της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Με χαμηλούς ρυθμούς προχωρά ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην Ελλάδα, όπως αναδεικνύεται από το ετήσιο “Digital Transformation in Greece Report” που παρουσίασε για όγδοη συνεχόμενη χρονιά το Found.ation, με την υποστήριξη του ευρωπαϊκού οργανισμού EIT Digital (τμήμα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας).
Σύμφωνα με τον Φίλιππο Ζακόπουλο, Managing Partner του Found.ation, τα ευρήματα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 45η θέση από 133 οικονομίες στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας (WIPO), υποχωρώντας από την 42η θέση το 2023. Και πάλι, όπως τα τελευταία χρόνια, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα, ο ρυθμός αλλαγών παραμένει αργός σε σύγκριση με άλλες οικονομίες, που κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα. Είναι κρίσιμο, όπως επισημαίνεται, να κατανοήσουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ένας συνεχώς εξελισσόμενος τομέας, και όχι ένας στατικός στόχος.
Όπως προκύπτει από το report του Found.ation, η Ελλάδα προοδεύει και, σε ορισμένους δείκτες, όπως η ψηφιακή υποδομή, έχει παρουσιάσει σημαντικά επιτεύγματα, αλλά σε πολλούς άλλους τομείς παραμένουν οι προκλήσεις και ο ρυθμός αλλαγής δεν είναι αρκετά γρήγορος.
Στα θετικά αποτελέσματα, η Ελλάδα παρουσίασε 17,5% ετήσια αύξηση στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών για τις επιχειρήσεις, επιτυγχάνοντας σκορ 86,2, που είναι ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (85,4%).
Αντίθετα, στα αρνητικά αποτελέσματα, μόνο το 43,3% των ελληνικών ΜμΕ έχει καταφέρει να επιτύχει το βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (57,7%). Επίσης, μόνο το 33,5% των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί προηγμένες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το cloud και η προχωρημένη ανάλυση δεδομένων, με ποσοστό που είναι και πάλι κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (54,6%).
Σημαντικό είναι, επίσης, ότι μόνο το 52,4% των Ελλήνων διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, ποσοστό που αφενός είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (55,5%), αφετέρου δεν καταγράφει καμία βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Επιπλέον, το ποσοστό των ειδικών ICT στην Ελλάδα ανέρχεται σε μόλις 2,4%, αρκετά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (4,8%).
Σκεπτικισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Όπως επισημαίνεται στο report του Found.ation, το 2024 αποδείχθηκε ως η χρονιά του σκεπτικισμού απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη, καθώς οι επιχειρήσεις αναζητούν πρακτικούς τρόπους υιοθέτησης της τεχνολογίας προκειμένου να παραχθεί πραγματική αξία.
Στον ιδιωτικό τομέα παρατηρείται ακόμα μια διερεύνηση των κατάλληλων περιπτώσεων χρήσης της ΑΙ, καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να προσδιορίσουν πώς θα την ενσωματώσουν αποτελεσματικά στις καθημερινές τους λειτουργίες. Παράλληλα, στον τομέα της εργασίας, η τάση της υβριδικής εργασίας φαίνεται να αναστρέφεται, με πολλές μεγάλες επιχειρήσεις να καλούν τους εργαζομένους τους να επιστρέψουν στο γραφείο.
Στον δημόσιο τομέα, το κράτος έχει προχωρήσει σε μέτρα ενίσχυσης του ψηφιακού του μετασχηματισμού και της παροχής υπηρεσιών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Το Gov.gr παραμένει η μεγαλύτερη επιτυχία του ψηφιακού μετασχηματισμού στον δημόσιο τομέα της Ελλάδας, με την προσθήκη νέων υπηρεσιών.
