Του Κώστα Κατίκου
Τον “τετραγωνισμό του κύκλου” καλείται να πετύχει ο ΕΦΚΑ μέσα στο 2024, καθώς θα πρέπει να φέρει μεγαλύτερο πλεόνασμα, με αύξηση όμως της συνταξιοδοτικής δαπάνης και με σχεδόν αμετάβλητη την κρατική χρηματοδότηση.
Όλο το βάρος της προσπάθειας για την επίτευξη του βασικού του στόχου, που είναι να παραμείνουν τα οικονομικά του αποτελέσματα σε θετικό έδαφος, και μάλιστα πιο πάνω από το 2023, πέφτει στην αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές και στη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του από κύριες συντάξεις, από επικουρικές και από εφάπαξ.
Ο νέος προϋπολογισμός του ΕΦΚΑ προβλέπει πλεόνασμα ύψους 863,8 εκατ. ευρώ για το 2024, από 466 εκατ. που αναμένει για το 2023, και την ίδια στιγμή περιμένει αύξηση δαπανών για συντάξεις σχεδόν κατά 900 εκατ. ευρώ, οι οποίες προβλέπεται να φτάσουν στα 32,18 δισ. ευρώ, έναντι 31,29 δισ. φέτος.
Η κρατική χρηματοδότηση
Η κρατική επιχορήγηση θα ανέλθει στο ποσό των 15,44 δισ. ευρώ, έναντι 15,75 δισ. ευρώ για το 2023. Στο ποσό του 2023 περιλαμβάνεται και η κρατική επιχορήγηση για την εφάπαξ οικονομική ενίσχυση (επιταγή ακρίβειας 250 ευρώ) που πληρώθηκε πέρυσι τα Χριστούγεννα. Αφαιρουμένης της έκτακτης ενίσχυσης, η κρατική χρηματοδότηση στον ΕΦΚΑ για το 2024 κινείται στα ίδια επίπεδα με το 2023.
Το βάρος για την επίτευξη του πλεονάσματος πέφτει στα έσοδα, και δη στις εισπράξεις από τις ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες προβλέπονται αυξημένες κατά 5,12% και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 12,88 δισ. ευρώ το 2024, από 12,26 δισ. ευρώ το 2023. Στην πράξη, ο ΕΦΚΑ προβλέπει αύξηση εσόδων της τάξης των 600 εκατ. ευρώ για το 2024, και πάνω στην αύξηση αυτή θα στηρίξει το πλεόνασμα των 863 εκατ. ευρώ.
Υπάρχουν, όμως, δύο αστάθμητοι και μη μετρήσιμοι οικονομικά παράγοντες στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΕΦΚΑ για την επόμενη χρονιά που μπορεί να ανατρέψουν τις εκτιμήσεις για το πλεόνασμα.
Οι παράγοντες αυτοί είναι:
– Η συνέπεια στην πληρωμή των εισφορών τόσο από τους εργοδότες όσο και από τους ελεύθερους επαγγελματίες. Οι μεν πρώτοι θα καταβάλουν αυξημένες εισφορές για μερίδα των μισθωτών λόγω αύξησης του κατώτατου μισθού το 2024, ενώ οι μη μισθωτοί θα έχουν αύξηση εισφορών 3,9% λόγω πληθωρισμού από 1/1/2024. Η αύξηση των εισφορών μπορεί να δημιουργήσει νέες οφειλές.
– Η αύξηση των νέων συνταξιοδοτήσεων μέσα στο 2024. Ακριβής πρόβλεψη δεν αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ και αυτό δείχνει ότι η εξέλιξη των συνταξιοδοτήσεων αποτελεί σημαντική παράμετρο για την τελική διαμόρφωση των συνταξιοδοτικών δαπανών.
