-|-
Ολοκληρώνεται τις επόμενες ημέρες η αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος Ελλάδα 2.0, με πολλά από τα ερωτήματα που υπάρχουν για την αναθεώρηση των έργων του να μην έχουν απαντηθεί επαρκώς.
Μέσα στην εβδομάδα ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, εκτίμησε ότι και αυτή η αναθεώρηση θα είναι της τάξης των 800-900 εκατ. ευρώ, όπως ήταν εκείνη που έγινε πέρσι το καλοκαίρι.
Ωστόσο, οι αλλαγές που θα γίνουν θα είναι εύκολες μόνο για τα 194 ορόσημα που απομένουν, για να ολοκληρωθεί με επιτυχία το ελληνικό πρόγραμμα. Πηγές από Αθήνα και Βρυξέλλες επιβεβαίωναν ότι υπάρχουν μεγάλες κομβικές επενδύσεις οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα καθυστερήσεων και δεν θα ολοκληρωθούν στην ώρα τους. Εκεί οι αλλαγές θα είναι πιο πολύπλοκες, αφού περνούν και στο ΕΣΠΑ αλλά και στο νεοσύστατο Κοινωνικό Ταμείο Κλιματικής Αλλαγής.
Ανάμεσα στα προβληματικά έργα βρίσκονται οι τρεις κύκλοι του προγράμματος “Eξοικονομώ”, οι οποίοι χρηματοδοτήθηκαν από το ΤΑΑ και για τους οποίους εκκρεμούν πολλές πληρωμές, ακόμη και από τον πρώτο κύκλο, που έκλεισε το 2021. Εδώ μάλλον δεν θα έχουμε αλλαγές και το επόμενο “Εξοικονομώ” θα γίνει με χρήματα από το νεοσύστατο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.
Στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) το κομμάτι που θα χρηματοδοτούνταν από το ΤΑΑ θα απενταχθεί από το Ελλάδα 2.0 και θα ενταχθεί στις χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ. Το ίδιο και το σχέδιο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΣΕ, το οποίο, παρότι επίκαιρο λόγω του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών, δεν προχώρησε όπως αναμενόταν και μοιραία θα περάσει στο ΕΣΠΑ, για να ολοκληρωθεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής, που έχει συνδεθεί με μία από τις λύσεις για το στεγαστικό, θα έπρεπε να έχει ολοκληρώσει τον πρώτο διαγωνισμό για την κατασκευή κατοικιών το 2024. Έναν χρόνο αργότερα, το πρόγραμμα παραμένει ως εξαγγελία. Και αυτό θα περάσει στο ΕΣΠΑ, όπως και μια σειρά μικρών ή και μεγαλύτερων ψηφιακών έργων, τα οποία επίσης δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του χρονοδιαγράμματος.
Οι δικλίδες ασφαλείας
Ωστόσο, το ΥΠΕΘΟ έχει ενεργοποιήσει από την έναρξη της υλοποίησης του Ελλάδα 2.0 την αρχή της υπερδέσμευσης πόρων. Στην πράξη η μέθοδος αυτή υλοποιείται με τη δέσμευση μεγαλύτερου ποσού ως προϋπολογισμού για έργα τα οποία έχουν ταχεία υλοποίηση, προσαρμόζοντας ανάλογα και το φυσικό αντικείμενο. Έτσι, αν κάποιο άλλο έργο έχει προβληματική υλοποίηση ή καθυστερήσεις να μπορεί να απενταχθεί από το ΤΑΑ (ή το ΕΣΠΑ) χωρίς κίνδυνο για απώλεια πόρων. Σήμερα, έναντι των 18,2 δισ. ευρώ που δικαιούται οι Ελλάδα ως επιχορηγήσεις από το ΤΑΑ, έχει δεσμευτεί προϋπολογισμός έργων ύψους 25 δισ. ευρώ, δηλαδή 6,2 δισ. ή 30% πλέον του εγκεκριμένου προϋπολογισμού. Με μαξιλάρι 6 δισ. το ΥΠΕΘΟ μπορεί να σώσει πολλές δύσκολες καταστάσεις.
Η δεύτερη πολύ σημαντική ασφαλιστική δικλίδα είναι η υποστήριξη της Κομισιόν στην επιτυχία του ελληνικού προγράμματος. Με την υποστήριξη αυτή, η Ελλάδα μπορεί να κάνει μικρές αλλά σημαντικές αλλαγές στο πρόγραμμα ακόμη και στο “παρά πέντε” της ολοκλήρωσης του ΤΑΑ. Η υποστήριξη αυτή δεν ήρθε ξαφνικά. Η Ελλάδα έχει κερδίσει την ανοχή των εταίρων μας, ούσα στις πρώτες θέσεις υλοποίησης των έργων του ΤΑΑ από το 2021 μέχρι σήμερα. Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα περιμένει σήμερα τα 2,1 δισ. ευρώ από την 6η δόση του ΤΑΑ, ενώ περίπου οι μισές από τις χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται στην 1η ή τη 2η δόση.
Τα δάνεια του ΤΑΑ
Το πρόβλημα που έχει δύσκολη λύση είναι η απορρόφηση των δανείων ύψους 17,8 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα έχει εισπράξει από τις Βρυξέλλες δάνεια 11,4 δισ. ευρώ και από αυτά έχει υπογράψει τελικές συμβάσεις για δάνεια ύψους 7,4 δισ. ευρώ. Λύση με σίγουρα αποτελέσματα για την επιτάχυνση της ροής των δανείων δεν υπάρχει. Τούτο διότι κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει μια επιχείρηση να επιταχύνει την υπογραφή της τελικής σύμβασης δανείου από τη στιγμή που της έχει εγκριθεί το 50% της χρηματοδότησης της επένδυσης με δάνεια από το ΤΑΑ και από εμπορική τράπεζα, η οποία αξιολόγησε και ενέκρινε την επενδυτική πρόταση και προσέφερε δάνειο ίσο με το 30% του προϋπολογισμού. Σε αυτή την περίπτωση, κύκλοι του ΥΠΕΘΟ επισημαίνουν ότι το ενδεχόμενο να μην απορροφηθούν όλα τα δάνεια του ΤΑΑ δεν θα είναι απαραιτήτως κακό, αφού θα ελαφρυνθεί το δημόσιο χρέος.
