Της Αγγελικής Βελεσιώτη
Τα εμπόδια που καθιστούν δύσκολη τη διαχείριση των “κόκκινων” δανείων από τους servicers, αποτρέποντας έτσι, την επιστροφή πολλών δανειοληπτών στην οικονομική κανονικότητα, επιχειρεί να άρει η κυβέρνηση, εξετάζοντας σειρά παρεμβάσεων στο σκέλος, τόσο της απονομής της δικαιοσύνης, όσο και ειδικότερα των πλειστηριασμών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr, στη νέα συνάντηση που θα έχουν την ερχόμενη Παρασκευή στελέχη των υπουργείων Οικονομικών και Δικαιοσύνης με τους εκπροσώπους των servicers, αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), θα τεθούν επί τάπητος όλα τα ζητήματα εκείνα που δημιουργούν προσκόμματα στη διαχείριση των “κόκκινων” δανείων, τα οποία αν και βγήκαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών, εντούτοις παραμένουν στην οικονομία. Πρόκειται για χαρτοφυλάκια, ύψους περίπου 70 δισ. ευρώ (σ.σ. με στοιχεία α’ τριμήνου του 2024), πολλά από τα οποία, μάλιστα, είναι συνδεδεμένα με ακίνητα. “Εάν πράγματι υπάρχουν εμπόδια, τότε αυτά θα πρέπει να βγουν από τη μέση”, σχολιάζουν στο Capital.gr πηγές με γνώση των σχετικών συζητήσεων.
Ένα από τα ζητήματα, για παράδειγμα, που δυσκολεύει το έργο των servicers, επηρεάζοντας, ταυτόχρονα και τους ίδιους τους δανειολήπτες, αφού έχει αντίκτυπο στην αξία του ακινήτου, είναι η έλλειψη ανταγωνισμού στη διαδικασία του πλειστηριασμού που εν πολλοίς οφείλεται και στην απουσία πληροφόρησης από πλευράς όσων ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν. Όπως τόνισε, άλλωστε, ο κ. Βασίλης Πάτρας, Business Development Director της Landea, στο πλαίσιο του 2ου real estate conference που διοργάνωσαν το Capital.gr και η ελληνική έκδοση του Forbes magazine, η ελλιπής πληροφόρηση λειτουργεί αποτρεπτικά για μεγάλη μερίδα αγοραστών και δη, εκείνων που επιθυμούν να διαμείνουν σε αυτό, για ιδιοχρησία. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι servicers φέρεται να ζητούν από την κυβέρνηση ο επισπεύδων να έχει τη δυνατότητα λήψης φωτογραφιών του εκπλειστηριαζόμενου ακινήτου. Όπως, ωστόσο, αποκάλυψε στο ίδιο συνέδριο η γενική γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, κυρία Θεώνη Αλαμπάση, αυτό που εξετάζεται από πλευράς της κυβέρνησης είναι η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού φακέλου στο e-auction, στον οποίο θα περιλαμβάνονται όλοι οι τίτλοι, τα σχεδιαγράμματα και τα τοπογραφικά του ακινήτου. “Έτσι, ένας ενδιαφερόμενος, από την οθόνη του υπολογιστή του, χωρίς να βάλει συμβούλους για να ψάξουν τα υποθηκοφυλακεία, να μπορεί να αποκτά πρόσβαση σε πληροφόρηση”, σχολίασε.
Όσον αφορά στις ανακοπές, στις οποίες προβαίνουν πολλοί δανειολήπτες στο… και ένα των πλειστηριασμών, οι εταιρείες διαχείρισης ζητούν την επιτάχυνση της εκδίκασης, μέσω ειδικής πλατφόρμας και την καθιέρωση ανεκκλήτου των αποφάσεων του πρώτου βαθμού, συνδυαστικά με τον περιορισμό των λόγων ανακοπής σε προχωρημένα στάδια της εκτελεστικής διαδικασίας (λ.χ. μετά τον πλειστηριασμό), είτε από τον οφειλέτη είτε από τρίτους. Συγκεκριμένα, οι servicers επισημαίνουν πως δεν είναι δυνατόν να ασκούνται ανακοπές, με τις οποίες απλά να δηλώνεται άρνηση της ύπαρξης των απαιτήσεων των τιτλοποιήσεων.