Τάσεις για το 2025
Για το 2025 αναμένονται σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της ΑΙ, με έμφαση στον συνδυασμό της τεχνητής νοημοσύνης με την ανθρώπινη ευφυΐα. Σκοπός είναι η ΑΙ να λειτουργεί ως εργαλείο για τους εργαζομένους, βοηθώντας τους να αναπτύξουν νέες δεξιότητες. Οι οργανισμοί θα πρέπει να υιοθετήσουν την έννοια του “ευφυούς οργανισμού”, προκειμένου να αναδείξουν τη συνεργασία ανάμεσα στην τεχνητή και την ανθρώπινη νοημοσύνη, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για επιτυχία.
Όπως σημειώνει το Found.ation, κάθε επιχείρηση οφείλει να εξετάζει και να προσδιορίζει ποιες λειτουργίες μπορούν να μεταφερθούν πλήρως στην τεχνητή νοημοσύνη και ποιες είναι εκείνες στις οποίες η ΑΙ μπορεί να συμβάλει επικουρικά. Το μέλλον επιβάλλει στις επιχειρήσεις να εξελιχθούν σε “Intelligent Organizations”, δηλαδή ευφυείς οργανισμούς που θα μπορούν να αναδείξουν τη συνεργασία ανάμεσα στην AI και την ανθρώπινη νοημοσύνη. Ένας επιτυχημένος συνδυασμός Τεχνητής Νοημοσύνης με ανθρώπινη εμπειρία, ένστικτο, κριτική σκέψη και λήψη αποφάσεων παρουσιάζει μια ευκαιρία για επιτυχημένους οργανισμούς.
Η ευελιξία και η δημιουργία ενός υποστηρικτικού εργασιακού περιβάλλοντος είναι βασικοί παράγοντες που θα διαμορφώσουν στο μέλλον τις επιλογές των δυνητικών εργαζομένων στις επιχειρήσεις. Καθώς οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να υιοθετούν απομακρυσμένα και υβριδικά εργασιακά μοντέλα, η εμπειρία των εργαζομένων (EX – Employee Experience) βασίζεται στην προσαρμογή και την εύρεση ισορροπίας μεταξύ ευελιξίας και παραγωγικότητας. Με στρατηγικές και σαφείς διαδικασίες, όπως ομαλή ένταξη νέου προσωπικού, δίκαιη και διαφανή κουλτούρα και υποστήριξη ανάπτυξης δεξιοτήτων, οι επιχειρήσεις μπορούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που επιτρέπει στους εργαζομένους να αποδίδουν στο μέγιστο.
Η αναβάθμιση δεξιοτήτων (Upskilling) και η συνεχής μάθηση παραμένει μια από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις των επόμενων ετών. Σε αυτό το νέο περιβάλλον με τη συνεχή τεχνολογική πρόοδο και τον συνεχή μετασχηματισμό, η διαδικασία του… deskilling μπορεί να αποδειχθεί επωφελής. Παρά τις ανησυχίες σχετικά με το deskilling, οι τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν συνεχώς την ανάγκη για νέες ομάδες δεξιοτήτων.
Η έννοια του “deskilling” έρχεται στο προσκήνιο, καθώς ορισμένες εργασιακές δεξιότητες τείνουν να ατροφούν, όταν αντικαθίστανται από αυτοματοποιημένες τεχνολογικές πρακτικές. Επομένως, η ανάγκη για σωστή διαχείριση των νέων τεχνολογικών εργαλείων με στόχο την αναβάθμιση και όχι την “υποβάθμιση” των γνώσεων των εργαζομένων κρίνεται επιτακτική. Η απόκτηση νέων δεξιοτήτων από τους εργαζομένους δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά, καθώς δημιουργούν το ταλέντο που χρειάζονται.
Το reskilling επιτρέπει στις εταιρείες να χτίσουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα γρήγορα αναπτύσσοντας ταλέντα που δεν είναι άμεσα διαθέσιμα στην αγορά και καλύπτοντας κενά δεξιοτήτων που είναι καθοριστικής σημασίας για να παραμείνουν μπροστά από τον ανταγωνισμό και να επιδιώξουν στρατηγικές επιταγές.