Του Γιώργου Λαμπίρη
To βασικό ζήτημα που απασχολεί τους καταναλωτές ήταν και παραμένει ο πληθωρισμός παρά το γεγονός ότι η μέση δαπάνη σε είδη σούπερ μάρκετ αυξάνεται, όπως προκύπτει από στοιχεία του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Ταυτόχρονα όμως το 98% όσων ερωτήθηκαν κατά τη διενέργειά της απάντησαν ότι η αύξηση των τιμών στα αγαθά οφείλεται στην κερδοσκοπία. Ακολούθως το 81% απάντησε ότι η αύξηση οφείλεται στο κόστος ενέργειας, το 63% στη φορολογία, το 65% στα κόστη λιανικής διάθεσης, το 68% στα κόστη της βιομηχανικής παραγωγής.
Σύμφωνα με τα όσα προκύπτουν από την πανελλαδική έρευνα του ΙΕΛΚΑ, τον Οκτώβριο του 2023 όταν και διεξήχθη αυτή, το 82% ανησυχεί για τον πληθωρισμό και την αύξηση των τιμών, που αποτελούν και τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν αναστάτωση στο κοινό. Δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας ανησυχίας για το 53% είναι η αύξηση του κόστους ενέργειας, η οποία ωστόσο έχει καταλαγιάσει σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2022 όταν το 64% απαντούσε ότι τον απασχολεί η αύξηση του κόστους ενέργειας. Ο τρίτος παράγοντας ανησυχίας κατά σειρά είναι η ανεργία για το 15% όσων ερωτήθηκαν στη συγκεκριμένη έρευνα.
Τα τρόφιμα η πιο επιβαρυντική κατηγορία αγαθών μετά τις ανατιμήσεις
Αναφορικά με τις κατηγορίες αγαθών ή υπηρεσιών που έχουν υποστεί ανατιμήσεις, τις οποίες οι ερωτηθέντες θεωρούν σημαντικότερες και πιο επιβαρυντικές για εκείνους, την πρώτη θέση καταλαμβάνουν τα τρόφιμα με ποσοστό 58%, ακολουθούν για το 30% παράγοντες όπως τα τρόφιμα, το κόστος καυσίμων, το κόστος ενέργειας και τα προϊόντα εκτός των τροφίμων, καθώς απαντούν ότι όλοι οι προαναφερόμενοι παράγοντες είναι οι πιο επιβαρυντικοί. Το 10% θεωρεί ότι επιβαρύνεται σημαντικά ο προϋπολογισμός του αποκλειστικά από το κόστος καυσίμων.
Σε ό,τι αφορά τα χρήματα που ξοδεύουν οι ερωτηθέντες κάθε εβδομάδα μετά την εμφάνιση του κορονοϊού, προκειμένου να αγοράσουν τα απαραίτητα αγαθά για την οικογένειά τους, αυτό που προκύπτει είναι ότι η μέση δαπάνη για τον Οκτώβριο του 2023 είναι η υψηλότερη – στα 98,8 ευρώ – από τον Μάρτιο του 2023 και ύστερα όταν ξεκίνησε η εξάπλωση της νόσου Covid-19 στη χώρα μας. Σχετικά μπορείτε να δείτε και τον πίνακα που ακολουθεί.
Οι δαπάνες για τρόφιμα θα αυξηθούν – Θα μειωθούν για διασκέδαση και για ένδυση
Eνδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα της συγκεκριμένης έρευνας, όπου φαίνεται ότι το 41% των συμμετεχόντων σε αυτήν απαντά πως θα αυξήσει τις δαπάνες του για τρόφιμα και είδη παντοπωλείου, τη στιγμή που το 26% απαντά ότι θα αυτές θα μειωθούν. Ο λόγος που προκαλεί τη συγκεκριμένη απάντηση περί αύξησης των δαπανών στα τρόφιμα σχετίζεται άμεσα με τις συνεχιζόμενες ανατιμήσεις και τον συνεχιζόμενο υψηλό πληθωρισμό στη συγκεκριμένη κατηγορία αγαθών. Η απάντηση αυτή έρχεται σε αντιδιαστολή με άλλες αγορές μη τροφίμων όπως ρούχα και ηλεκτρονικές συσκευές, όπου το 49% πιστεύει ότι θα μειωθούν οι δαπάνες του έως το τέλος της χρονιάς και το 29% ότι θα αυξηθούν, ενώ το 52% εκτιμά ότι θα μειωθούν και οι δαπάνες του για διασκέδαση, με το 31% να απαντά ότι αυτές θα αυξηθούν.
Τι “κόβουν” για να μειώσουν τα έξοδα
Η κυριότερη κατηγορία δαπανών που οι καταναλωτές σκοπεύουν να μειώσουν είναι τα έξοδα για διακοπές και φαγητό εκτός σπιτιού για το 76% των ερωτηθέντων, οι οποίοι λένε ότι σκοπεύουν να προβούν σε ακύρωση ή αναβολή. Επίσης, το 55% απαντά ότι έχει προχωρήσει σε μείωση αγορών βασικών καταναλωτικών αγαθών όπως προϊόντα διατροφής, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Το 52% δηλώνει ότι σκοπεύει να ακυρώσει ή να αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής στο σπίτι του ή το αυτοκίνητό του, ενώ το 48% προσανατολίζεται στην αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα. Επίσης, το 48% απαντά ότι έχει προβεί σε αλλαγή μάρκας προϊόντος εκτός του συνηθισμένου που αγόραζε.
Tην ίδια στιγμή, το 59% των καταναλωτών απαντά ότι ο σημαντικότερος παράγοντας επιλογής όταν αγοράζει τρόφιμα είναι τα χρήματα που δίνει και μόλις το 24% η ποιότητα των τροφίμων που αγοράζει.
Ως προς την αξιολόγηση των ελληνικών σούπερ μάρκετ το 72% των ερωτηθέντων που απάντησε τον Οκτώβριο του 2023, αναφέρει ότι δεν τα εμπιστεύεται ως προς το εάν κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για τις τιμές των προϊόντων που πωλούν. Επιπλέον, το 68% αναφέρει ότι το βασικό πρόβλημα είναι το χαμηλό εισόδημα που έχουν στη διάθεσή τους οι καταναλωτές και λιγότερο οι ψηλές τιμές των προϊόντων κάτι που αποτελεί πρόβλημα για το υπόλοιπο 32%.