Μπασάρ αλ-Άσαντ, τις τελευταίες ημέρες πριν τις εξελίξεις που οδήγησαν στην ανατροπή του, είχε εκφράσει την έντονη δυσφορία του για την Τουρκία στον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, κατηγορώντας την Άγκυρα για ενεργή υποστήριξη προς τους Σουνίτες αντάρτες που πολεμούσαν εναντίον του καθεστώτος του, σύμφωνα με το Reuters.
Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη Κυριακή έλαβε τέλος η 50ετής κυριαρχία της οικογένειας Άσαντ στη Συρία, όταν ο πρώην πρόεδρος διέφυγε στη Μόσχα, όπου έλαβε πολιτικό άσυλο.
Το Ιράν είχε υποστηρίξει τον Άσαντ στον μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο της Συρίας και η ανατροπή του θεωρήθηκε ευρέως ως ένα σημαντικό πλήγμα λεγόμενο “Άξονα της Αντίστασης” του οποίου ηγείται η Τεχεράνη, μια πολιτική και στρατιωτική συμμαχία που αντιτίθεται στην επιρροή του Ισραήλ και των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με δύο Ιρανούς αξιωματούχους που μίλησαν στο Reuters, την ώρα που οι δυνάμεις των ανταρτών Χαγιάτ Ταρίρ αλ-Σαμ (HTS), άλλοτε ευθυγραμμισμένες με την Αλ Κάιντα, προέλαυναν προς την πρωτεύουσα της Συρίας, ο Άσαντ πραγματοποίησε συνάντηση τον Ιρανό Υπουργό Εξωτερικών Αραγτσί στη Δαμασκό στις 2 Δεκεμβρίου.
Στη διάρκεια της συνάντησης, ο Άσαντ εξέφρασε την οργή του για τις εντεινόμενες προσπάθειες της Τουρκίας να τον ανατρέψει, όπως είπε στο Reuters υψηλόβαθμος Ιρανός αξιωματούχος. Από την πλευρά του, ο Αραγτσί διαβεβαίωσε τον Άσαντ για την υποστήριξη του Ιράν και υποσχέθηκε να θέσει το θέμα στην Άγκυρα, πρόσθεσε ο ίδιος αξιωματούχος.
Την επόμενη μέρα ο Αραγτσί συναντήθηκε με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν για να εκφράσει τις βαθύτατες ανησυχίες της Τεχεράνης για την υποστήριξη της Άγκυρας στην προέλαση των ανταρτών.
Δεύτερος Ιρανός αξιωματούχος που επικαλείται το Reuters δήλωσε ότι το κλίμα στη συνάντηση ήταν τεταμένο. “Το Ιράν εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για την ευθυγράμμιση της Τουρκίας με την ατζέντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ και μετέφερε τις ανησυχίες του Άσαντ”.
Από την πλευρά του, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Φιντάν κατηγόρησε τον Άσαντ για την κρίση, υποστηρίζοντας ότι η αποτυχία του να συμμετάσχει σε ουσιαστικές ειρηνευτικές συνομιλίες αλλά και η καταπιεστική διακυβέρνησή του για πολλά χρόνια ήταν οι βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης.
Το πρακτορείο σημειώνει ότι πηγή του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών με γνώση των συνομιλιών του Φιντάν ανέφερε ότι δεν είναι απολύτως ακριβείς οι θέσεις που αποδίδονται στον Τούρκο ΥΠΕΞ και πρόσθεσε ότι ο Αραγτσί δεν μετέφερε μηνύματα από τον Άσαντ στην Τουρκία, χωρίς να μπει σε περισσότερες λεπτομέρειες.
Σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους στη Ντόχα την Κυριακή, ο Φιντάν είχε πει ότι το καθεστώς Άσαντ είχε “πολύτιμο χρόνο” για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της Συρίας, αλλά δεν το έκανε και επέτρεψε να συμβεί “μια αργή αποσύνθεση και κατάρρευση του καθεστώτος”.
Από την πλευρά του Ιράν, ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε την Τετάρτη ότι η ανατροπή του Άσαντ ήταν αποτέλεσμα σχεδίου των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, προσθέτοντας ότι ένας από τους γείτονες της Συρίας είχε επίσης ρόλο και συνεχίζει να έχει. Ο Χαμενεΐ δεν κατονόμασε τη χώρα στην αναφερόταν, αλλά φαινόταν να εννοεί την Τουρκία.
Σε κάθε περίπτωση, η ανατροπή Άσαντ στερεί από το Ιράν και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ έναν κρίσιμο σύμμαχο στη Μέση Ανατολή. Οι σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δαμασκό ήταν ζωτικής σημασίας για τη διεύρυνση της ιρανικής επιρροής μέσω ενός χερσαίου διαδρόμου από το Ιράν μέχρι τον Λίβανο.
Η Τεχεράνη είχε επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στη στήριξη του Άσαντ κατά τη διάρκεια του πολέμου, στέλνοντας τους Φρουρούς της Επανάστασης στη Συρία και εξοπλίζοντας τις συριακές δυνάμεις.
Παράλληλα, η Χεζμπολάχ, που είχε εμπλακεί ενεργά στη στήριξη του Άσαντ, αναγκάστηκε να αποσύρει δυνάμεις για να αντιμετωπίσει τη συνεχιζόμενη σύγκρουση με το Ισραήλ.