τιμής κατά το ήμισυ.
Το ιστορικό
Το σίριαλ με την υπόθεση των υπερσύγχρονων ελικοπτέρων ΝΗ-90 που αγόρασε η Ελλάδα από την Γαλλία, φαίνεται ότι ολοκληρώνεται μετά από 23 χρόνια. Ήταν το 2003 όταν η Ελλάδα υπέγραψε την συμφωνία προμήθειας 20 ελικοπτέρων ΝΗ-90, έναντι $ 657.523.069. Όμως παρελήφθησαν τα πρώτα 14 και τα υπόλοιπα 6 έμειναν στο… ράφι! Ο κύριος λόγος ήταν το «πάγωμα» της συμφωνίας το 2015 από τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Πάνο Καμμένο ως επιζήμια για την πατρίδα.
Επί χρόνια η διαθεσιμότητά τους ήταν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, λόγω διαφωνιών της πολιτικής ηγεσίας κι εν μέσω φιλολογίας περί σκανδαλώδους συμφωνίας. Μάλιστα, στην παρούσα φάση είναι και τα 16 NH-90 καθηλωμένα. Πρόκειται για τα 14 πρώτα που ήρθαν στην Ελλάδα συν τα 2 που παραλήφθηκαν πρόσφατα.
Ο κυριότερος λόγος ήταν γιατί ποτέ δεν υπεγράφη συμφωνία υποστήριξης σε ανταλλακτικά. Η αρχή του προβλήματος ξεκίνησε το 2005, με την παραλαβή του πρώτου ελικοπτέρου, επί του οποίου προέκυψαν από τα στελέχη του ΓΕΣ 200 παρατηρήσεις. Έτσι ξεκίνησε ο πρώτος γύρος καθυστερήσεων, με την κατασκευάστρια εταιρεία το 2010 να αναλαμβάνει τις ευθύνες της αποδεχόμενη την ευθύνη καθυστέρησης στην παραλαβή των ελικοπτέρων και των ζητημάτων που προέκυψαν.
Έτσι ενεργοποιήθηκε η ρήτρα των 34 εκατ. ευρώ περί καθυστερήσεων και μαζί με άλλες αξιώσεις της ελληνικής πλευράς φτάσαμε στα 70 εκατ. μείωσης του ποσού της αρχικής συμφωνίας συν πίστωση ύψους 20 εκατ. για υλικά και υπηρεσίες. Κι ενώ από το 2011 ξεκίνησε η σταδιακή παραλαβή των ελικοπτέρων, φτάσαμε στο 2015, οπότε όταν θα παραλαμβανόταν το 12ο, ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, έθεσε ζήτημα τεχνικής υποστήριξης.
Η χώρα είχε αποπληρώσει το 70% της αξίας των 20 ελικοπτέρων και τελικά, κι αφού ξεπεράστηκαν οι παλινωδίες βρέθηκε η προσωρινή λύση για την παραλαβή τριών ελικοπτέρων μέχρι το 2017, οπότε και τα υπόλοιπα 6 μπήκαν στα «αζήτητα» και την ελληνική κυβέρνηση να συζητά με την κατασκευάστρια εταιρεία και το υπουργείο Άμυνας τρόπους άρσης του αδιεξόδου.
Τα πλεονεκτήματα
Παρότι είναι πανάκριβα ως ελικόπτερα έχουν ένα πολύ θετικό ατού. Κι αυτό είναι το σέρβις. Σύμφωνα με την εταιρεία κατασκευής το σέρβις πρέπει να γίνεται ανά ένα μήνα, ανεξάρτητα από τις ώρες πτήσεις που έχει γράψει. Δηλαδή μπορεί να γράψει για παράδειγμα 300 ώρες πτήσεις σε ένα μήνα με την τιμή σέρβις να παραμένει η ίδια, σε αντίθεση για παράδειγμα με τα Chinook που ανά 250 ώρες χρειάζονται την καθιερωμένη συντήρηση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο πιο πολύ χρησιμοποιούνται τα NH-90 τόσο πιο φθηνά βγαίνουν για τον προϋπολογισμό της Αεροπορίας Στρατού (ΑΣ), δημιουργώντας για να χρησιμοποιήσουμε και τον ακριβή όρο «οικονομία κλίμακος».
Όμως, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές ενημέρωσης, τα ελικόπτερα είναι πανάκριβα στην συντήρηση με ελλιπή υποστήριξη από το γαλλικό εργοστάσιο.
Πρόβλημα έχει και το γαλλικό πολεμικό ναυτικό, που αντιμετωπίζει ζητήματα διαθεσιμότητας με τα μισά ελικόπτερα ΝΗ-90. Ωστόσο, όπως αναφέρει o γαλλικός ιστότοπος airfan.fr, το κύριο πρόβλημα είναι ότι τα ελικόπτερα του γαλλικού πολεμικού ναυτικού δεν είναι όλα της ίδιας έκδοσης και τα μισά αφορούν παλαιότερες εκδόσεις του τύπου, οι οποίες θα πρέπει σύμφωνα με την εταιρεία να αναβαθμιστούν για να συνεχίσουν να υποστηρίζονται. Προβλήματα υποστήριξης, όμως, των ΝΗ-90 αντιμετωπίζει και η Γερμανία, αφού από τα 99 ελικόπτερα που έχει μόλις τα 12 – 15 είναι διαθέσιμα.
Δεν είναι λίγες οι φωνές – και όχι τυχαία – που θέτουν ζητήματα υποστήριξης για όλα τα γαλλικής προέλευσης αμυντικά συστήματα, με την σύγκριση με άλλων χωρών προέλευσης αντίστοιχων μέσων να είναι αναπόφευκτη.
Το κόστος συντήρησης είναι ιδιαίτερα τσουχτερό. Διότι όταν η εταιρεία κοστολογεί με 550€ την αντικατάσταση βαλβίδας σαμπρέλας έναντι μόλις 55€ που κοστολογείται για την ίδια ακριβώς βαλβίδα σε ένα Chinook, η διαφορά είναι μεγάλη.
Κι όταν στα 20 χρόνια λειτουργίας ενός όπλου φτάνει να το έχεις πληρώσει… άλλη μία φορά, τότε όσα πλεονεκτήματα κι αν έχουν, φέρνουν δεύτερες σκέψεις η προμήθεια νέων, όσα θετικά κι αν έχουν. «Η φτώχεια φέρνει γκρίνια» λέει η γνωστή λαϊκή ρήση και φαίνεται ότι στην ελληνική πλευρά τα παράπονα περισσεύουν. «Ίσως η αλλαγή στάσης από γαλλικής πλευράς σε πιο φιλικές προς τον χρήστη και καταναλωτή πρακτικές να είναι περισσότερο επιτακτική αυτή τη στιγμή από ποτέ» επισημαίνει στρατιωτική πηγή προς το enikos.gr.