Του Γιώργου Λαμπίρη
Ασαφή εικόνα έχει δημιουργήσει ένα από τα τέσσερα καινούργια μέτρα που έφερε προ μερικών ημερών στο προσκήνιο το υπουργείο Ανάπτυξης και ο αρμόδιος υπουργός, Κώστας Σκρέκας, με σκοπό τον περιορισμό της ακρίβειας σε βασικά καταναλωτικά αγαθά που πωλούνται μέσω των σούπερ-μάρκετ.
Πρόκειται για τη ρύθμιση που αφορά τη μείωση των παροχών από τους προμηθευτές προς τα σούπερ-μάρκετ κατά 30%, με σκοπό να εφαρμοστεί στις κατηγορίες που παρουσιάστηκαν σημαντικές αποκλίσεις τιμών σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές χωρών του εξωτερικού. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν τα απορρυπαντικά, τα καθαριστικά σπιτιού, οι οδοντόκρεμες, τα αφρόλουτρα και τα σαμπουάν και οι βρεφικές πάνες.
Θα θυμίσουμε εδώ ότι τον Μάρτιο του 2023, σε έρευνα που παρουσίαζε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, διαπίστωνε ότι τα απορρυπαντικά των δύο πολυεθνικών, της Procter & Gamble και της Unilever, πωλούνται στη χώρα μας από 113,92% έως και 361% ακριβότερα σε σχέση με τη φθηνότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων, που είναι η Ιρλανδία.
Αντίστοιχα, σε χαρτογράφηση της αγοράς βρεφικού γάλακτος στην Ελλάδα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού διαπίστωσε ότι το βρεφικό γάλα ΝΑΝ 0-6 της Nestlé, στην Ελλάδα, αποκλίνει από 167% έως 213% από τη χαμηλότερη τιμή, που εντοπίζεται σε Φινλανδία και Σουηδία.
Η επίσημη θέση των αλυσίδων σούπερ-μάρκετ
Μιλώντας με τον γενικό διευθυντή της Ένωσης Σούπερ-Μάρκετ, Απόστολο Πεταλά, επισημαίνει ότι πάγια θέση του φορέα αποτελεί πως “οποιοδήποτε μέτρο βελτιώνει τη διαφάνεια των τιμών και βοηθά στη μείωσή τους είναι θετικό για τα σούπερ-μάρκετ, καθότι ο μεγαλύτερός τους σύμμαχος είναι η ψυχολογία και το διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν –άλλο λιγότερο και άλλο περισσότερο– βοηθούν προς την κατεύθυνση αυτή”.
Σημειώνεται ότι η Ένωση Σούπερ-Μάρκετ εκπροσωπεί αυτήν τη στιγμή θεσμικά τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του συγκεκριμένου κλάδου στη χώρα μας.
Ερμηνεύοντας το προαναφερόμενο μέτρο, ο ίδιος εξηγεί τη θέση του υπουργείου ως εξής: “Εάν μία εταιρεία απορρυπαντικών ή φροντίδας σπιτιού έχει κάνει έκπτωση 100 ευρώ στη διάρκεια του έτους, θα πρέπει να υπολογίσει το 30% της συγκεκριμένης έκπτωσης και να μειώσει την τιμή καταλόγου των προϊόντων της. Για παράδειγμα, έχουμε μία μάρκα σαμπουάν που πωλείται 1+1 δώρο στα ράφια με τιμή 7 ευρώ.
Με τη νέα διάταξη, επομένως, από την έκπτωση που κάνει μια εταιρεία για την παροχή του 1+1, δηλαδή από το ποσό των 3,5 ευρώ –από 7 ευρώ που είναι η τιμή για 1+1–, θα πρέπει να αφαιρεθεί το 30% του ποσού αυτού, δηλαδή 1,1 ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η τιμή καταλόγου θα μειωθεί στα 5,9 ευρώ. Εάν κάποια βιομηχανία θέλει να συνεχίσει να κάνει προσφορά στα 5,9 ευρώ με 1+1 προϊόν, μπορεί να το πράξει.
Η εταιρεία αυτή, όμως, έχει δύο επιλογές: είτε να κάνει μικρότερες προσφορές, με συνέπειες στις πωλήσεις της, καθότι έχει εκπαιδεύσει επί σειρά ετών τον καταναλωτή σε πώληση υπό καθεστώς προσφοράς, είτε να πουλήσει 1+1 προϊόν δώρο με χαμηλότερη τιμή”, εξηγεί ο κύριος Πεταλάς.
