Όλα για τη Μητέρα μου

Όλα για τη Μητέρα μου

Βραβείο διεθνούς Όσκαρ για ένα απενοχοποιημένα πληθωρικό και απόλυτα αλμοδοβαρικό μελόδραμα, το οποίο παραμένει μοντέρνο, συγκινητικό και αδιαπραγμάτευτα πολύτιμο.

Η επανέκδοση της διασημότερης, ίσως, ταινίας του Πέδρο Αλμοδόβαρ, είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια μετά την πρεμιέρα της, σηματοδοτεί μία από τις φορές που η επιστροφή ενός εμβληματικού φιλμ αποτελεί ουσιαστική αφορμή όχι μόνο για την επανεκτίμησή του, αλλά και τον αναστοχασμό της συγκυρίας στην οποία κυκλοφόρησε συγκριτικά με τώρα. Το 1999, εποχή όπου όροι όπως queer σινεμά, τρανς ορατότητα κ.ο.κ. δεν χρησιμοποιούνταν στο βαθμό που συμβαίνει σήμερα, ο Ισπανός auteur βρίσκονταν μεταξύ των μετρημένων σκηνοθετών που έκαναν ταινίες ευρείας απήχησης, αμφισβητώντας την ετεροκανονικότητα. Το “Όλα για τη Μητέρα μου” οφείλει τη μοναδικότητά του στον ουσιώδη τρόπο με τον οποίο χειρίζεται το φύλο και τη σεξουαλικότητα, η αξία του όμως δεν περιορίζεται εκεί.

Εξίσου κομβικό για το αφήγημα του Αλμοδόβαρ είναι το πώς οι ηρωίδες του επιτελούν ρόλους οι οποίοι είτε τους έχουν επιβληθεί είτε έχουν οικειοποιηθεί, ανατρέποντας τις προσδοκίες που θα είχε ο θεατής για εκείνες. Η Μανουέλα (Σεσίλια Ροτ) είναι μια νοσοκόμα και μητέρα που χάνει το γιο της σε τραγικό ατύχημα, η Αγράδο (Αντόνια Σαν Χουάν) είναι μια τρανς που τη βοηθά να εντοπίσει τον εξαφανισμένο πρώην σύντροφο και πατέρα του παιδιού της, ενώ η Ρόσα (Πενέλοπε Κρουζ) είναι μια μοναχή που συμπληρώνει απροσδόκητα αυτό το τρίγωνο φιλίας μεταξύ γυναικών. Εκτός από σχέσεις στοργής, επιπλέον μεταξύ τους σφυρηλατείται μια πηγαία αλληλεγγύη με αυτονόητο στόχο τη φροντίδα και την επούλωση των πληγών τους, αμοιβαία επιθυμία και ενστικτώδης αντίδραση αυτοπροστασίας, όπως μόνο μεταξύ θηλυκοτήτων μπορεί να εκφραστεί. Ταυτόχρονα, ο Αλμοδόβαρ δεν προσπερνά τη ζωτική πολυτιμότητα της αναπαραστατικής τέχνης στη δημιουργία νέων προσωπικών ρόλων, φορτισμένων από την υποκειμενικότητα κάθε ατόμου ξεχωριστά. Εκτός του ότι αφιερώνει την ταινία στις σπουδαίες Μπέτι Ντέιβις, Τζίνα Ρόουλαντς και Ρόμι Σνάιντερ, η δική του πρωταγωνίστρια Μαρίσα Παρέδες υποδύεται μια ηθοποιό που παίζει σε ανέβασμα του κλασικού “Λεωφορείον ο Πόθος” (Τενεσί Ουίλιαμς), την οποία θαυμάζει ο γιος της Μανουέλα.

Έπειτα, ο συναισθηματικός πλούτος του φιλμ συνδέεται άρρηκτα με την υφολογική πληθωρικότητά του. Κατά το σύνηθες ακαταμάχητο αλμοδοβαρικό στιλ, οι εικόνες πάλλονται από τις υψηλές εντάσεις, τα διαπεραστικά χρώματα, τις απρόβλεπτες εξάρσεις και τη γοητευτική αγανάκτηση που χαρακτηρίζει τα μελοδράματα, το αγαπημένο είδος του Ισπανού. Το οποίο εδώ διανθίζεται απενοχοποιημένα με στοιχεία camp, ακόμα και τηλεοπτικής σαπουνόπερας, μια φόρμα που επιτρέπει σε αυτές τις γεμάτες αντιφάσεις γυναίκες να είναι, απλώς, ο εαυτός τους. Ευσπλαχνία και σκληρότητα, σπαραγμός και λύτρωση, συνυπάρχουν σε μια ταινία που βασανίζει γλυκά την καρδιά, ώσπου να την αφήσει τρυφερά στη θέση της.

Ισπανία, Γαλλία. 1999. Διάρκεια: 101΄. Διανομή: ROSEBUD.21.