Του Κώστα Ράπτη
Την υποστήριξη του πλανητικού Νότου δεν την διέθετε έτσι και αλλιώς. Το μαρτυρούν αυτό οι ψηφοφορίες στον ΟΗΕ, αλλά και ο αριθμός των χωρών που υποστήριξαν την προσφυγή της Νότιας Αφρικής στο Διεθνές Δικαστήριο κατά του Ισραήλ.
Όμως πλέον ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου διακινδυνεύει και την υποστήριξη (περισσότερο ή λιγότερο εμφανή) της Δύσης προς τη χώρα του. Ο αρκετά αυστηρότερος τόνος που υιοθετούν οι δυτικοί ηγέτες το καθιστά αυτό σαφές.
Καταφθάνοντας στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε χαρακτηριστικά: “Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουμε την κατάσταση, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να μην έχουν τίποτε, ούτε στέγη, ούτε τροφή, ούτε φάρμακα, και να βομβαρδίζονται. Κάθε μέρα μεγάλος αριθμός αμάχων σκοτώνονται. Πολλοί υπουργοί έχουν πει ότι είναι “υπερβολικά πολλοί”. Το ερώτημα είναι: “Πόσοι είναι οι υπερβολικά πολλοί;”, Τι σημαίνει “υπερβολικά πολλοί”; Είναι οι 25.000 υπερβολικά πολλοί; Και πόσο πρόκειται να διαρκέσει αυτό;”.
Η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα ήταν βέβαια οξεία και πριν από έναν ή δύο μήνες. Αλλά αυτό που δείχνει κατεξοχήν να κινεί την αγανάκτηση του Ζοζέπ Μπορέλ είναι η απουσία πολιτικής προοπτικής.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι θα παρουσίαζε στους “27” μια ολοκληρωμένη πρόταση σχετικά με την επίτευξη μιας “λύσης δύο κρατών” στο Μεσανατολικό. Συνέστησε δε να πάψει να γίνεται λόγος αορίστως για “ειρηνευτική διαδικασία” και να κατονομάζεται ευθέως η επιδιωκόμενη λύση
Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τη μη αποδοχή από την ισραηλινή κυβέρνηση της “λύσης δύο κρατών” ο Ύπατος Εκπρόσωπος απάντησε: “Γνωρίζω ότι έχουν διαφορετική άποψη. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ το γνωρίζει επίσης και απάντησε πολύ συγκεκριμένα ότι είναι απαράδεκτο να λέει κανείς “Δεν επιθυμώ αυτή τη λύση”, διότι αυτή η λύση έχει εγκριθεί από τα Ηνωμένα Έθνη και την στηρίζει όλη η διεθνής κοινότητα. (…) Πρέπει να συζητούμε ακόμη και αν διαφωνούμε. Πρέπει να έρθουν [οι Ισραηλινοί] για να συζητήσουμε και να μελετήσουμε την όποια λύση έχουν κατά νου. Ποιες είναι οι άλλες λύσεις που έχουν κατά νου; Να διώξουν όλους τους Παλαιστίνιους; Να τους σκοτώσουν; Ήδη σκοτώθηκαν στη Γάζα 25.000, εκ των οποίων 70.000 γυναίκες και παιδιά (…). Η ειρήνη και η σταθερότητα δεν γίνεται να οικοδομηθούν μόνο με στρατιωτικά μέσα και μάλιστα με τον συγκεκριμένο τρόπο χρήσης των στρατιωτικών μέσων. Το λέω με κάθε σεβασμό προς τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων της Χαμάς”.
Δεν είναι η πρώτη φορά το τελευταίο διάστημα που ο Ζοζέπ Μπορέλ αρθρώνει σκληρές μέσα στην απλότητά τους αλήθειες. Την περασμένη εβδομάδα υπενθύμισε, διόλου τυχαία, ότι η Χαμάς αρχικά χρηματοδοτήθηκε από το Ισραήλ. Δηλώσεις αυτού του είδους του εξασφάλισαν ήδη στην ισραηλινή δημόσια σφαίρα τη φήμη του “εχθρού του Ισραήλ”. Αλλά δεν είναι ο μόνος πια στη Δύση που εκφράζεται με παρόμοιο τρόπο.
Από τον Ντέιβιντ Κάμερον μέχρι την Τζόρτζια Μελόνι, με περισσότερη ή λιγότερη ευγένεια, οι Δυτικοί ιθύνοντες παίρνουν τις αποστάσεις τους, τονίζοντας την αναγκαιότητα οριστικής επίλυσης του παλαιστινιακού ζητήματος. Ο δε Αντόνιο Γκουτέρες υπενθύμισε ότι το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην εθνική αυτοδιάθεση είναι αναπαλλοτρίωτο.
Με άλλα λόγια, οι δηλώσεις του Βενιαμίν Νετανιάχου την περασμένη εβδομάδα κατά της “λύσης δύο κρατών” και υπέρ της διατήρησης από το Ισραήλ του ελέγχου σε όλη την περιοχή “από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα” υπήρξαν το μεγαλύτερο ίσως λάθος του. Διότι εκβιάζουν τη διεθνή κοινότητα να προσαρμόσει τον τρόπο που συζητά το ζήτημα στους όρους με τους οποίους αυτό συμβαίνει στην (μετατοπισμένη προς ακραίες θέσεις) εσωτερική του πολιτική σκηνή. Και διότι φέρνουν τη Δύση αντιμέτωπη με τα όρια της υποκρισίας της: το να ανέχεται επί μερικές δεκαετίες τη διαιώνιση του προβλήματος δεν είναι το ίδιο με το να ομολογείται ότι δεν επιδιώκεται καμία επίλυσή του. Το πρόσχημα μιας μακρόσυρτης “ειρηνευτικής διαδικασίας” που θα οδηγούσε προς έναν (ασαφή και διαρκώς μετατοπιζόμενο) “ορίζοντα” είχε ήδη εγκαταλειφθεί από τις ΗΠΑ, χάριν των “Συμφωνιών του Αβραάμ”, δηλ. του ενταφιασμού του πολιτικού ζητήματος της αυτοδιάθεσης των Παλαιστινίων έναντι κάποιων οικονομικών ανταλλαγμάτων και με την εγγύηση των αραβικών μοναρχιών.
Η ανάφλεξη της 7ης Οκτωβρίου ανατίναξε αυτή την προοπτική. Πέρα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς τα άμεσα καθήκοντα, το σύνολο της διεθνούς κοινότητας κάνει πλέον λόγο (με περισσότερη ή λιγότερη ειλικρίνεια) για την ανάγκη επίλυσης των βαθύτερων αιτίων της κρίσης, μέσω της οριστικής διευθέτησης του Παλαιστινιακού. Με αυτή την έννοια, ασχέτως των επιχειρησιακών εξελίξεων, η Χαμάς εξασφάλισε από την πλευρά της μια μεγάλη επιτυχία.