Θα επηρεαστεί το μικτό κέρδος των σούπερ-μάρκετ;
Ωστόσο υφίσταται ακόμα μία παράμετρος που θα μπορούσε να θίγει το συγκεκριμένο μέτρο, η οποία όμως δεν γίνεται σαφής μέσα από την αρχική διατύπωση των μέτρων από το υπουργείο Ανάπτυξης και αναμένεται η εξειδίκευσή της μέσω του σχετικού ΦΕΚ. Αφορά την παροχή από πλευράς προμηθευτών στα σούπερ-μάρκετ για το μικτό περιθώριο κέρδους των αλυσίδων.
Ο κ. Πεταλάς εκτιμά ότι δεν θα επηρεαστεί η συγκεκριμένη παροχή, δεδομένου ότι, όπως λέει, το περιθώριο κέρδους προ φόρων των αλυσίδων επί του τζίρου τους ήταν το 2023 σε ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό, 1,47%. “Υπό αυτές τις συνθήκες, τα σούπερ-μάρκετ θα είναι καταδικασμένα, καθώς την ίδια στιγμή απαγορεύεται βάσει νόμου να αυξήσουν το περιθώριο κέρδους τους στα αγαθά που πωλούν σε επίπεδα ανώτερα από εκείνα του Σεπτεμβρίου 2021”, συμπληρώνει.
Η διπλή ανάγνωση
Υψηλόβαθμο στέλεχος ελληνικών συμφερόντων βιομηχανίας, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, εκτιμά ότι η διάταξη αφενός επηρεάζει τις εκπτώσεις με τη μορφή 1+1 που δίνονται προς τους καταναλωτές, αφετέρου επηρεάζει και τις παροχές των προμηθευτών προς τις αλυσίδες στο πλαίσιο των μεταξύ τους εμπορικών συμφωνιών.
“Εφόσον αποφασίσει το υπουργείο να παρέμβει και να περιορίσει και τις παροχές των προμηθευτών προς τις αλυσίδες με τη μορφή πιστωτικών σημειωμάτων, τίθεται σε κίνδυνο το οικοδόμημα των σούπερ-μάρκετ στην Ελλάδα, δεδομένου ότι θα κλονιστεί άμεσα η κερδοφορία τους προ φόρων, η οποία κινείται στα επίπεδα του 1,47%. Ωστόσο προς το παρόν δεν υπάρχει σαφής εικόνα”.
Το ίδιο πρόσωπο, πάντως, εκτιμά ότι οι συγκεκριμένες κινήσεις του υπουργείου Ανάπτυξης, παρά το γεγονός ότι έχουν επιφέρει προβληματισμό σε σούπερ-μάρκετ και προμηθευτές, μπορούν ωστόσο να λειτουργήσουν αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
Εκπρόσωπος επιχείρησης που συμμετέχει στην πρωτοβουλία επιχειρήσεων με ελληνική έδρα, ιδιοκτησία και παραγωγή στη χώρα μας, “ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ”, εκφράζει από την πλευρά του την πεποίθηση ότι δεν θα επηρεαστούν οι παροχές των προμηθευτών επί του μικτού περιθωρίου κέρδους των αλυσίδων σούπερ-μάρκετ.
Ιστορικά, οι παροχές από πλευράς των προμηθευτών προς τα σούπερ-μάρκετ ξεκίνησαν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, σε μια περίοδο που τη δύναμη στην αγορά κατείχαν οι προμηθευτικές επιχειρήσεις. Σταδιακά αυτή η συνθήκη άλλαξε, καθότι ήταν αρκετά μικρός ο αριθμός των αλυσίδων σούπερ-μάρκετ, όπως και ο αριθμός των καταστημάτων τους.
Σταδιακά, όμως, οι αλυσίδες απέκτησαν εκτόπισμα και διαπραγματευτική ισχύ, με αποτέλεσμα οι παροχές από πλευράς πολυεθνικών προμηθευτών να κινούνται σήμερα μεταξύ 25% έως και 40% και από πλευράς εθνικών προμηθευτών μεταξύ 35% έως και 60%.