Σε κλίμα έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης και θεσμικών ενστάσεων, ολοκληρώθηκε στις 03:20 τα ξημερώματα της Πέμπτης 19 Ιουνίου η κρίσιμη ψηφοφορία στη Βουλή για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής αναφορικά με την τραγωδία των Τεμπών.
Με 154 ψήφους, δύο λιγότερες από την αναμενόμενη κοινοβουλευτική δύναμη της Νέας Δημοκρατίας, εγκρίθηκε αποκλειστικά η πρόταση της κυβερνητικής πλειοψηφίας για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής σε βάρος του πρώην Υπουργού Μεταφορών, Κώστα Αχ. Καραμανλή. Οι δύο άλλες προτάσεις – του ΠΑΣΟΚ και των συγγενών υπό τη στήριξη 4 κομμάτων της αντιπολίτευσης και ανεξάρτητων βουλευτών – απορρίφθηκαν, εν μέσω αποχωρήσεων και καταγγελιών περί συγκάλυψης.
Την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για παραπομπή του Κώστα Καραμανλή για το κακούργημα της διατάραξης συγκοινωνιών στήριξαν συνολικά 47 βουλευτές. Το κατηγορητήριο των συγγενών εις βάρος του πρώην υπουργού Μεταφορών που υιοθέτησαν Ελληνική Λύση, Νίκη, Πλεύση Ελευθερίας και οι 6 ανεξάρτητοι βουλευτές που πρόσκεινται στο Κίνημα Δημοκρατίας συγκέντρωσε συνολικά 40 ψήφους.
«Δεν πρόκειται για πρόταση παραπομπής του πρωθυπουργού για εσχάτη προδοσία, αλλά για πρόταση εσχάτης απελπισίας» τόνισε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, στην ομιλία του κατά το κλείσιμο της συζήτησης εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση τόσο στο ΠΑΣΟΚ, όσο και στα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης κατηγορώντας τα ότι από «συμμαχία του ξυλολίου» μεταλλάχθηκαν σε «απελπισμένους του ξυλολίου».
Η μαραθώνια διαδικασία σημαδεύτηκε από τις προαναγγελθείσες αποχωρήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και της Νέας Αριστεράς, καθώς και από σφοδρές λεκτικές αντιπαραθέσεις, με αποκορύφωμα την έντονη σύγκρουση μεταξύ του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη και της Ζωής Κωνσταντοπούλου, λίγο πριν από την ολοκλήρωση της συζήτησης. Ο κ. Φλωρίδης επανέφερε στη συζήτηση την πολύκροτη υπόθεση του «βιαστή με την τυρόπιτα», επικρίνοντας ανοιχτά τη νομική υπεράσπιση που είχε προσφέρει τότε η κ. Κωνσταντοπούλου στον κατηγορούμενο. Μάλιστα, αμφισβήτησε ευθέως τη στάση της Ζωής Κωνσταντοπούλου στο ζήτημα των γυναικοκτονιών, αποκαλώντας τη ρητορική της «απάτη», «ψέμα» και έκφραση «υποκρισίας», με φόντο —όπως είπε— τη συμμετοχή της στην υπεράσπιση βιαστή.
Με το «καλημέρα» της συνεδρίασης, η επιλογή να διεξαχθεί ενιαία ψηφοφορία επί των προτάσεων και όχι επί των επιμέρους αδικημάτων, όπως ζήτησαν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, προκάλεσε επιπλέον αντιδράσεις, με κατηγορίες για φίμωση, θεσμική εκτροπή και παραβίαση της κοινοβουλευτικής πρακτικής, με τον Πρόεδρο της Βουλής, Νικήτα Κακλαμάνη, σε παρέμβασή του στην αρχή της συζήτησης στην Ολομέλεια να δηλώνει: «Αυτό γίνεται επί 50 χρόνια στη Βουλή, όπως στην περίπτωση της λίστας Λαγκάρντ».
Στον αντίποδα, κόμματα της αντιπολίτευσης αντέδρασαν έντονα, με αιτήματα για εξατομικευμένη ψηφοφορία επί των αδικημάτων, επικαλούμενα τη συνταγματική τάξη και την ανάγκη θεσμικής σοβαρότητας. Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, έκανε λόγο για φίμωση και λογοκρισία, ενώ βουλευτές από ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση και Νέα Αριστερά κατήγγειλαν προσπάθεια συγκάλυψης ευθυνών.
