Του Γιώργου Λαμπίρη
Πρόβλεψη για πτώση των πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ για το 2024 κάνουν στελέχη της αγοράς, στηρίζοντας τη συγκεκριμένη εκτίμηση στη μείωση του πληθωρισμού στη διάρκεια της χρονιάς αλλά και στον περιορισμό του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών.
Ως προς τη διαμόρφωση του πληθωρισμού κατά τη φετινή χρονιά, είναι ενδεικτικά τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, τα οποία κάνουν λόγο για ηπιότερη άνοδο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, στο 3,2% έναντι πληθωρισμού 5,9% ένα έτος πριν. Για το 2024, προβλέπεται σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ πως ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή θα ενισχυθεί περίπου στα επίπεδα του 3%.
Με βάση τα στοιχεία της NielsenIQ που μετράει τις πωλήσεις των ελληνικών σούπερ μάρκετ και των βασικών καταναλωτικών αγαθών, το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων κινήθηκε θετικά σε αξία στο +3% για το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σύγκριση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2023. Τα ταχυκίνητα καταναλωτικά προϊόντα παρουσιάζουν παρόμοια αυξητική τάση, στο 2,7%. Η ανάπτυξη αυτή φαίνεται αναλογικά να προέρχεται κυρίως από τη θετική μεταβολή των πωλούμενων όγκων, καθώς η αύξηση των τιμών φαίνεται να παρουσιάζει σημαντική αποκλιμάκωση και να κυμαίνεται γύρω στο 1%, γεγονός που φαίνεται να έχει τονώσει την κατανάλωση.
Ο επίμονος πληθωρισμός και η επιβράδυνση της κατανάλωση
Σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, σημαντικό εμπόδιο για την ανταγωνιστικότητα και συνεπώς για τη συνολική απασχόληση, αποτελεί ο σχετικά υψηλός δομικός πληθωρισμός της ελληνικής οικονομίας, καθώς και ο επίμονος πληθωρισμός σε αγαθά πρώτης ανάγκης. Επίσης, προκλήσεις προκύπτουν από μια ενδεχόμενη επιμήκυνση της περιόδου υψηλότερων επιτοκίων εκ μέρους της ΕΚΤ. Ο ΙΟΒΕ προβλέπει την επιβράδυνση της κατανάλωσης το 2024, ενώ τονίζει ότι αναμένεται αντίστοιχα επιβράδυνση της θετικής δυναμικής στον τομέα της απασχόλησης.
Όπως επισημαίνει η Nielsen, σε ό,τι αφορά τον ετήσιο δείκτη τιμών καταναλωτή, ο οποίος τον Μάρτιο βρέθηκε στο 3,2%, η αύξηση της μέσης τιμής για τα ταχυκίνητα καταναλωτικά αγαθά είναι σημαντικά χαμηλότερη κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους. Ειδικότερα, τόσο στα τρόφιμα και ποτά όσο και στις κατηγορίες προσωπικής υγιεινής και ομορφιάς η αύξηση του τζίρου που σημειώθηκε ήταν 3,3% στο τρίμηνο, ενώ τα προϊόντα φροντίδας σπιτιού είχαν τζίρο μειωμένο κατά 1,7%, με τη μέση τιμή να παρουσιάζει σημαντική μείωση, γεγονός που σύμφωνα με την εταιρεία μετρήσεων πιθανώς να οφείλεται στα πρόσφατα ρυθμιστικά μέτρα της κυβέρνησης για τις κατηγορίες πωλούμενων αγαθών από τα σούπερ μάρκετ, εξαιρουμένων των τροφίμων.
Πιέσεις στο λιανεμπόριο από τα κυβερνητικά μέτρα
Την ίδια στιγμή πίεση συνεχίζουν να δέχονται οι αλυσίδες από τις νομοθετικές ρυθμίσεις του υπουργείου Ανάπτυξης που ως στόχο έχουν τον περιορισμό της ακρίβειας. Ένα από τα μέτρα που αποτελεί βασικό σημείο προβληματισμού για τα σούπερ μάρκετ είναι αυτό που “μπλοκάρει” τη διενέργεια προσφορών στα ράφια για όσα προϊόντα δέχονται ανατίμηση τους προηγούμενους τρεις μήνες. Η διαδικασία αυτή δημιουργεί σημαντικό γραφειοκρατικό βάρος, δεδομένου ότι όπως υποστηρίζουν στελέχη μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ είναι αρκετά πιθανό να έχει χρησιμοποιηθεί προϊόν στο φυλλάδιο ή στο e-shop, το οποίο ενδέχεται να έχει υποστεί ανατίμηση και παρόλα αυτά να έχει τοποθετηθεί στα δύο παραπάνω κανάλια υπό καθεστώς έκπτωσης ή προσφοράς.
Τα μέτρα έχουν επηρεάσει το προωθητικό πλάνο των εταιρειών. Έτσι, ενώ οι προσφορές που πραγματοποιούσαν κυρίως σε κατηγορίες όπως απορρυπαντικά από τα επίπεδα του 40% έως και 50%, μειώθηκαν στο 25%-30% και πιέζονται οι αλυσίδες να συμπληρώσουν το υπόλοιπο ποσοστό για να διατηρήσουν ανεπηρέαστη την κατανάλωση. Σε αυτό το πλαίσιο βρίσκεται σε εξέλιξη μία ιδιότυπη μάχη προμηθευτών – λιανεμπόρων για το ποια πλευρά θα καλύψει αυτή τη διαφορά προκειμένου να έχει όφελος ο καταναλωτής και να μην υπάρξουν απώλειες στις πωλήσεις. Το ίδιο πρόσωπο προαναγγέλλει ότι εξορθολογίζονται πλέον οι ανατιμήσεις και σταδιακά τα πράγματα επιστρέφουν στην κανονικότητα.
Ανατιμήσεις από κάποιους προμηθευτές που μένουν εκτός προωθητικών
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι έχουν περιοριστεί οι ανατιμήσεις, επισημαίνονται ότι έδρασε σε ένα βαθμό ο νόμος, με ανασταλτικό ρόλο για κάποιες προμηθευτικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες, ούτως ώστε να μην προβούν σε ανατιμήσεις. Στον αντίποδα υπάρχουν και επιχειρήσεις που όπως αναφέρει το συγκεκριμένο στέλεχος είναι περίπου 50, οι οποίες έχουν ανατιμήσει τα προϊόντα τους και επομένως τίθενται αυτομάτως εκτός της διαδικασίας και της δυνατότητας των προωθητικών ενεργειών – εκπτώσεων στα ράφια.
Οι ανατιμήσεις όπως επισημαίνει το ίδιο πρόσωπο κινούνται στα επίπεδα του 2%-3% και δεν είναι όπως πέρυσι ή πρόπερσι που κυμάνθηκαν από 10% έως και 15% κατ’ έτος. Ιδιαίτερη πίεση ασκείται στον κλάδο της γαλακτοβιομηχανίας, όπου τα περιθώρια κερδοφορίας είναι μειωμένα, ενώ οι τιμές στην πρώτη ύλη παραμένουν σταθερά υψηλές.
Ταυτόχρονα ο καταναλωτής έχει αλλάξει το μείγμα των αγορών του. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι απολύτως σαφής η τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων.