Η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει στροφή και να αναθεωρήσει όλες τις πολιτικές της σχετικά με τις αμυντικές της δαπάνες. Αυτό που ο Νίκος Δένδιας υποστηρίζει με κάθε ευκαιρία στα ευρωπαϊκά φόρα και που προσυπογράφει και ο Ιταλός ομόλογός του, τώρα έρχεται με προσυπογράψει με σχετική έκθεση ο πρώην Ιταλός Πρωθυπουργός και πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που υποστηρίζει ότι η «ΕΕ θα πρέπει να ανοίξει την κάνουλα για την άμυνα».
Του Χρήστου Μαζανίτη
Πριν από λίγες ημέρες, ο Νίκος Δένδιας μιλώντας στο GLOBSEC Forum 2024 στην Πράγα, στο πλαίσιο συζήτησης στην οποία συμμετείχε με τίτλο «Σημερινές Απειλές, Αυριανές Προτεραιότητες», υποστήριζε ότι θα πρέπει η ΕΕ να κάνει στροφή 180 μοιρών προς τις αμυντικές δαπάνες, τις οποίες θα πρέπει να εξαιρέσει από τους εθνικούς προϋπολογισμούς ενώ ταυτόχρονα πρέπει να δώσει κίνητρα στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Στη συζήτηση, την οποία συντόνισε η Διευθύντρια Σύνταξης της Le Monde, Sylvie Kauffmann, συμμετείχαν επίσης ο Υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Guido Crosetto, ο πρώην υπουργός Άμυνας της Σλοβακίας, Martin Sklenár, ο συνιδρυτής και συνδιευθύνων σύμβουλος της Helsing, Gundbert Scherf και η Διευθύντρια για τη Βόρεια Ευρώπη στο Atlantic Council, Anna Wieslander.
Κατά τη συζήτηση, απαντώντας στην ερώτηση «τι αντίκτυπο θα είχε το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο (Άμυνας) στο χαρτοφυλάκιο του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής;», ο Ν. Δένδιας ανέφερε ότι θα πρέπει ο Επίτροπος να έχει ουσιαστικό ρόλο, που η ΕΕ θα τον ενισχύσει.
«Η αλήθεια είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε τις οικονομίες μας με έναν τρόπο που θα μπορούσαν να στηρίξουν μια πιθανή αμυντική προσπάθεια στο μέλλον. Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει καταρχάς να κατανοήσουμε ότι είναι κάτι το απολύτως αναγκαίο. Θέλω να πω, το είπατε και προηγουμένως, ότι αυτός δεν ήταν ο σκοπός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μα ποιος ήταν ο σκοπός; Ο σκοπός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να δημιουργηθεί ένας τόπος όπου υπάρχει δημοκρατία, υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα, υπάρχει ελευθερία του λόγου. Εξυπακούεται λοιπόν ότι για να υπάρξει τέτοιος τόπος στη Γη, πρέπει να είμαστε σε θέση να τον υπερασπιστούμε. Διότι δεν είναι δεδομένο ότι όλες οι χώρες του κόσμου και όλοι οι ηγέτες του κόσμου θέλουν να ακούν πράγματα που απορρέουν από την ελευθερία λόγου, ή ότι αγαπούν τη δημοκρατία, ότι αγαπούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ως εκ τούτου, πρέπει να είμαστε σε θέση να τα υπερασπιστούμε.
Βέβαια, η απάντηση θα ήταν «ναι, έχουμε το ΝΑΤΟ για αυτόν τον λόγο». Πολύ καλά. Όντως έχουμε το ΝΑΤΟ και πάλι καλά που έχουμε το ΝΑΤΟ. Όμως πρέπει να κάνουμε αυτή τη δουλειά μόνοι μας και αυτή η δουλειά είναι συμπληρωματική της δουλειάς που κάνει το ΝΑΤΟ. Και συμφωνώ απολύτως με την άποψη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προσπάθεια συντονισμού των αμυντικών βιομηχανιών και επέκτασης των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όμως, αν μου επιτρέπετε να πω κάτι πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, η Ευρωπαϊκή Ένωση φάσκει και αντιφάσκει ως προς αυτό. Γιατί το λέω αυτό; Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζει την αμυντική δυνατότητα βάσει χρέους και ελλείμματος. Αφού λέμε ότι πρέπει να καταβάλουμε τεράστια προσπάθεια για να καλύψουμε την απόσταση και ότι δεν έχουμε χρόνο, αυτό δεν μπορεί να ισχύει.
