Χρησιμοποιούν δέρμα ψαριού για να επουλώσουν βαθιά εγκαύματα

Οι πυρκαγιές που σάρωσαν τον περασμένο Αύγουστο το Μάουϊ, στη μακρινή Χαβάη, άφησαν πίσω τους 114 νεκρούς, περισσότερους από 1.000 αγνοουμένους και απροσδιόριστο αριθμό ανθρώπων με σοβαρά εγκαύματα. Μία ισλανική εταιρεία που ειδικεύεται στα μοσχεύματα από δέρμα ψαριού, προσέτρεξε προς βοήθεια, κάνοντας σημαντική δωρεά στη Μονάδα Εγκαυμάτων του Ιατρικού Κέντρου Straub, στη Χονολουλού.

Η εταιρεία λέγεται Kerecis και την τελευταία δεκαετία έχει λάβει έγκριση στις ΗΠΑ για τέσσερα προϊόντα της από δέρμα ψαριού για την αναγέννηση και προστασία των ιστών. Η πιο πρόσφατη από αυτές τις εγκρίσεις είναι ένα προϊόν που χρησιμοποιείται στις μεγάλες πληγές, μετά από χειρουργικές επεμβάσεις (λέγεται Omega3 SurgiBind).

Το προϊόν για τα εγκαύματα ονομάζεται GraftGuide. Παρασκευάζεται από το δέρμα του μπακαλιάρου του Ατλαντικού και είναι το πρώτο που εγκρίθηκε για βαριά εγκαύματα. Την έγκριση έλαβε από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA).

Όπως είχε εξηγήσει πριν από λίγους μήνες στο Newsweek ο ιδρυτής και πρόεδρος της εταιρείας Gudmundur Fertram Sigurjonsson, η εφαρμογή του προϊόντος είναι αρκετά απλή. Ο γιατρός λαμβάνει το δέρμα ψαριού σε αποστειρωμένη συσκευασία. Ελέγχει την πληγή και καθαρίζει όλους τους νεκρούς ιστούς, αφήνοντας μόνο το υγιές δέρμα που αιμορραγεί.

Ύστερα, τοποθετεί το δέρμα του ψαριού μέσα στην πληγή και το σκεπάζει με αποστειρωμένη γάζα. Τα υγιή κύτταρα που περιβάλλουν την πληγή, εισέρχονται σταδιακά στο δέρμα του ψαριού και με την πάροδο του χρόνου το καλύπτουν εξ ολοκλήρου.

Η Kerecis φτιάχνει τα μοσχεύματα από δέρμα ψαριού στην κωμόπολη Isafjordur, της Ισλανδίας. Χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη τα υποπροϊόντα της ακμάζουσας βιομηχανίας μπακαλιάρων της περιοχής, τα οποία θα απορρίπτονταν.

Το δέρμα του μπακαλιάρου του Ατλαντικού επελέγη επειδή είναι δυνατό και εύκαμπτο. Επιπλέον, δεν σκίζεται εύκολα. Τέλος χρειάζεται μόνο λίγη ενυδάτωση με φυσιολογικό ορό πριν χρησιμοποιηθεί.

Δεν περιέχει ζωντανά κύτταρα

Κατά την επεξεργασία του αφαιρούνται όλα τα κύτταρα του ψαριού και το DNA του. Έτσι δημιουργείται ένα ακυτταρικό δέρμα ψαριού, όπως λέγεται. Το δέρμα αυτό δεν ενέχει κίνδυνο απόρριψης από τον οργανισμό των ασθενών στους οποίους μεταμοσχεύεται. Και αυτό, διότι χωρίς γενετικό υλικό το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς δεν το αναγνωρίζει ως ξένο σώμα. Έτσι, ευχαρίστως δημιουργεί πάνω του αποικίες ανθρώπινων δερματικών κυττάρων.

Η χρήση ακυτταρικών δερματικών μοσχευμάτων για την αντιμετώπιση των εγκαυμάτων έχει αρκετά πλεονεκτήματα.  Επιστήμονες από την Αυστρία δημοσίευσαν πέρυσι ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας που έδειξε ότι το ακυτταρικό δέρμα ψαριού:

• Επιταχύνει την επούλωση των εγκαυμάτων
• Μειώνει τον πόνοι και τις απαιτούμενες αλλαγές στις γάζες
• Μειώνει το σχετιζόμενο με τη θεραπεία κόστος
• Βελτιώνει την αισθητική και λειτουργική έκβαση, σε σύγκριση με τις κλασικές θεραπευτικές επιλογές

Τα ευρήματα αυτά, όμως, προέρχονται από μελέτες με σχετικά μικρό αριθμό συμμετεχόντων, τονίζουν οι επιστήμονες. Επομένως πρέπει να επαληθευθούν σε μεγαλύτερες μελέτες.

Επειδή, πάντως, το δέρμα ψαριού είναι ακυτταρικό, δεν ενέχει κίνδυνο αυτοανοσίας, σύμφωνα με άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Military Medicine. Η αυτοανοσία είναι η λανθασμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού που το κάνει να επιτίθεται σε υγιείς ιστούς του σώματος.

Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι με το δέρμα ψαριού περιορίζεται στο ελάχιστο ο κίνδυνος μετάδοσης επικίνδυνων παθογόνων στον άνθρωπο, που είναι υπαρκτός λ.χ. με τα μοσχεύματα από θηλαστικά (π.χ. χοίρους, βοοειδή). Σε αυτό παίζει ρόλο το γεγονός ότι ο μπακαλιάρος αλιεύεται από τα παγωμένα νερά πλησίον του Αρκτικού κύκλου, όπου δεν επιβιώνουν επικίνδυνοι ιοί και παθογόνα των θηλαστικών.

Άλλες χρήσεις

Ένα άλλο είδος ακυτταρικού ψαριού που δοκιμάζεται για την επούλωση των εγκαυμάτων είναι η τιλάπια του Νείλου (Nile Tilapia ή Oreochromis niloticus). Είναι ένα ψάρι του γλυκού νερού, το οποίο χρησιμοποιείται σε μεταμοσχεύσεις δέρματος στις τροπικές και υποτροπικές χώρες.

Ωστόσο ο μπακαλιάρος του Ατλαντικού χρησιμοποιείται ευρύτερα μετά την έγκρισή του στις ΗΠΑ. Επιπλέον, πρόσφατες μελέτες έδειξαν πως μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη αναγέννηση των ιστών και σε άλλες περιπτώσεις, εκτός από τα εγκαύματα. Μπορεί λ.χ. να βοηθήσει ασθενείς με χρόνια διαβητικά έλκη των ποδιών (πληγές στα πόδια λόγω του διαβήτη). Αυτού του είδους οι πληγές μπορεί να εξελιχθούν σε γάγγραινα και να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό.

Επειδή, ωστόσο, το μόσχευμα προέρχεται από ψάρι, δεν ενδείκνυται για όσους έχουν αλλεργία ή ευαιθησία στα ψάρια.

Φωτογραφία: iStock