Το τελευταίο εκσυγχρονισμένο F-4E Phantom βγήκε από το υπόστεγο της ΕΑΒ πριν από λίγες ημέρες σηματοδοτώντας το τέλος μίας ένδοξης εποχής και την απαρχή μίας νέας. Το εμβληματικό αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας θωρακίζει επί 51 χρόνια τους ελληνικούς αιθέρες και πρόκειται να αντικατασταθεί από τα F-35. Το enikos.gr παρουσιάζει αποκλειστικό φωτορεπορτάζ από την εργοστασιακή συντήρηση του τελευταίου Phantom.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Όταν το 1974 την Παρασκευή 5 Απριλίου 1974 προσγειώθηκε στην 117 ΠΜ στην Ανδραβίδα το πρώτο διθέσιο μαχητικό, έγινε ‘game changer’ για τις ισορροπίες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. 50+ χρόνια μετά στην 117 πρόκειται να προσγειωθούν τα νέα μαχητικά 5ης γενιάς, τα F-35, που μαζί με τα Rafale και τα F-16 Viper θα φέρουν και πάλι ολική ανατροπή ισορροπιών.
Οι αποκλειστικές φωτογραφίες που εξασφάλισε το enikos.gr είναι ταυτόχρονα και συλλεκτικές, αφού αποτυπώνουν το τέλος μίας εποχής. Από το πρώτο που μπήκε τον Νοέμβριο του 1978 στην ΕΑΒ για την πρώτη του περιοδική συντήρηση μέχρι το τελευταίο, που βγήκε από το υπόστεγο πλήρως βαμμένο και συντηρημένο, κλείνει ένα από τα πιο λαμπρά κεφάλαια στην ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ).
Τον Νοέμβριο του 1978 η ΕΑΒ παρέδωσε το πρώτο F-4 Phantom που συντηρήθηκε από ελληνικά χέρια στις εγκαταστάσεις της.
Η παράδοση του τελευταίου επισκευασμένου Phantom στην ΠΑ, συμπίπτει με δύο σημαντικές επετείους: 50 χρόνια από την ένταξη των πρώτων F-4E στην ελληνική αεροπορική ισχύ και 50 χρόνια από την ίδρυση της ΕΑΒ. Η συγκυρία λειτουργεί ως συμβολικός αποχαιρετισμός σε μια εποχή και ταυτόχρονα ως εφαλτήριο για μια νέα.
Κι αυτή η νέα εποχή έχει τουλάχιστον τρία ονόματα: «Κένταυρος», «Αρχύτας» και η συμμετοχή στην «Ασπίδα του Αχιλλέα». Στο προσεχές μέλλον και για αρκετά άλλα. Τα συγκεκριμένα ονόματα, πάντως, ήδη παρέχουν στην ΕΑΒ το υλικό για μια γέφυρα για το επόμενο βήμα: η ΕΑΒ μετασχηματίζεται σε κόμβο καινοτομίας, με εγχώρια R&D, συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα τεχνολογίας και δημιουργία προϊόντων που όχι μόνο καλύπτουν τις ανάγκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά έχουν και εξαγωγικό προσανατολισμό.
Το 2025 σηματοδότησε μια χρονιά γεμάτη συμβολισμούς. Η ΕΑΒ παραδίδοντας το τελευταίο F-4E Phantom II κλείνει έναν κύκλο λειτουργίας και υποστήριξης σχεδόν μισού αιώνα. Η παράδοση αυτή συμπίπτει με δύο κρίσιμες επετείους: πενήντα χρόνια από την ένταξη του Phantom στην Πολεμική Αεροπορία και πενήντα χρόνια από την ίδρυση της ΕΑΒ. Δύο παράλληλα ορόσημα που αφηγούνται μια ιστορία τεχνικής υπεροχής, αφοσίωσης και εθνικής αυτοδυναμίας.
Από την πρώτη του εμφάνιση, το F-4E αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την ελληνική αεροπορική ισχύ. Τα Phantoms υπηρέτησαν με συνέπεια στο Αιγαίο, διασφαλίζοντας την εθνική εναέρια κυριαρχία σε δύσκολες συνθήκες και κρίσιμες στιγμές. Η μακρόχρονη επιχειρησιακή τους παρουσία δεν ήταν προϊόν τύχης: απαιτήθηκε μεγάλη τεχνική προσπάθεια για να παραμείνουν αξιόπιστα, σύγχρονα και επιχειρησιακά αποτελεσματικά στην πορεία των δεκαετιών.
Σε αυτόν τον αγώνα για διαθεσιμότητα και αξιοπιστία η ΕΑΒ υπήρξε αρωγός και παράγων-κλειδί. Προγράμματα όπως Peace Icarus 2000 ή F-4E AUP (Avionics Upgrade Program) αναζωογόνησαν τα αεροσκάφη: νέο ραντάρ, αναβαθμισμένα ηλεκτρονικά, σύγχρονες διεπαφές και βελτιωμένα δομικά έργα έδωσαν νέα επιχειρησιακή έννοια σε έναν τύπο που αλλού είχε ήδη αποσυρθεί. Η ΕΑΒ δεν απλώς έκανε συντήρηση — μετέτρεψε, αναβάθμισε και κράτησε τα Phantom εν ζωή ως αξιόπιστα εργαλεία εθνικής άμυνας με νέα οπλικά συστήματα και δυνατότητες μάχης, φέρνοντάς το στο άκρο της εξέλιξής του.
Πίσω από κάθε απογείωση Phantom βρίσκονταν εκατοντάδες ώρες μαθηματικού ελέγχου, μηχανικής αξιολόγησης, δοκιμών και τελικής πιστοποίησης. Μηχανικοί, τεχνίτες, ηλεκτρονικοί, επιθεωρητές και δοκιμαστές εργάστηκαν με αυστηρή επαγγελματική προσήλωση, εξασφαλίζοντας ότι κάθε αεροπλάνο θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στο δύσκολο επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου. Αυτή η ανθρώπινη τεχνογνωσία είναι το αληθινό κεφάλαιο της ΕΑΒ. Η παράδοση του τελευταίου Phantom δεν είναι αποχαιρετισμός. Είναι εφαλτήριο.
Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες του enikos.gr, η ΠΑ ήδη βρίσκεται μπροστά εν σχέσει με το χρονοδιάγραμμα για το πρόγραμμα των F-35. Έχει εγκατασταθεί το πρώτο στέλεχος ανοίγοντας το γραφείο στο κέντρο εκπαίδευσης των πρώτων πιλότων των μαχητικών 5ης γενιάς και τον Ιανουάριο θα εγκατασταθεί και ο δεύτερος.
Ο ίδιος ο Αρχηγός ΓΕΑ, Αντιπτέραρχος Δημοσθένης Γρηγοριάδης έχει ιδρύσει σχετικό γραφείο και δίπλα στο δικό του, στο ελληνικό πεντάγωνο, ώστε να επιβλέπει τις διαδικασίες. Την περασμένη εβδομάδα έφυγε από το γραφείο του – αφού έλαβε έγκριση από το ΣΑΓΕ – ολόκληρη η τελική μελέτη για την ριζική αναμόρφωση της 117 ΠΜ, η οποία βρίσκεται στο γραφείο του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, με το τελικό γραφειοκρατικό σκέλος να ολοκληρώνεται ως τον Ιανουάριο.
Στις αρχές του 2027 θα ξεκινήσει η παραγωγή του πρώτου ελληνικού F-35 και περίπου τον Ιούνιο του 2028 θα παραδοθούν τα πρώτα 4 αεροσκάφη. Η Ελλάδα θα γίνει η 19η χώρα παγκοσμίως που θα διαθέτει στον αεροπορικό της στόλο το πανίσχυρο μαχητικό 5ης γενιάς. Και μάλιστα στην έκδοση ‘Block 4’ με τον υπολογιστή TR-3, που φέρει μεγάλη αναβάθμιση στην επεξεργαστική ισχύ του πυρήνα και στη χωρητικότητα μνήμης, γεγονός που θα επιτρέψει στο F-35 να «τρέχει» προηγμένο λογισμικό, γεμάτο με υπερσύγχρονες δυνατότητες πολεμικής μάχης, καθιστώντας το μια εξελιγμένη ιπτάμενη πλατφόρμα που διαμοιράζει πληροφορίες και ρόλους.
