Του Κώστα Ράπτη
Ριάντ, Κάιρο, Ντόχα, Ιερουσαλήμ, Ραμάλα είναι οι σταθμοί της περιοδείας (της πέμπτης μετά την 7η Οκτωβρίου) που πραγματοποιεί από τη Δευτέρα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στη Μέση Ανατολή.
Η ατζέντα διαφέρει από σταθμό σε σταθμό. Λόγου χάρη, με τους Σαουδάραβες συνομιλητές του ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενδιαφερόταν κυρίως να συζητήσει την προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων του βασιλείου με το Ισραήλ, καθώς και τη χρηματοδότηση της Γάζας την επόμενη μέρα.
Μόνο που η επόμενη μέρα δεν έχει έλθει ακόμη. Εξ ου και ο Μπλίνκεν επείγεται να δει να ευοδώνεται το σχέδιο κατάπαυσης του πυρός που προέκυψε κατά την προ δεκαημέρου συνάντηση στο Παρίσι του διευθυντή της CIA Ουίλιαμ Μπερνς με τους εκπροσώπους του Κατάρ και της Αιγύπτου που έχουν τον κύριο μεσολαβητικό ρόλο.
Ως εδώ το σχέδιο εκεχειρίας συναντά ισχυρές αντιστάσεις. Από τη μία, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος επιμένει στη ρητορική της “μάχης μέχρι την τελική νίκη”, δηλώνει ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί κατάπαυση του πυρός υπό όρους διαφορετικούς από αυτούς που ίσχυσαν τον Νοέμβριο, οπότε τα όπλα σίγησαν για μία εβδομάδα και υπήρξε μία πρώτη ανταλλαγή ομήρων με Παλαιστίνιους κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές.
Από την άλλη, η Χαμάς δε δέχεται να προσχωρήσει σε ένα σχέδιο το οποίο δε θα συνιστά την οριστική κατάπαυση του πυρός, αλλά θα αφήνει στη θέση τους τα ισραηλινά στρατεύματα που έχουν προωθηθεί εντός της Λωρίδας της Γάζας και θα επιτρέπει προφανώς τη συνέχιση των αεροπορικών επιδρομών.
Και στις δύο πλευρές αναφέρονται εσωτερικές διαφωνίες. Στο Ισραήλ ειδικότερα, ο Νετανιάχου, του οποίου κρίνεται το πολιτικό μέλλον, ακροβατεί ανάμεσα στο μαξιμαλισμό των ακροδεξιών του εταίρων και τις πιέσεις των οικογενειών των ομήρων, που έχουν αναδειχθεί σε μία νέα δύναμη, η οποία συμπυκνώνει κάθε είδους δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση (και συζητείται ακόμη και να δοκιμάσει την τύχη της στις επόμενες εκλογές).
Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, τα διλήμματα αφορούν πρωτίστως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η παράταση της σύγκρουσης πολλαπλασιάζει τα ρίσκα της περιφερειακής της διεύρυνσης με άμεση αμερικανική εμπλοκή, και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο, όπως ήδη συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα με τους Χούθι και στον βορρά Ιράκ και Συρίας με τις σιιτικές πολιτοφυλακές.
Οι μόνοι που εμφανίζονται με καθαρή ατζέντα τη στιγμή αυτή είναι οι λεγόμενοι νεοσυντηρητικοί (όπως λ.χ. ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον) που προτείνουν την αναμέτρηση με το ίδιο το Ιράν, παρά με τα “παρακλάδια” του. Σε επόμενο χρόνο, κατ’ αυτούς, θα είναι πολύ αργά, διότι η Τεχεράνη θα έχει προχωρήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα μέχρι του σημείου να διαθέτει πυρηνικά όπλα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν εμφανίζεται πολύ πιο συγκρατημένη, επιλέγοντας στρατιωτικά πλήγματα τα οποία αφήνουν εκτός του βεληνεκούς τους το Ιράν, αλλά προσδοκάται ότι θα λειτουργήσουν ως ισχυρά μηνύματα. Από την άλλη πλευρά, παρατηρείται μία ορισμένη αποστασιοποίηση από την κυβέρνηση Νετανιάχου, όπως δείχνει η επιβολή κυρώσεων σε τέσσερις εποίκους της Δυτικής Όχθης και η διαρροή στο Politico των αθυρόστομων χαρακτηρισμών που επιφυλάσσει ο ένοικος του Λευκού Οίκου στις ιδιωτικές του συζητήσεις για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Πρόκειται, βέβαια, για κινήσεις καθαρά επικοινωνιακές (διότι η πραγματική άσκηση πίεσης στο Ισραήλ θα περνούσε από την περιστολή της οικονομικής και εξοπλιστικής βοήθειας), αλλά το ότι κρίνονται αναγκαίες έχει τη σημασία του.
Σε κάθε περίπτωση, το “μυστικό” είναι η στρατιωτική αδυναμία τόσο του Ισραήλ να “εκριζώσει” τη Χαμάς από τη Γάζα, όσο και των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν τυχόν μαζικά αντίποινα του “Άξονα της Αντίστασης” σε όλη τη γεωγραφική έκταση στην οποία υπάρχει αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Μέση Ανατολή. Η λογική του “ασύμμετρου πολέμου” που δίνει πλεονέκτημα στον λιγότερο ισχυρό γνωρίζει εν προκειμένω την αποθέωσή της και τα πολιτικά μέσα που έχει διαθέσιμα ο Μπλίνκεν εξαντλούνται στην ελπίδα διαμόρφωσης έξωθεν μιας νέας παλαιστινιακής ηγεσίας και στην αναθέρμανση των “Συμφωνιών του Αβραάμ” που είχε εμπνευσθεί ο Ντόναλντ Τραμπ.