Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε την τελευταία του απόπειρα να μεσολαβήσει για την ειρήνη στην Ουκρανία, το επιτελείο του το παρουσίασε ως επίδειξη των γνωστών του δεξιοτήτων στη διαπραγμάτευση. Ωστόσο, μέσα σε τέσσερις μόλις ημέρες, η πρωτοβουλία κατέρρευσε. Ο Πούτιν απέρριψε ουσιαστικούς συμβιβασμούς, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι παρέμεινε επιφυλακτικός και Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχτηκαν σιωπηρά ότι δεν υπήρξε πρόοδος.
Εντυπωσιακό είναι πώς η κάλυψη των ΜΜΕ επαναπλαισίωσε τη συμμετοχή του Τραμπ. Εκεί που αρχικά θεωρήθηκε θεατρική κίνηση, τώρα αναλύεται ως μελέτη περίπτωσης: η σύγκρουση ανάμεσα στην εικόνα του Τραμπ ως “διαπραγματευτή” και την αμετακίνητη πραγματικότητα της γεωπολιτικής.
H ακαμψία του Πούτιν
Η “Wall Street Journal” μετέδωσε ότι το σχέδιο του Τραμπ για συνόδους κορυφής με τους δύο ηγέτες κατέρρευσε γρήγορα λόγω ζητημάτων όπως οι ειρηνευτικές δυνάμεις και οι εδαφικές παραχωρήσεις. Αυτό που ξεκίνησε ως “τολμηρή διπλωματική ώθηση” κατέληξε σε αδιέξοδο, υπογραμμίζοντας τις αμετακίνητες γραμμές της Μόσχας.
Το “New Yorker” παρουσίασε το αδιέξοδο ως αναπόφευκτο. Οι απαιτήσεις του Πούτιν –αναγνώριση των προσαρτημένων εδαφών, εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ, αποστρατιωτικοποίηση– χαρακτηρίστηκαν όχι ως διαπραγματευτικά χαρτιά, αλλά ως ιδεολογικές κόκκινες γραμμές. Έτσι, η κάλυψη παρουσιάζει τον Τραμπ όχι απλώς ως αποτυχημένο διαμεσολαβητή, αλλά ως κάποιον που ανακαλύπτει την αντικειμενική αδυναμία ενός “γρήγορου” συμβιβασμού.
Αυτή η ένταση ανάμεσα στην αυτοπεποίθηση του Τραμπ και την υπομονετική ακαμψία του Πούτιν έχει γίνει το κεντρικό μοτίβο σε μεγάλα μέσα: ο Τραμπ υποσχέθηκε ταχύτητα, ο Πούτιν προσφέρει μόνο στασιμότητα.
Τέλος στο “εύκολο να λυθεί”
Ένα δεύτερο στοιχείο που διακρίνεται στην κάλυψη είναι η ίδια η μετατόπιση της ρητορικής του Τραμπ. Στην αρχή, μέσα όπως το “Time” θύμιζαν τις προεκλογικές του καυχησιολογίες ότι μπορεί να “τερματίσει τον πόλεμο σε 24 ώρες”. Όμως, όπως σημείωσε το “Associated Press”, ακόμα και ο Τραμπ άρχισε να παραδέχεται ότι ο πόλεμος είναι “πολύ περίπλοκος” για απλές λύσεις.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στην ανάρτησή του στο Truth Social: “Είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να κερδηθεί ένας πόλεμος χωρίς να επιτεθείς στη χώρα του εισβολέα. Είναι σαν μια μεγάλη αθλητική ομάδα που έχει υπέροχη άμυνα αλλά δεν της επιτρέπεται να παίξει επίθεση. Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα νίκης!”
