Του Στάθη Βασιλόπουλου
Σε νέα φάση εισέρχεται η αντιμετώπιση της τηλεοπτικής πειρατείας στην Ελλάδα, καθώς υπεγράφη η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργείων Πολιτισμού και Οικονομικών, που προβλέπει σαφείς ποινικές κυρώσεις και διοικητικά πρόστιμα για την παράνομη πρόσβαση σε προστατευόμενο οπτικοακουστικό περιεχόμενο. Το νέο πλαίσιο σηματοδοτεί μια πιο “επιθετική” στρατηγική από την πλευρά της πολιτείας, με στόχο την καταπολέμηση ενός φαινομένου που προκαλεί κάθε χρόνο σημαντικές απώλειες για το Δημόσιο και τους νόμιμους παρόχους συνδρομητικής τηλεόρασης.
Με τον νέο νόμο, το αδίκημα της παράνομης θέασης τηλεοπτικού περιεχομένου καθίσταται ξεκάθαρα ποινικό. Ο τελικός χρήστης που αποκτά πρόσβαση σε πειρατικό υλικό αντιμετωπίζει πλέον φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από 2.900 ευρώ, ενώ η ποινική διαδικασία επιταχύνεται. Παράλληλα, όπως προβλέπει η νέα νομοθετική ρύθμιση, θεσπίζονται και διοικητικά πρόστιμα: 750 ευρώ για τους τελικούς χρήστες, 1.500 ευρώ για τους αποκαλούμενους “πειρατικούς ακτιβιστές” και 5.000 ευρώ για κάθε περίπτωση εμπορικής δραστηριότητας με παράνομο περιεχόμενο, όπως σε καφέ ή μπαρ.
Τα πρόστιμα διπλασιάζονται σε περίπτωση υποτροπής, φτάνοντας τα 1.500, 3.000 και 10.000 ευρώ αντίστοιχα, ενώ προβλέπεται ότι το αξιόποινο εξαλείφεται αν ο παραβάτης καταβάλει το διπλάσιο του προστίμου. Η ρύθμιση καλύπτει επίσης όσους διαφημίζουν πειρατικές υπηρεσίες ή επιλέγουν να προβάλλουν σε αυτές τις δικές τους διαφημίσεις, διευρύνοντας τον κύκλο των υπόλογων.
Οικονομικές απώλειες εκατομμυρίων και απειλή για θέσεις εργασίας
Η τηλεοπτική πειρατεία δεν είναι απλώς ένα “γκρίζο” φαινόμενο. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Εταιρείας Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων (ΕΠΟΕ), η ζημία στην ελληνική οικονομία από την παράνομη θέαση ανέρχεται σε πάνω από 400 εκατ. ευρώ ετησίως.
Από την απώλεια εσόδων πλήττονται τόσο οι δημιουργοί όσο και οι εταιρείες διανομής και το ίδιο το κράτος. Οι απώλειες φόρων από την αγορά της συνδρομητικής τηλεόρασης, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ και του ειδικού τέλους 10%, εκτιμώνται σε έως και 59 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ η νόμιμη αγορά χάνει έως και 162 εκατ. ευρώ. Πέρα από το δημοσιονομικό σκέλος, το πρόβλημα έχει και κοινωνικές διαστάσεις, καθώς υπολογίζεται ότι χάνονται πάνω από 5.000 θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία κάθε χρόνο λόγω του φαινομένου.
Οι πάροχοι “ποντάρουν” στον νόμο για την ανάσχεση της πειρατείας
Την εφαρμογή του νέου πλαισίου παρακολουθούν στενά οι μεγάλοι πάροχοι τηλεοπτικού περιεχομένου στη χώρα, οι οποίοι επηρεάζονται άμεσα από την παράνομη χρήση υπηρεσιών. Η Cosmote και η Nova δηλώνουν κερδισμένες ένα χρόνο μετά τη συμφωνία ανταλλαγής αθλητικού περιεχομένου, η οποία οδήγησε στην αύξηση της πελατειακής βάσης και την ενίσχυση της συνδρομητικής αγοράς. Η Cosmote TV, σύμφωνα με στοιχεία που γνωστοποίησε ο ΟΤΕ, αριθμεί πλέον 735.000 συνδρομητές, σημειώνοντας ετήσια αύξηση 7,1%.
Η Nova από την πλευρά της αριθμούσε ως το τέλος του 2024 με περίπου 480.000 συνδρομητές, ενώ η Vodafone TV διατηρήθηκε στην περιοχή των 210.000–220.000 συνδρομητών, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Συνολικά, η διείσδυση της συνδρομητικής τηλεόρασης στην Ελλάδα φτάνει το 30%, ποσοστό που δεν περιλαμβάνει τις πλατφόρμες OTT όπως Netflix, Amazon Prime ή Cinobo, καθώς αυτές δεν δημοσιοποιούν επίσημα στοιχεία για την ελληνική αγορά. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη είναι κοντά στο 60%.
Οι πάροχοι εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι η εφαρμογή αυστηρών κυρώσεων θα περιορίσει τη δραστηριότητα των πειρατών και θα ενισχύσει τη μετάβαση του κοινού προς νόμιμες υπηρεσίες, εξασφαλίζοντας σταθερό έδαφος για βιώσιμη ανάπτυξη στον κλάδο.