Η συζήτηση άρχισε με τις τοποθετήσεις των εισηγητών των κομμάτων, ενώ μετά την ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ανέβηκαν στο βήμα ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής Νίκος Ανδρουλάκης, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος, ο ΓΓ. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, ο Πρόεδρος της Νέας Αριστεράς Αλέξης Χαρίτσης, ο Πρόεδρος της Νίκης Δημήτρης Νατσιός και η Πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Στα ύψη η πολιτική αντιπαράθεση
Ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επιτέθηκε στην αντιπολίτευση, κάνοντας λόγο για «χυδαία προσπάθεια πολιτικής σκευωρίας» και «τυμβωρυχία», με αφορμή την πρόταση που περιλαμβάνει κατηγορίες ακόμα και για εσχάτη προδοσία.
«Δεν θα μπορούσα να μην αντιδράσω… Είναι αθλιότητα εναντίον της παράταξης που επανέφερε τη Δημοκρατία στην Ελλάδα» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Κατηγόρησε μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης για «συνεταιρισμό τοξικότητας» και ανασύροντας την ιστορική μνήμη των αγανακτισμένων πλατειών είπε: «Δέκα χρόνια μετά, κάποιοι νοσταλγούν ακόμα τις κρεμάλες στο Σύνταγμα».
Τόνισε πως η αλήθεια πρέπει να αποκαλυφθεί από την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη και ανακοίνωσε πρόθεση για αναθεώρηση του άρθρου 86 του Συντάγματος.
«Δεν είμαι εδώ για καμία εσχάτη προδοσία, για κανένα κακούργημα, για καμία άλλη απίθανη επινόηση», σημείωσε.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, επιτέθηκε προσωπικά στον Πρωθυπουργό, λέγοντας ότι «έστησε σκηνικό αυτοθυματοποίησης» και αποπειράθηκε να παρουσιαστεί ως θύμα.
«Είδαμε το δράμα “Μητσοτάκης ο κυνηγημένος” σε μια προσπάθεια ο θύτης να εμφανιστεί ως θύμα», ανέφερε.
Κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι δεν έδωσε καμία απάντηση για τα ερωτήματα σχετικά με την ευθύνη της κυβέρνησης και δήλωσε: «Ήταν ένα μεθοδευμένο σχέδιο συγκάλυψης των ευθυνών της ΝΔ».
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, χαρακτήρισε «προκλητική» την παρουσία του Πρωθυπουργού: «Ήρθε να ζητήσει και τα ρέστα, και να βγει και από πάνω… Δεν τολμάτε να μιλήσετε για το επίδικο, επειδή έχετε ευθύνες».
Κατήγγειλε τη ΝΔ για «προστασία των δικών της» και ειρωνεύτηκε την απουσία του ονόματος του Κώστα Καραμανλή από την ομιλία Μητσοτάκη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, έκανε λόγο για «πλυντήριο» με την πρόταση της ΝΔ και δήλωσε: «Για τα μάτια του κόσμου κάνετε αυτή τη συζήτηση και την ψηφοφορία… Η δίωξη υπουργών εξαρτάται από την κυβερνητική πλειοψηφία».
Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, έκανε λόγο για «προσπάθεια φίμωσης και λογοκρισίας», ενώ κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για «λεκτική εκτροπή και πολιτικό τραμπουκισμό».
«Ήρθε να κάνει τον νταή, να κάνει λογοπαίγνια για την τραγωδία και να μιλήσει για ‘Τεμπορυχία’. Εσείς γελάγατε!», ανέφερε απευθυνόμενη στη ΝΔ.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, απάντησε στις επικρίσεις Μητσοτάκη περί ετερόκλητης συμμαχίας: «Όταν στήριζε τον γάμο των ομοφυλοφίλων η Κωνσταντοπούλου, δεν ήταν ετερόκλητη συμμαχία τότε;».
Κατηγόρησε τη ΝΔ για απόπειρα συγκάλυψης και δήλωσε ότι το κόμμα του συμπλέει με τις οικογένειες των θυμάτων.
«Η αλήθεια κ. Πρωθυπουργέ είναι ότι το φάντασμά σας πλανάται πάνω από όλη την έρευνα, με την παρέμβασή σας στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για τον ορισμό του ανακριτή, για όσα ξέρετε για το μοντάζ του ηχητικού με όσα ξέρετε για το μπάζωμα, με όσα ξέρετε για τα πλαστά βίντεο, με όσα ξέρετε και αποκρύπτετε για τις ευθύνες των υπουργών σας, με όσα τυχόν γνωρίζατε εγγράφως για την τραγική κατάσταση του οργανισμού και τα αποσιωπάτε», σημείωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της “Νίκης”, Δημήτρης Νατσιός.
Ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για «καθεστωτική αλαζονεία» και «απύθμενο θράσος»: «Ήρθατε χωρίς ίχνος σεβασμού για τη μνήμη των νεκρών. Ήρθατε να αναστήσετε τη θεωρία των δύο άκρων και να προστατεύσετε υπουργούς σας από έλεγχο».
Τι υποστήριξαν οι αναφερόμενοι – Η ομιλία Καραμανλή, το «χλιαρό» χειροκρότημα και τα άδεια έδρανα
Την απόλυτη στήριξή του στην πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής σχετικά με την τραγωδία των Τεμπών εξέφρασε από το βήμα της Βουλής ο πρώην υπουργός Μεταφορών Κώστας Αχ. Καραμανλής, δηλώνοντας έτοιμος να τεθεί ενώπιον της Δικαιοσύνης.
«Στηρίζω την πρόταση της ΝΔ για σύσταση Προκαταρκτικής Επιτροπής και θέτω τον εαυτό μου ενώπιον της κρίσης της δικαιοσύνης», τόνισε, υπογραμμίζοντας τον «απόλυτο σεβασμό στη μνήμη όσων χάθηκαν στα Τέμπη».
Ο ίδιος ο πρώην υπουργός Μεταφορών ανέβηκε στο βήμα της Βουλής επιχειρώντας να παρουσιάσει τη γραμμή υπεράσπισής του, χωρίς ωστόσο να συνοδεύσει την τοποθέτησή του —για ακόμη μία φορά— από ουσιαστική αυτοκριτική, όπως επισήμανε η Κάτια Μακρή στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1. Ανέφερε ότι ο σταθμάρχης είχε προσληφθεί μέσω ΑΣΕΠ, ότι ο ίδιος είχε ζητήσει περισσότερους πόρους για τον σιδηρόδρομο και πως, αν είχε ακυρώσει τη σύμβαση 717, οι συνέπειες θα ήταν χειρότερες, επιχειρήματα που αναμένεται να επαναλάβει ενώπιον του Δικαστικού Συμβουλίου.
Σύμφωνα με όσα πρόσθεσε η δημοσιογράφος, ο Κώστας Αχ Καραμανλής φέρεται να ζήτησε από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας να στηρίξουν την πρόταση για τη σύσταση της Προανακριτικής, ώστε να αποφευχθεί οποιοδήποτε πολιτικό κόστος από ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις, που θα μπορούσαν να εκληφθούν ως ρωγμή στη συνοχή της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ. Ωστόσο, το χειροκρότημα που έλαβε ήταν αισθητά πιο συγκρατημένο σε σχέση με προηγούμενες εμφανίσεις του, μια λεπτομέρεια που δεν πέρασε απαρατήρητη.
Επιπλέον, ιδιαίτερα αρνητική εντύπωση προκάλεσε —σύμφωνα με τον Νίκο Χατζηνικολάου— η εικόνα της άδειας αίθουσας κατά τη διάρκεια μιας τόσο κρίσιμης κοινοβουλευτικής διαδικασίας, γεγονός που χαρακτήρισε εξοργιστικό και προσβλητικό για τη δημοκρατική λειτουργία του Κοινοβουλίου.
Ο πρώην υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης ζήτησε ρητά να συμπεριληφθεί στην προανακριτική, λέγοντας: «Ή να ζητήσετε συγγνώμη για τη λάσπη στο πρόσωπό μου ή να με συμπεριλάβετε στην πρότασή σας».
Ο πρώην υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης τόνισε με υπόμνημα ότι η εμπλοκή του αφορά μόνο τον συντονισμό των νοσοκομείων.
Ο πρώην υφυπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Μιχάλης Παπαδόπουλος, επίσης μέσω υπονμήματος, δήλωσε πως δεν είχε αρμοδιότητα στην ΕΡΓΟΣΕ.
Η Μαρίνα Χρυσοβελώνη χαρακτήρισε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ ως «πυροτέχνημα μικροπολιτικής σκοπιμότητας», κατηγορώντας το κόμμα για πρόχειρη και αόριστη διατύπωση κατηγοριών.
Ένταση και σφοδρές πολιτικές κόντρες
Στη διάρκεια της συνεδρίασης πολιτικοί αρχηγοί και οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι προχώρησαν σε σφοδρές συγκρούσεις, ανταλλάσσοντας κατηγορίες και προσωπικές αιχμές.