Σύμφωνα με τον νέο προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ:
1. Στα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές αναμένεται αύξηση κατά 5,12% και θα διαμορφωθούν σε 16,79 δισ. ευρώ, έναντι 15,95 δισ. ευρώ που εκτιμάται το κλείσιμο των εσόδων του 2023. Από τις παραπάνω εισφορές, τα 12,88 δισ. ευρώ για το 2024 (έναντι 12,26 δισ. το 2023) είναι οι εισφορές κύριας ασφάλισης από εργοδότες, εργαζόμενους και μη μισθωτούς, δηλαδή ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες αυτοαπασχολούμενους (γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς) και αγρότες.
2. Εργοδότες και εργαζόμενοι θα καταβάλουν στον ΕΦΚΑ για την κύρια ασφάλιση 11,26 δισ. ευρώ, έναντι 10,71 δισ. ευρώ που είναι η εκτίμηση για το 2023.
3. Αυξημένα κατά 5,19% αναμένεται να είναι τα έσοδα από τις εισφορές των μη μισθωτών, τα οποία προβλέπεται να διαμορφωθούν για το 2024 σε 1,62 δισ. ευρώ, από 1,54 δισ. ευρώ το 2023.
4. Αύξηση εσόδων προβλέπεται και για τις εισφορές επικουρικής ασφάλισης, που αναμένεται ότι θα διαμορφωθούν στα 3,9 δισ. ευρώ το 2024, από 3,69 δισ. ευρώ το 2023.
5. Η δαπάνη για τις συντάξεις το 2024 θα ανέλθει στα 32,18 δισ. ευρώ. Στις κύριες συντάξεις η δαπάνη εκτιμάται στα 28,44 δισ. ευρώ (από 27,58 δισ. ευρώ το 2023) και στις επικουρικές θα μείνει σχεδόν στα ίδια επίπεδα, με 3,74 δισ. ευρώ για το 2024 (έναντι 3,71 δισ. το 2023). Για το 2023 η συνολική δαπάνη συντάξεων διαμορφώνεται στα 31,29 δισ. ευρώ. Η αύξηση στις συνταξιοδοτικές δαπάνες αποδίδεται από τη διοίκηση του ΕΦΚΑ στην αύξηση των συντάξεων από 1/1/2024 μεσοσταθμικά κατά 3% και στην αύξηση του ρυθμού απονομής νέων συντάξεων, με θεμελίωση μετά την 1η/1/2024.
Τα βασικά μεγέθη
Ο προϋπολογισμός του ΕΦΚΑ προβλέπει γενικό σύνολο εσόδων 49,47 δισ. ευρώ, γενικό σύνολο εξόδων 48,57 δισ. ευρώ και τελικό αποτέλεσμα χρήσης (χωρίς τα έσοδα από χρηματοοικονομικές συναλλαγές) 863,8 εκατ. ευρώ.
Σε δημοσιονομική βάση, το τελικό αποτέλεσμα για το 2024 ανεβαίνει στα 1,12 δισ. ευρώ, καθώς η διοίκηση του ΕΦΚΑ εκτιμά ότι θα έχει εξοικονόμηση 257 εκατ. ευρώ από τη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων για εκκρεμείς συντάξεις και εφάπαξ.
Σε σύγκριση με το 2023, το δημοσιονομικό πλεόνασμα του ΕΦΚΑ για το 2024 προβλέπεται αυξημένο κατά 308 εκατ. ευρώ και το ταμειακό αυξημένο κατά 400 εκατ. ευρώ (από 466 εκατ. ευρώ το 2023 σε 863,8 εκατ. το 2024).
Για τον κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης αναμένεται αύξηση δαπανών της τάξης του 0,56% και για τον κλάδο Εφάπαξ Παροχών αναμένεται μείωση 31,4%. Η μείωση αυτή των προβλέψεων του έτους 2024 σε σχέση με τις εκτιμήσεις του έτους 2023 οφείλεται στο γεγονός ότι κατά το έτος 2023 πραγματοποιήθηκαν πληρωμές συσσωρευμένων αιτημάτων εφάπαξ παροχών.