Η αύξηση του κατώτατου μισθού και των συντάξιμων αποδοχών καθώς και η τεκμαρτή φορολόγηση οδήγησαν αφενός στη δήλωση υψηλότερων εισοδημάτων, αφετέρου στην καταβολή περισσότερων φόρων για τα εισοδήματα που εισπράχθηκαν το 2023. Ουσιαστικά, οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες ώθησαν τα εισοδήματα σε υψηλότερα επίπεδα, με τις αποδοχές στη μεσαία τάξη να διατηρούνται στα ίδια επίπεδα. Συνολικά το 2023 τα δηλωθέντα εισοδήματα κατέγραψαν αύξηση 8,9 δισ. ευρώ.
Συγκεκριμένα:
Α) Οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν εισοδήματα 9,9 δισ. ευρώ, από 5,1 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξημένα κατά 4,8 δισ. ευρώ. Από τους 714.465 επαγγελματίες, οι 402.183 φορολογήθηκαν βάσει του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Η πραγματική αύξηση στα δηλούμενα εισοδήματα υπολογίζεται από 900 εκατ. έως 1,2 δισ. ευρώ, και συνεπώς το υπολειπόμενο ποσό των 3,6 δισ. ευρώ με 3,8 δισ. ευρώ αποδίδεται σε τεκμαρτή αύξηση. Επί της ουσίας, περίπου το 25% της αύξησης των επιχειρηματικών εισοδημάτων στις δηλώσεις που υποβλήθηκαν φέτος αποδίδεται σε αυξημένα δηλωθέντα επιχειρηματικά κέρδη και το 75% στην εφαρμογή του μέτρου φορολόγησης με ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα.
Β) Οι μισθωτοί δήλωσαν για το προηγούμενο έτος 42,6 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,034 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2022. Όπως παραδέχεται και το οικονομικό επιτελείο, η αύξηση στα δηλωθέντα εισοδήματα είναι αποτέλεσμα κυρίως της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού.
Γ) Αυξημένα κατά 1,1 δισ. ευρώ ήταν και τα εισοδήματα που δήλωσαν οι συνταξιούχοι. Αυτά έφτασαν τα 26,32 δισ. ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση η αύξηση είναι αποτέλεσμα των αυξήσεων των συντάξιμων αποδοχών.
Αλλαγές στο τεκμαρτό εισόδημα
Εντός της εβδομάδας που έρχεται αναμένεται να ληφθούν και οι τελικές αποφάσεις για τις αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών.
Στίγμα των παρεμβάσεων οι οποίες θα νομοθετηθούν το φθινόπωρο θα δώσει στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο για βελτιώσεις και κινήσεις αποκατάστασης πιθανών αδικιών.
Ωστόσο από το οικονομικό επιτελείο διαμηνύουν ότι δεν πρόκειται να ανατραπεί ο βασικός κορμός του τεκμαρτού συστήματος υπολογισμού του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος. O υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κ. Χατζηδάκης, ανέφερε (στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ) ότι “δεν θα μπορούσα να είμαι στη θέση του υπουργού και να μην έκανα τίποτα, όταν χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν πως ζουν με 260 ευρώ τον μήνα”. Όπως εξήγησε, “φέτος τα έσοδα από τους φόρους στους ελεύθερους επαγγελματίες ήταν αυξημένα κατά 600 εκατ. ευρώ, ενώ ακόμα 100 εκατομμύρια κόπηκαν από επιδόματα που έπαιρναν λόγω του χαμηλού εισοδήματος που δήλωναν”.
Ως εκ τούτου, οι παρεμβάσεις θα είναι περιορισμένες και στο τραπέζι έχουν μπει το κριτήριο του τζίρου με βάση το οποίο προσαυξάνεται το τεκμαρτό εισόδημα, αλλά και το κριτήριο του κόστους μισθοδοσίας, το οποίο, ειδικά στις περιπτώσεις ατομικών επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό με πολλά έτη απασχόλησης, προσαυξάνει σημαντικά το τεκμαρτό εισόδημα.
