Του Κώστα Ράπτη
Θέλει κανείς να έχει εικόνα ή και λόγο για το μέλλον της Συρίας μετά τη μείζονα ανατροπή του περασμένου Σαββατοκύριακου; Το μέρος που θα πρέπει να απευθυνθεί είναι ένα και γνωστό σε όλους: η Άγκυρα, την οποία επισκέφθηκε, στο πλαίσιο της πολλοστής μεσανατολικής περιοδείας του τους τελευταίους 14 μήνες ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, για συνάντηση με τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και εκτενέστερες συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν.
“Προτεραιότητά μας είναι η σταθεροποίηση της Συρίας. Είναι μεταξύ των προτεραιοτήτων μας να μην βρει χώρο η τρομοκρατία, να μην κυριαρχήσουν εκεί το Ισλαμικό Κράτος και το PKK”, ανέφερε χθες ο Χακάν Φιντάν.
Ο ίδιος αναφέρθηκε και στην κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας. “Υπάρχει στην περιοχή, τόσο από την Αμερική όσο και από την Τουρκία μαζί με τους άλλους συνεργάτες, μια έντονη προσπάθεια για κατάπαυση του πυρός, αλλά δυστυχώς η δίνη της βίας στην περιοχή δεν σταματά. Το Ισραήλ συνηθίζει να σκοτώνει τους αμάχους. Συζητήσαμε τι μπορούμε να κάνουμε για να το σταματήσουμε το συντομότερο δυνατόν”.
Από ποια θέση μιλά πλέον ο Χακάν Φιντάν για τα θέματα όλης της περιοχής είναι πλέον σαφές. Από τη θέση του μόνου υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος ήταν σε θέση προτού συμπληρωθεί εβδομάδα από την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ να επισκεφθεί τη Δαμασκό για διαβουλεύσεις με τους νέους κυριάρχους της Συρίας, τους οποίους ο ίδιος επέβλεπε επί σειρά ετών ως επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών και πρωταγωνιστής της στρατολόγησης χιλιάδων ισλαμιστών, ακόμη και από το μακρινό Σιντζιάνγκ της Κίνας, για συμμετοχή στον συριακό πόλεμο.
Με νέα σημαία
Ακόμη και οι Κούρδοι της Συρίας τείνουν πλέον το χέρι στη νέα κυβέρνηση των ανταρτών και δι’ αυτών στην Άγκυρα, βλέποντας τα εδάφη τους που αυτονομήθηκαν χάρη στην απόσυρση των δυνάμεων του Άσαντ κατά την έναρξη του πολέμου να είναι πλέον οιονεί περικυκλωμένα και οπωσδήποτε ευάλωτα, παρά την παρουσία 900 Αμερικανών πεζοναυτών, τους οποίους ο Τραμπ είχε επιχειρήσει κατά την προηγούμενη θητεία του να αποσύρει.
Ήδη οι υποστηριζόμενοι από την Άγκυρα αντάρτες κατέλαβαν δύο περιοχές στη βόρεια Συρία, τη Μάνμπιτζ και την Ταλ Ριφάατ, που βρίσκονταν στα χέρια των Κούρδων. Επιπλέον οι μαχητές των νέων συριακών αρχών κατέλαβαν την πόλη Ντέιρ Εζόρ στην ανατολική Συρία, η οποία βρέθηκε για σύντομο διάστημα υπό κουρδικό έλεγχο μετά την “εξαέρωση” του συριακού κυβερνητικού στρατού.
Σε μια κίνηση ανοίγματος προς την τζιχαντιστική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), η οποία μαζί με τους συμμάχους της ανέτρεψε τον Μπασάρ αλ Άσαντ, η αυτόνομη κουρδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα υιοθετήσει τη σημαία της συριακής ανεξαρτησίας, η οποία πλέον κυματίζει στη Δαμασκό. Την προηγούμενη εβδομάδα ο Μάζλουμ Άμπντι, επικεφαλής των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) όπου κυριαρχούν οι Κούρδοι και οι οποίες στηρίζονται από τις ΗΠΑ, χαιρέτισε “την ευκαιρία να ανοικοδομηθεί μια νέα Συρία, που θα βασίζεται στη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη και η οποία θα εγγυάται τα δικαιώματα όλων των Σύρων”.