Ο Πρωθυπουργός επεδίωξε να εμφανιστεί θεσμικός και μεταρρυθμιστικός, τονίζοντας τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΝΔ για ενίσχυση της λογοδοσίας των πολιτικών προσώπων:
«Η ΝΔ είναι αυτή που κατήργησε από το 2019 την περίφημη αποσβεστική προθεσμία, με σκοπό τα τυχόν αδικήματα πολιτικών προσώπων να μην παραγράφονται γρήγορα. Θα προτείνουμε την αναθεώρηση του άρθρου 86, έτσι ώστε να περιοριστεί ο ρόλος της Βουλής και οι υποθέσεις να φθάνουν πιο γρήγορα στον φυσικό δικαστή. Αυτό δεν θέλετε κύριοι και κυρίες της αντιπολίτευσης; Οι πολιτικοί να δικάζονται από τον φυσικό τους δικαστή;»
Ωστόσο, η ομιλία του συνοδεύτηκε από φραστικό επεισόδιο με τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκο Παππά. Ο κ. Μητσοτάκης απάντησε με οξύ τόνο:
«Εσείς κύριε Παππά 13-0 καταδικασμένος είστε από το ειδικό δικαστήριο. Σταματήστε να μιλάτε πια. […] Σιγά τα αίματα, δεν θα μας δείρετε κιόλας, σιγά κύριε 13-0, σιγά…»
Ο κ. Παππάς ζήτησε το λόγο επί προσωπικού, αλλά ο πρόεδρος της Βουλής, Νικήτας Κακλαμάνης, δεν του τον έδωσε, αναφέροντας πως «δεν υπάρχουν προσωπικά».
«Ο κ. Μητσοτάκης το έβαλε ξανά στα πόδια σε λιγότερο από 13 δευτερόλεπτα. Θρασύς, δειλός και ενοχικός» ανέφερε λίγο αργότερα σε ανακοίνωσή του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς μετά την αναφορά του κ. Μητσοτάκη στη Βουλή.
Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας άσκησε δριμεία κριτική τόσο στον πρώην υπουργό Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, όσο και στον Πρωθυπουργό: «Περίσσιο θράσος» και «κροκοδείλια δάκρυα» καταλόγισε στον κ. Καραμανλή, υποστηρίζοντας ότι «από θύτης και ένοχος […] προσπάθησε να εμφανιστεί ως θύμα».
Η κα Κωνσταντοπούλου κατηγόρησε την κυβέρνηση για σχέδιο αποκατάστασης του κ. Καραμανλή: «Ο υπεύθυνος και υπόλογος κ. Καραμανλής, παραιτήθηκε σε συνεννόηση με τον κ. Μητσοτάκη ότι θα τον αποκαταστήσει. […] προκαλείτε την οργή της κοινωνίας και εδραιώνετε την πεποίθησή της, ότι το δίκαιο απέχει παρασάγκας μακριά από τη δικαιοσύνη την οποία εμείς θα την φέρουμε».
Η επίθεση της προέδρου της Πλεύσης προκάλεσε έντονη αντίδραση από τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΝΔ, Νότη Μηταράκη: «Ντρέπομαι ως βουλευτής. Είναι πρωτοφανές στα μεταπολιτευτικά χρονικά, πολιτικός να ζητά το λόγο για να απαντήσει σε υπουργό, με αυτό το ύφος. […] Είστε η πολιτικός που δηλητηριάζει την πολιτική ζωή του τόπου […] Είναι κατάπτωση της δημοκρατίας. Ντρέπομαι».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς, Νάσος Ηλιόπουλος, εστίασε στην ουσία της υπόθεσης και τις ευθύνες του πρώην υπουργού: «Ακούσαμε από τον κ. Καραμανλή να μιλά για την κατεστραμμένη διοίκηση, την τηλεδιοίκηση που δεν λειτουργούσε, τον σταθμάρχη, χωρίς να αναλαμβάνει καμία ευθύνη ως αρμόδιος υπουργός που ήταν».
Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι αποφεύγει την ουσιαστική διερεύνηση: «Η τοποθέτηση του κ. Καραμανλή, σήμερα επιβεβαίωσε ότι στήνεται ένα ‘πλυντήριο ξεπλύματος ευθυνών’ […] Αν ήσασταν τίμιοι, θα λέγατε ‘δεν κάνουμε προανακριτική’. Γιατί δεν κάνετε προανακριτική: πλυντήριο κάνετε».