Της Αγγελικής Βελεσιώτη
Στην επικείμενη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) και συγκεκριμένα στην καθιερωμένη ομιλία του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στο Βελλίδειο, αλλά και τη συνέντευξη Τύπου που ακολουθεί την επομένη, ρίχνουν τους “προβολείς” τους οι τράπεζες, αναμένοντας τις τοποθετήσεις του πρωθυπουργού σε ζητήματα που ενδεχομένως να τις αφορούν, άμεσα ή έμμεσα.
Ένα από αυτά είναι, προφανώς, το νέο πρόγραμμα “Σπίτι Μου”, με την αρχική έκδοση να δίνει σημαντική ώθηση στην αγορά στεγαστικών δανείων, η οποία, μάλιστα, κατάφερε – για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια – να επιστρέψει σε θετικό έδαφος. Όπως εξηγούν στο Capital.gr τραπεζικές πηγές, η εντύπωση που έχει δημιουργηθεί, μετά και τις σχετικές επισημάνσεις του πρωθυπουργού, είναι πως η κυβέρνηση βρίσκεται σε διαδικασία εξεύρεσης των κεφαλαίων, με το Ταμείο Ανάκαμψης να φαντάζει ως την πιο προφανή λύση. Όσον αφορά στη δομή του νέου προγράμματος, αν και οι κρίσιμες συσκέψεις του κυβερνητικού επιτελείου συνολικά για το “πακέτο” της ΔΕΘ αναμένεται να ξεκινήσουν την προσεχή εβδομάδα, εντούτοις οι πληροφορίες θέλουν αυτό να διευρύνεται, τόσο ως προς τα ηλικιακά όρια, καλύπτοντας δικαιούχους από 30 έως 49 ετών, όσο και τα εισοδηματικά κριτήρια που πλέον θα έχουν “ταβάνι” τα 40.000 ευρώ. Παράλληλα, στα σχέδια είναι και η διεύρυνση του ορίου παλαιότητας των κτιρίων στα 30 έτη από 15 έτη προηγουμένως.
Την σπουδαιότητα που έχουν οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την ενθάρρυνση της ζήτησης στα στεγαστικά δάνεια υπογράμμισαν οι τραπεζίτες στις πρόσφατες τηλεδιασκέψεις με τους αναλυτές, εστιάζοντας στο γεγονός ότι πλέον η αγορά μοιάζει να “γυρίζει”. “Το κλίμα έχει βελτιωθεί, οι δείκτες απασχόλησης το επιβεβαιώνουν, όποιος θέλει να εργαστεί μπορεί, οι συνθήκες είναι εδώ, αυτό που λείπει είναι λίγο ακόμη περισσότερο εμπιστοσύνη, για να δοθεί πιο μεγάλο boost στην αγορά”, σχολίασε χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank, κ. Βασίλης Ψάλτης, αναφερόμενος, τόσο στην αγορά στεγαστικής πίστης, όσο και στις αποφάσεις των επιχειρήσεων για επιτάχυνση των επενδύσεων, σημειώνοντας πως οι τράπεζες αναμένουν τις εξαγγελίες Μητσοτάκη στη ΔΕΘ.
Η συμβολή του “Σπίτι Μου” υπήρξε καθοριστική για τις επιδόσεις που εμφάνισαν οι τράπεζες το α’ εξάμηνο του 2024, αφού χωρίς αυτό η αγορά θα “σκόραρε” χαμηλότερα σε ετήσια βάση. Ειδικότερα, η νέα παραγωγή στεγαστικών δανείων “άγγιξε” τα 950 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 550 εκατ. ευρώ αφορούσαν σε καθαρό δανεισμό από τις τράπεζες, με τη συμβολή του “Σπίτι Μου” να υπολογίζεται σε 380 εκατ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα του 2023 η αγορά εμφάνισε εκταμιεύσεις, ύψους 570 εκατ. ευρώ (σ.σ. ελλείψει του επίμαχου προγράμματος), ενώ στο β’ εξάμηνο του 2023 το συνολικό ποσό ανέβηκε στα 740 εκατ. ευρώ (500 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες και 240 εκατ. ευρώ από το “Σπίτι Μου”). Κοινώς, εάν αφαιρεθεί το επίμαχο πρόγραμμα η εικόνα της αγοράς είναι οριακά αρνητική, ενώ εάν υπολογιστεί, τότε αυτή “έτρεξε” με διψήφιο ποσοστό.
Όσον αφορά στον Ιούλιο, τραπεζικές πηγές τονίζουν στο Capital.gr πως η ζήτηση υπήρξε μάλλον υποτονική, δεδομένου ότι πολλοί δανειολήπτες μετέθεσαν για αργότερα τα σχέδιά τους για την αγορά ενός σπιτιού, αναμένοντας τις νέες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης.
Οι προμήθειες και το “χαρτί” του IRIS
Την ίδια στιγμή, πηγές της αγοράς δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ο πρωθυπουργός να αξιοποιήσει την ευκαιρία της ΔΕΘ για να πιέσει τις τράπεζες στο ζήτημα των προμηθειών, αναφέροντας το IRIS, την “ομπρέλα” υπηρεσιών άμεσης μεταφοράς και πληρωμής από το κινητό.
“Ο πρωθυπουργός θα μπορούσε να σηκώσει το ‘χαρτί’ του IRIS, σε περίπτωση που στη συνέντευξη Τύπου τεθεί ερώτημα για τις υψηλές τραπεζικές προμήθειες ή ακόμη και ως υπενθύμιση πως η κυβέρνηση – εφόσον χρειαστεί – μπορεί να παρέμβει υπέρ των συναλλασσόμενων με τις τράπεζες”, σχολιάζουν στο Capital.gr αρμόδιες πηγές της αγοράς.
Στις 2 Σεπτεμβρίου, άλλωστε, λήγει η προθεσμία που είχαν να εγγραφούν στην υπηρεσία IRIS Payments ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, προκειμένου οι πελάτες τους να πραγματοποιούν τις πληρωμές χωρίς καμία προμήθεια, ενώ και οι ίδιοι να λαμβάνουν τα χρήματα ακαριαία, μέσα σε μόλις δύο δευτερόλεπτα.
Σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Capital.gr, μέχρι 8 Αυγούστου είχαν εγγραφεί 365.688 άτομα, ενώ την επομένη, οπότε και η ΑΑΔΕ απέστειλε email, υπενθυμίζοντας την υποχρέωση σύνδεσης του επαγγελματικού λογαριασμού με το σύστημα IRIS, 5.500 άτομα έσπευσαν να συμμορφωθούν.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία, σε αντίθεση με ό, τι ισχύει για τα φυσικά πρόσωπα, δεν είναι χωρίς κόστος. Αυτό, ωστόσο, είναι σημαντικά χαμηλότερο εν συγκρίσει με των POS. Κάποιες τράπεζες δε, προσφέρουν δωρεάν και την επίμαχη υπηρεσία (Alpha Bank), ενώ κάποιες άλλες προχωρούν σε μειώσεις στο τιμολόγιο χρεώσεων (σ.σ. ενδεικτικά, η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε προσφάτως ότι μειώνει κατά 50% το κόστος του IRIS payments για επαγγελματική χρήση). “Μία πιο γενναία αναπροσαρμογή, από περισσότερες τράπεζες ενδεχομένως να ζητηθεί, όπως, άλλωστε, έχει γίνει και με το ζήτημα της χρηματοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων”, καταλήγουν οι παραπάνω πηγές.