Αξίζει να αναφερθεί πως, με βάση στοιχεία που παρουσιάζονται στην πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν, μεγάλο μέρος των πλειστηριασμών είτε αποτυγχάνει λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος είτε αναστέλλεται για διαδικαστικούς λόγους. Πιο αναλυτικά, οι πλειστηριασμοί που προγραμματίστηκαν μεταξύ Νοεμβρίου 2023 – Φεβρουάριου 2024 κινήθηκαν πτωτικά (7.910 τον Νοέμβριο του 2023, 5.529 τον Δεκέμβριο του 2023, 5.222 τον Ιανουάριο του 2024 και 4.312 τον Φεβρουάριο του 2024), ενώ το ποσοστό των αναστολών κυμαίνεται γύρω στο 50%. Για όσους διενεργήθηκαν το ποσοστό των άγονων υπερβαίνει σταθερά και σημαντικά αυτό των επιτυχημένων (58% έναντι 42% τον Σεπτέμβριο και τον Νοέμβριο 2023 και τον Ιανουάριο 2024, 57% έναντι 43% τον Οκτώβριο 2023, 61% έναντι 39% το Δεκεμβρίου 2023 και 66% έναντι 34% τον Φεβρουάριο του 2024).
Την ίδια στιγμή, μείζον ζήτημα αποτελεί και η μειωμένη δυναμικότητα που παρατηρείται, τόσο στα μεγάλα Πρωτοδικεία (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς), όσο και στα μεγάλα Ειρηνοδικεία (Αθήνα, Θεσσαλονίκη). Όπως διατείνονται οι servicers, αυτό, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς στον αριθμό των επιτρεπόμενων καταθέσεων αιτήσεων (50 αιτήσεις/ημέρα/δικηγόρο) και τις καθυστερήσεις στην έκδοση διαταγών πληρωμής (έξι με οκτώ μήνες), επιτείνει το πρόβλημα της διαχείρισης του χρέους. Έτσι, συστήνεται η επίσπευση της εκδίκασης των ανακοπών και της έκδοσης δικαστικής απόφασης επί ανακοπών κατά διαταγής πληρωμής, με στόχο την εκδίκαση εντός συγκεκριμένων προθεσμιών. Σημειώνεται πως σήμερα η ανακοπή μπορεί να εκδικαστεί και η δικαστική απόφαση να εκδοθεί ακόμα και έξι χρόνια μετά την άσκηση της ανακοπής, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση επίλυσης των σχετικών αμφισβητήσεων σε σχέση με τη δανειακή απαίτηση.
Παράλληλα, οι servicers εστιάζουν στη διαφορετική ερμηνεία που δίνεται από πλευράς των συμβολαιογράφων, αναφορικά με την αυτόματη διαδικασία προσδιορισμού των επαναληπτικών πλειστηριασμών.
Συγκεκριμένα, σε περίπτωση έλλειψης πλειοδοτών ο πλειστηριασμός επαναλαμβάνεται με την ίδια τιμή πρώτης προσφοράς μέσα σε 40 ημέρες. Εάν αποβεί άγονος, τότε διεξάγεται νέος με τιμή πρώτης προσφοράς ίση προς το 80% της αρχικής τιμής εντός 30 ημερών. Εφόσον και αυτός δεν προχωρήσει, επαναλαμβάνεται μέσα σε 30 ημέρες, με τιμή πρώτης προσφοράς ίση προς το 65%. Οι servicers θεωρούν αναγκαία τη νομοθετική πρόβλεψη ότι για την επίσπευση επαναληπτικού πλειστηριασμού δεν απαιτείται η κατάθεση δήλωσης συνέχισης της διαδικασίας εκ μέρους του επισπεύδοντος δανειστή, εκτός εάν ο τελευταίος εντός τριών ημερών από τη ματαίωση του πλειστηριασμού δηλώσει ότι δεν επιθυμεί προγραμματισμό νέου.
Τέλος, ψηλά στην ατζέντα των εταιρειών διαχείρισης βρίσκεται και το ζήτημα της εύρεσης και πιστοποίησης των οφειλετών, προκειμένου να ευοδωθεί η προσπάθεια αύξησης των συναινετικών λύσεων. Προς αυτή την κατεύθυνση, προτείνεται η λήψη – κατ’ ελάχιστον για τις τιτλοποιήσεις του “Ηρακλή”, όπου μέρος του ρίσκου έχει αναλάβει και το Ελληνικό Δημόσιο – στοιχείων επικοινωνίας και πιστοποίησης από το Μητρώο Πολιτών ή υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών. Όπως, άλλωστε, επισημαίνεται στον απολογισμό της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΕΔΑΔΠ) για το α’ τρίμηνο του 2024, η μη ύπαρξη επικαιροποιημένων στοιχείων επικοινωνίας περιορίζει τις δυνατότητες των servicers για προσέγγιση των δανειοληπτών και ρύθμιση των οφειλών τους, χωρίς να αναιρεί την εξέλιξη των δικαστικών ενεργειών.
“Επομένως, ακόμη και όσοι δανειολήπτες έχουν εικόνα των δανειακών εκκρεμοτήτων τους, είναι προτεραιότητα να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία επικοινωνίας τους, ώστε να αποκαταστήσουν την επαφή με την εταιρεία που διαχειρίζεται τις αντίστοιχες οφειλές και να συνεργαστούν για τη ρύθμισή τους που αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο όλων των εμπλεκομένων στη διαδικασία”, τονίζεται.