Η “ABC News” και οι “Economic Times” τόνισαν ότι αυτή η δήλωση σήμανε μια ρητορική στροφή. Ο Τραμπ δεν ζητούσε πλέον απλώς εκεχειρία· άφηνε να εννοηθεί ότι η Ουκρανία πρέπει να έχει τη δυνατότητα να κλιμακώσει – μια έμμεση παραδοχή ότι απαιτείται στρατιωτική ισχύς και όχι μόνο διπλωματία.
Η διαχείριση των ΜΜΕ εδώ είναι χαρακτηριστική. Οι υποστηρικτές το παρουσιάζουν ως ρεαλιστική συνειδητοποίηση. Οι επικριτές το βλέπουν ως ασυνέπεια – μια στροφή από “γρήγορη ειρήνη” σε προτάσεις για κλιμάκωση του πολέμου.
Η αμερικανική κάλυψη συχνά εστιάζει στο προσωπικό brand του Τραμπ. Η “Washington Post” και το “AP” ανέδειξαν την απογοήτευση εντός της κυβέρνησής του – με τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, να υπονοεί ότι μπορεί να εγκαταλειφθούν οι συνομιλίες χωρίς πραγματική πρόοδο. Αυτό παρουσιάζει τον Τραμπ ως ηγέτη του οποίου τα ένστικτα συγκρούονται με την προσεκτική στάση των θεσμών.
Αντίθετα, τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ δίνουν έμφαση στο υπαρξιακό διακύβευμα. Η “Guardian” μετέδωσε ότι Ευρωπαίοι ηγέτες προειδοποίησαν κατά ενός “Μονάχου 2.0” – ενός πρόωρου συμβιβασμού που θα θυσίαζε την ουκρανική κυριαρχία για μια προσωρινή ειρήνη. Σε αυτή την οπτική, η αποτυχία του Τραμπ δεν αφορά μόνο την προσωπική του αξιοπιστία, αλλά και τη συνοχή της Δύσης.
Η σύγκριση δείχνει μια κλασική διαφοροποίηση: τα αμερικανικά μέσα εστιάζουν στον Τραμπ ως πρόσωπο· τα ευρωπαϊκά τονίζουν την επιβίωση της Ουκρανίας και την ισορροπία δυνάμεων.
Τα ΜΜΕ διαβάζουν τον Τραμπ ταυτόχρονα ως κάποιον που “μαθαίνει” τις πραγματικότητες αλλά και ως παράγοντα που απειλεί την αξιοπιστία των ΗΠΑ.
Λόγια
Σε όρους ανάλυσης μέσων, η ουκρανική πρωτοβουλία του Τραμπ μετατοπίστηκε από μια επίδειξη δύναμης σε μια επίδειξη ορίων. Η ανάρτησή του –ότι “οι πόλεμοι κερδίζονται με επίθεση και όχι μόνο με άμυνα”– αναφέρθηκε όχι ως στρατηγικό δόγμα, αλλά ως ένδειξη μιας καθυστερημένης συνειδητοποίησης: ο πόλεμος δεν τελειώνει με ρητορικές ή βιαστικές συνόδους κορυφής.
Η διαχείριση από τα ΜΜΕ δείχνει ότι ο Τραμπ έχει βρεθεί σε ένα αδιέξοδο με τρεις σταθερές: την ακαμψία του Πούτιν, την άρνηση της Ουκρανίας να εκχωρήσει κυριαρχία και την ανάγκη της Δύσης για ενότητα. Οι υποσχέσεις για “γρήγορη ειρήνη” καταρρίπτονται δημοσιογραφικά, ενώ η στροφή του στην “επίθεση” αποκαλύπτει μια διστακτική αποδοχή των στρατιωτικών αναγκών.
Για τον Τραμπ το μήνυμα των ΜΜΕ είναι σαφές: η Ουκρανία τον αναγκάζει να αντιμετωπίσει μια μεγάλη αλήθεια. Ορισμένες συγκρούσεις δεν λύνονται χωρίς διαρκή πίεση – διπλωματική, αλλά και στρατιωτική.
