του Χάρη Φλουδόπουλου
Πιο ρεαλιστικούς και επιτεύξιμους στόχους περιλαμβάνει η αναθεωρημένη έκδοση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, σύμφωνα με την οποία οι συνολικές επενδύσεις που θα χρειαστούν για το πρασίνισμα της οικονομίας και του ενεργειακού συστήματος υπολογίζονται σε 95 δισ. ευρώ ή, αλλιώς, σε 15 δισ. ετησίως. Σημειώνεται ότι το αρχικό προσχέδιο προέβλεπε επενδύσεις της τάξης των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ, που ωστόσο αναπροσαρμόστηκαν σημαντικά προς τα κάτω, ούτως ώστε ο στόχος να είναι πιο ρεαλιστικός μετά την αύξηση του ενεργειακού κόστους που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια αλλά και εξαιτίας των μικρότερων δημοσιονομικών περιθωρίων να στηρίξουν ένα τέτοιο επενδυτικό “boom” την αμέσως επόμενη πενταετία.
Ως προς τις επενδύσεις μέχρι το 2030, το ποσό των 95 δισεκατομμυρίων ευρώ καταμερίζεται κατά 69% για την υιοθέτηση σημαντικών αναβαθμίσεων ενεργειακής απόδοσης σε όλους τους τομείς τελικής χρήσης ύψους 65,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, με τα υπόλοιπα 28,8 δισ. ευρώ να προορίζονται για τη διάδοση των τεχνολογιών - και των εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα της ενέργειας, της επέκτασης και της ενίσχυσης των δικτύων, καθώς και των σταθμών αποθήκευσης.
Η αναλυτικότερη κατανομή των εκτιμώμενων επενδύσεων στους βασικούς τομείς του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ για την περίοδο 2025-2030 έχει ως εξής:
– 13,5 δισ. ευρώ σε επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και την αναβάθμιση των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης.
– 2,5 δισ. ευρώ σε επενδύσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στον τριτογενή τομέα.
– 1,7 δισ. ευρώ σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στον βιομηχανικό τομέα.
– 44 δισ. ευρώ στις μεταφορές, από τα οποία τα 12,6 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν για τις ανάγκες της ηλεκτροκίνησης. Παράλληλα, προβλέπονται 549 εκατ. ευρώ για υποδομές φόρτισης στις οδικές μεταφορές.
– 3,6 δισ. ευρώ επενδύσεις για την ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες και αντλησιοταμιευτικά).
– 9,9 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε δίκτυα ηλεκτρισμού.
– 760 εκατ. ευρώ για τον τομέα εναλλακτικών και κλιματικά ουδέτερων υγρών και αέριων καυσίμων που θα περιλαμβάνουν την παραγωγή βιομεθανίου, την πρώτη παραγωγή προηγμένων υγρών βιοκαυσίμων για τον τομέα των μεταφορών, καθώς και την εγκατάσταση των πρώτων εμπορικών μονάδων παραγωγής πράσινου υδρογόνου, κυρίως για παραγωγή ανανεώσιμων συνθετικών καυσίμων στα διυλιστήρια (συνθετική κηροζίνη, συνθετική μεθανόλη).
–1 δισ. ευρώ για τα προγράμματα δέσμευσης και αποθήκευσης ή χρήσης CO2.
– 1,2 δισ. ευρώ για επενδύσεις στον τομέα αποθήκευσης CO2.
Οι αντίστοιχες επενδύσεις με ορίζοντα το 2050 υπολογίζονται σε 332 δισεκατομμύρια ευρώ, με τα 241 δισ. ευρώ να αφορούν τον τομέα ζήτησης ενέργειας και τα 90,9 δισ. ευρώ τον τομέα παραγωγής ενέργειας.
Ενεργειακό μείγμα
Ο συνολικός στόχος πράσινης ισχύος για το 2030 ανέρχεται στα 36,4 GW και επιμερίζεται σε 13,5 φωτοβολταϊκά, 8,9 GW χερσαία αιολικά, 1,9 GW υπεράκτια αιολικά, 3,4 GW μεγάλα υδροηλεκτρικά, 365 MW μικρά υδροηλεκτρικά και 81 MW βιομάζα και βιοαέριο.