Ποια “συμπερίληψη”;
Τις ίδιες προσδοκίες για “σταθεροποίηση”, “συμπεριληπτικότητα” και “διαφανή δημοκρατική διακυβέρνηση” εκφράζει και ο διεθνής παράγοντας, άλλοτε δια στόματος του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, και άλλοτε δια στόματος των ιθυνόντων της Ε.Ε., που πάντως γνωρίζουν ότι αν υπάρχει κάποιος προς το παρόν που να μπορεί, όσο το μπορεί, να καθορίσει καταστάσεις στη Συρία είναι η κυβέρνηση του Ερντογάν, που έχουν αναγορεύσει σε προνομιακό συνομιλητή τους.
Ωστόσο, τα πρόσωπα που ήδη κατονομάζονται ως μέλη της επόμενης συριακής κυβέρνησης (και δεν περιλαμβάνουν στους κόλπους τους καμία γυναίκα και κανέναν μειονοτικό) δεν είναι εύκολο να αποτινάξουν από πάνω τους, παρά το επικοινωνιακό “λίφτινγκ”, το αποτύπωμα του τζιχαντιστή.
Προς το παρόν, οι νέοι κυρίαρχοι διοργανώνουν το θέαμα της αποθέωσής τους. Χιλιάδες Σύροι συνέρρευσαν χθες στο Τέμενος των Ομεϋαδών στη συριακή πρωτεύουσα για τη μεγάλη προσευχή της Παρασκευής, λίγη ώρα αφού ο ηγέτης του συνασπισμού που κατέλαβε την εξουσία Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι, τους κάλεσε να γιορτάσουν τη “νίκη της επανάστασης”, μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-Άσαντ και του καθεστώτος του. Οι εκτελεσθέντες με συνοπτικές διαδικασίες, που εμφανίζονται σε διάφορα βίντεο που διέρρευσαν μετά την επικράτηση των ανταρτών, δεν είχαν ασφαλώς τη χαρά της συμμετοχής στους πανηγυρισμούς.
“Θέλω να συγχαρώ τον συριακό λαό για τη νίκη της επανάστασης και τους καλώ να κατέβουν στους δρόμους για να εκφράσουν τη χαρά τους”, είπε ο αλ-Τζολάνι, που χρησιμοποιεί πλέον το πραγματικό του όνομα, Άχμεντ αλ-Σάρεχ.
Το Ισραήλ αφόπλισε αυτοστιγμεί τη Συρία
Ο Τζολάνι και οι περί αυτόν παραμένουν ωστόσο εκκωφαντικά σιωπηλοί ως προς το σημαντικότερο γεγονός της τελευταίας εβδομάδας: την καταστροφή της στρατιωτικής υποδομής (συμπεριλαμβανομένου του στόλου και του 85% της αεράμυνας) της Συρίας, έπειτα από εκατοντάδες αστραπιαίες αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ, καθώς και την προώθηση των χερσαίων δυνάμεων του εβραϊκού κράτους στο όρος Ερμών (υψ. 2.800 μ.), στο νότιο τμήμα των συνόρων με τον Λίβανο.
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ίσραελ Κατς, ζήτησε από τον στρατό “να προετοιμαστεί να παραμείνει” όλο τον χειμώνα στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας, στην κορυφή των Υψιπέδων του Γκολάν, μέρος των οποίων κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο του 1967.
Το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου επεσήμανε την Πέμπτη ότι η κατάρρευση της κυβέρνησης Άσαντ δημιούργησε “ένα κενό στα σύνορα του Ισραήλ με την ουδέτερη ζώνη”, ενώ υπογράμμισε ότι η παρουσία των ισραηλινών στρατευμάτων εκεί είναι προσωρινή, μέχρι να διασφαλιστεί η ασφάλεια στα σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Συρίας.
Η στρατιωτική παρουσία του Ισραήλ στην ουδέτερη ζώνη έχει προκαλέσει πολλές διεθνείς επικρίσεις, κυρίως από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Οι ΗΠΑ, βασικός στρατιωτικός σύμμαχος του Ισραήλ, ζήτησαν η ισραηλινή παρουσία στην περιοχή αυτή να είναι “προσωρινή”.
Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, το Ισραήλ ανησυχεί μήπως τα χημικά όπλα και άλλα στρατηγικά όπλα που διατηρούσε ο συριακός στρατός πέσουν στα χέρια τζιχαντιστικών ομάδων, που θα μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον του.
Το βέβαιο ωστόσο είναι ότι η αυριανή Συρία όχι μόνο θα είναι αφοπλισμένη έναντι τρίτων, αλλά και ανίκανη να επιβάλει το μονοπώλιο της νόμιμης βίας στο εσωτερικό της, τη στιγμή ακριβώς που θα απειλείται τυχόν κατακερματισμός της σε αντιμαχόμενα φέουδα.