Θέλω να πω, πασχίζω καθημερινά, μα καθημερινά, με τις δημοσιονομικές αναγκαιότητες του Υπουργείου μου, προσπαθώντας να μεταμορφώσω τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε αυτό που ονομάζουμε Ατζέντα 2030, στο επίπεδο του 21ου αιώνα. Ακριβώς επειδή έχω να αντιμετωπίσω αυτές τις δυσκολίες. Και έχω και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην πλάτη μου – εξαιτίας των ελλειμμάτων και του χρέους – και δεν μπορώ να κάνω το ένα, δεν μπορώ να κάνω το άλλο, πρέπει να επαναπρογραμματίζω για μετά από 10-15 χρόνια.
Οπότε, θέλω να πω, εντάξει, θα αποκτήσουμε Επίτροπο Άμυνας, τέλεια, ωραία. Τι θα κάνει ο Επίτροπος Άμυνας, αν εγώ δεν μπορώ να υπογράψω μια επιταγή; Γι’ αυτό, παρακαλώ, ας αλλάξουν οι δημοσιονομικοί κανόνες όσον αφορά την Άμυνα. Αυτό θα ήταν το κυριότερο πράγμα που θα έπρεπε να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση στο μέλλον».
Μάλιστα, έχοντας δίπλα του τον Ιταλό υπουργό Άμυνας, τόνισε: «Σήμερα διαπιστώνω ότι συμφωνώ απολύτως με τον Guido (Crosetto). Είναι προφανές ότι πρέπει να παραχθούν κίνητρα από τον νέο Ευρωπαίο Επίτροπο, ώστε να προωθηθεί η δημιουργία μιας Κοινής Αγοράς, ενός κοινού χώρου των ευρωπαϊκών αμυντικών βιομηχανιών. Και αυτό είναι αναγκαίο.
Και δεν είναι κάτι αναγκαίο για σκοπούς ανταγωνισμού προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς και σαφείς μεταξύ μας, τέθηκε και μια σχετική ερώτηση προηγουμένως. Δεν προβλέπω τα αποτελέσματα των επόμενων εκλογών στις ΗΠΑ, ούτε έχω κανένα δικαίωμα να το κάνω. Ποιος είμαι εγώ για να σχολιάσω την επιλογή του αμερικανικού λαού; Όμως υπάρχει ένας παράγοντας που εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να συνυπολογίζουμε.
Υπάρχει ένα ολοένα και αυξανόμενο στοιχείο απομονωτισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα μέρος της κοινωνίας των Ηνωμένων Πολιτειών, για τους δικούς του λόγους, θεωρεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια ανάμεσα στους δύο ωκεανούς. Και ότι δεν χρειάζεται να εμπλέκονται στην Ευρώπη ή οπουδήποτε αλλού.
Και ακόμα και το κομμάτι των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν πρόσκειται στον απομονωτισμό στρέφεται περισσότερο προς την Κίνα και λιγότερο προς την Ευρώπη. Η εισβολή στην Ουκρανία το άλλαξε αυτό. Αλλά το άλλαξε έως έναν βαθμό.
Έτσι, η Ευρώπη πρέπει να μπορεί να στηρίζει τον εαυτό της. Και για να μπορεί να στηρίζει τον εαυτό της, πρέπει να διαθέτει δική της αμυντική βιομηχανία. Όχι για σκοπούς ανταγωνισμού, αλλά για να είμαστε σε θέση να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας. Και στο κάτω-κάτω της γραφής, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τον αληθινό σκοπό της Ένωσης, που είναι η δημιουργία ενός κοινού τόπου με ανθρώπινα δικαιώματα, Δημοκρατία και ελευθερία του λόγου».