Η εγκατεστημένη ισχύς μονάδων φυσικού αερίου το 2030 ορίζεται στα 7,8 GW, με την επισήμανση ότι θα εξεταστεί εκ νέου για λόγους ασφάλειας τροφοδοσίας, αφήνοντας έτσι ένα “παράθυρο” για την ανάπτυξη νέων μονάδων.
Σε ό,τι αφορά τους νέους αναθεωρημένους στόχους για τις επενδύσεις στην αποθήκευση στο σκέλος των μπαταριών, ο πήχης έχει ανέβει στα 4,32 GW, όντας αυξημένος κατά σχεδόν 40% από το νούμερο του περυσινού draft (3,1 GW), ενώ για την αντλησιοταμίευση ο στόχος είναι 1,74 GW. Αθροιστικά, ο στόχος είναι για 6,07 GW αποθήκευσης, προκειμένου να στηριχθεί η αθρόα διείσδυση των -.
Αναβάθμιση κατοικιών
Κρίσιμη παράμετρος για την επίτευξη των φιλόδοξων ενεργειακών και κλιματικών στόχων παραμένει η απανθρακοποίηση του κτιριακού τομέα, ήτοι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος της χώρας. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΕΣΕΚ, ο ετήσιος ρυθμός ανακαίνισης κτιρίων πρώτης κατοικίας την περίοδο 2025-2030 θα ανέλθει σε 68.000 ανακαινίσεις (408.000 στην εξαετία). Αντίστοιχα, την περίοδο 2031-2040 ο ετήσιος ρυθμός ανακαίνισης θα μειωθεί στις 64.000 ανακαινίσεις, ενώ σημαντική αύξηση αναμένεται να επιτευχθεί την περίοδο 2041-2050, στις 83.000, με σκοπό την απανθρακοποίηση του οικιακού τομέα.
Ηλεκτροκίνηση
Ως προς το κομμάτι της ηλεκτροκίνησης, το ΕΣΕΚ περιλαμβάνει δύο σενάρια, με το δεύτερο να υιοθετεί πιο αυξημένους στόχους έως το 2030. Σε κάθε περίπτωση, το βάρος μέχρι το 2030 πέφτει στην ανάπτυξη σημείων φόρτισης και όχι στην αύξηση του στόλου των ηλεκτρικών οχημάτων (τουλάχιστον στο σενάριο βάσης).
Επιπρόσθετα, το ΕΣΕΚ αναφέρει ότι ο αναγκαίος συνολικός αριθμός δημοσίως προσβάσιμων σημείων φόρτισης εκτιμάται σε περίπου 40.000 έως 100.000 σημεία για το έτος 2030, όταν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, σύμφωνα τα στοιχεία που περιλαμβάνει το ΕΣΕΚ, έχουν εγκατασταθεί 4.014 δημοσίως προσβάσιμα σημεία φόρτισης σε όλη την επικράτεια.
Κόστος ενέργειας
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, προκύπτει ότι το μέσο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος θα βαίνει μειούμενο καθώς διεισδύουν οι - και καθώς θα αποσβένονται οι σχετικές επενδύσεις. Ωστόσο, όπως σημειώνεται, λόγω της στοχαστικότητας των -, θα υπάρχουν έντονες διακυμάνσεις στις τιμές, τόσο εποχιακές όσο και εντός της ημέρας.
Ειδικότερα, το εκτιμώμενο συνολικό μέσο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας ξεκινά από τα 145 ευρώ ανά μεγαβατώρα το 2025 και μειώνεται ανά πενταετία μέχρι το 2050 ως εξής: 139 ευρώ/MWh το 2030, 125 ευρώ/MWh το 2035, 116 ευρώ/MWh το 2040, 109 ευρώ/MWh το 2045 και 96 ευρώ/MWh το 2050. Σημειώνεται, τέλος, ότι το ΕΣΕΚ επεξηγεί ότι η ανάπτυξη των - επιφέρει αύξηση του κόστους για τα δίκτυα και τα αποθηκευτικά μέσα, λόγω των αναγκαίων επενδύσεων στους τομείς αυτούς. Το ανά μονάδα, όμως, κόστος για τα δίκτυα μειώνεται λόγω της αυξημένης διακινούμενης ενέργειας.