Σημειώνεται ότι το μέσο δηλωθέν εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών ανέρχεται στα 13.901 ευρώ, το οποίο εξακολουθεί ακόμα και μετά την επιβολή του τεκμηρίου να υπολείπεται αυτού των μισθωτών, των οποίων το μέσο δηλωθέν εισόδημα διαμορφώθηκε στα 16.470 ευρώ. Χωρίς το τεκμήριο (για όσους φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια), το μέσο δηλωθέν εισόδημα δεν ξεπέρασε τα 3.215 ευρώ ετησίως, ενώ, αντίθετα, όσοι δεν εμπίπτουν στο τεκμήριο δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 15.013 ευρώ ετησίως. Μάλιστα, οι τελευταίοι δήλωσαν αυξημένα εισοδήματα ύψους 1,1 δισ. ευρώ.
Αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης
Δραστικές αλλαγές σχεδιάζει η κυβέρνηση στα αναχρονιστικά τεκμήρια διαβίωσης, που έχουν κλείσει πάνω από 42 χρόνια ζωής, με το οικονομικό επιτελείο να εστιάζει στα αυτοκίνητα και τα ακίνητα. Το σύστημα προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων διαβίωσης αναμένεται να τροποποιηθεί, ώστε αυτά να προσεγγίζουν το πραγματικό ετήσιο κόστος συντήρησης και χρήσης των περιουσιακών στοιχείων. Σε κάθε περίπτωση, η κατεύθυνση που έχει δοθεί είναι τα νέα ποσά που θα προκύψουν να είναι μειωμένα μεσοσταθμικά κατά 30% σε σύγκριση με τα ισχύοντα σήμερα. Ωστόσο οι κλίμακες αλλά και τα κριτήρια προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων θα αλλάξουν προκειμένου αυτά να γίνουν δικαιότερα και αποτελεσματικότερα.
Στην παγίδα των τεκμηρίων διαβίωσης πιάστηκαν πέρυσι περισσότεροι από 1,5 εκατ. φορολογούμενοι, καθώς είχαν δηλώσει εισοδήματα χαμηλότερα από εκείνα που προσδιορίζονται με βάση τα περιουσιακά τους στοιχεία, κινητά και ακίνητα. Συνολικά, η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίου έφτασε στα 5,2 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 370 εκατ. ευρώ λιγότερα από το 2022, εκ των οποίων στους ελεύθερους επαγγελματίες αντιστοιχούν τα 878 εκατ. ευρώ.
Οι αλλαγές που σχεδιάζονται στοχεύουν στον εξορθολογισμό του συστήματος, καθώς ένα καινούργιο όχημα, το οποίο καταναλώνει λιγότερα καύσιμα, νεότερης τεχνολογίας κ.λπ., που χρειάζεται μικρότερη συντήρηση, έχει σχεδόν διπλάσιο τεκμήριο από ένα παλαιότερο αυτοκίνητο 10ετίας, το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει να “βγάζει” προβλήματα. Επί της ουσίας, τη στιγμή που τα σύγχρονα αυτοκίνητα καταβάλλουν λιγότερα ή και καθόλου τέλη κυκλοφορίας, χρησιμοποιούν φθηνότερες πηγές ενέργειας, η νομοθεσία που διέπει τα τεκμήρια λαμβάνει υπόψη μόνο τον κυβισμό.
Οι κλίμακες και ο τρόπος υπολογισμού του κόστους χρήσης του αυτοκινήτου θα αλλάξουν, αναφέρουν πηγές από το υπουργείο Οικονομικών, και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η επιτροπή που έχει αναλάβει την υποβολή πορίσματος και προτάσεων.
Με την ίδια λογική θα προχωρήσουν και οι αλλαγές στα ακίνητα. Σήμερα το τεκμήριο υπολογίζεται με κριτήριο την αντικειμενική αξία αλλά και το μέγεθος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η παλαιότητά του.