Το ευρωπαϊκό παράλογο
Η ευρωπαϊκές πιέσεις εντείνονται. Θα πρέπει να μνημονευθεί ότι εκτός από τον Ιταλό υπουργό Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο, και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλτν Τούσκ τάσσεται υπέρ μίας ενιαίας ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, έχοντας μάλιστα συνταχθεί με την πρόταση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην πρόταση για τη δημιουργία μιας κοινής ασπίδας για την αεράμυνα της Ευρώπης, από ευρωπαϊκά χρήματα.
Όπως επισημαίνει το Politico, επικαλούμενο πληροφορίες για την έκθεση που αναμένεται να καταθέσει ο Μάριο Ντράγκι σχετικά με την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, η ΕΕ δαπανά μόλις το 1/3 των χρημάτων από τις ΗΠΑ για αμυντικούς εξοπλισμούς.
Στο enikos.gr παρουσιάζουμε αναλυτικά τα στοιχεία αυτά, για να γίνει κατανοητό αυτό που επισημαίνει ο πρώην Ιταλός Πρωθυπουργός.
Το ΑΕΠ των ΗΠΑ ανέρχεται στα 27,4 τρις της στιγμή που της ΕΕ αγγίζει τα 14,5 τρις. Κι όμως, οι ΗΠΑ δαπανούν 913 δις ετησίως με τις 27 χώρες της ΕΕ να φτάνουν μετά βίας τα 300 δις.
Ήδη στην ΕΕ έχει αρχίσει να ωριμάζει η ιδέα για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών και λιγότερο για τις δημόσιες επενδύσεις από το έλλειμμα των χωρών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν πχ η Ελλάδα αποφασίσει να επενδύσει 25 δις για το Πολεμικό της Ναυτικό σε βάθος δεκαετίας αποπληρώνοντας το ποσό με 20ετή δανεισμό, δε θα εγγραφεί το σύνολο του κόστους στον προϋπολογισμό του 2025 αλλά η δαπάνη θα εγγράφεται σταδιακά, με τον ρυθμό που η χώρα θα αποπληρώνει το υλικό που έχει παραλάβει. Αυτό βγάζει τη χώρα αυτόματα από την μέγγενη του υπερβολικού ελλείμματος, που συνεπάγεται την άμεση λήψη περιοριστικών μέτρων ώστε να επαναφέρει το έλλειμμά της κάτω από το 3% του ΑΕΠ.
Η έκθεση Ντράγκι
Στην έκθεσή του, που ετοιμάζει για την ευρωπαϊκή οικονομία και την οποία θα παραδώσει στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Μάριο Ντράγκι αναφέρει ότι οι αμυντικές βιομηχανίες της Ευρώπης θα πρέπει να έχουν πλήρη πρόσβαση στην χρηματοδότηση της ΕΕ, ενώ οι συγχωνεύσεις αυτών δεν θα πρέπει να μπλοκάρονται.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προειδοποιεί: «Η αμυντική βιομηχανική βάση της ΕΕ αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις όσον αφορά την ικανότητα, την τεχνογνωσία και το τεχνολογικό πλεονέκτημα. Ως αποτέλεσμα, η ΕΕ δεν συμβαδίζει με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές της».
Στην έκθεση υπάρχει ξεχωριστό κεφάλαιο για το πώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία μπορεί να ανακτήσει πλεονεκτήματα στην παγκόσμια σκηνή. Μάλιστα, ενώ η ΕΕ έχει μεγάλες παραγωγικές και εξαγωγικές δυνατότητες, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες όπλων δραστηριοποιούνται σε μικρές εγχώριες αγορές, ενώ οι χώρες της ΕΕ δεν συντονίζονται στις προμήθειες και εξαρτώνται κατά 80% από διεθνείς προμηθευτές κυρίως από τις ΗΠΑ.
Όπως έγινε γνωστό, ο Ντράγκι θα συζητήσει την έκθεση σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση υψηλού επιπέδου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σήμερα Τετάρτη, 5 Σεπτεμβρίου, και σχεδιάζει να τη δημοσιεύσει τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.