Του Κώστα Κατίκου
Συντάξεις με την επιφύλαξη μελλοντικών περικοπών εκδίδει ο ΕΦΚΑ για συνταξιούχους μηχανικούς από το ταμείο των επιστημόνων (ΕΤΑΑ), ενώ την ίδια στιγμή καλείται να κάνει αποδεκτή γνωμοδότηση από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους η οποία καθιστά ακυρωτέες χιλιάδες συντάξεις που –εσφαλμένα κατά τη γνωμοδότηση– βγήκαν με προσαύξηση ποσού λόγω διπλών εισφορών.
Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται υπ’ ατμόν και απέναντι στο δίλημμα των περικοπών για χιλιάδες συντάξεις του ΕΤΑΑ ή της μετατροπής ενός μέρους αυτών των συντάξεων σε ποσό προσωπικής διαφοράς για να αποφευχθούν οι μειώσεις.
Το πρόβλημα με τις συντάξεις που εκδίδονται με επιφύλαξη αφορά τους μηχανικούς και το ποσό που δικαιούνται να πάρουν από τον κλάδο της ειδικής προσαύξησης. Σε πολλές περιπτώσεις δόθηκαν και δίδονται μεγαλύτερα ποσά από αυτά που αναλογούν στις εισφορές που κατέβαλαν, ενώ συμβαίνει και το αντίθετο, με συνταξιούχους μηχανικούς που δικαιούνται υψηλότερη σύνταξη, καθώς κατέβαλαν αυξημένες εισφορές.
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), από την πλευρά του, ακυρώνει με γνωμοδότησή του την προσαύξηση σύνταξης για διπλές εισφορές με τη λεγόμενη “προσμετρητέα” υπηρεσία που είχαν ως έκτακτοι πριν διοριστούν στο Δημόσιο οι ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ, και κυρίως μηχανικοί και γιατροί και πολύ λιγότερο οι δικηγόροι.
Ο ΕΦΚΑ ζήτησε από το ΝΣΚ να διευκρινιστεί πώς αξιοποιείται ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποίησαν ως έκτακτοι, και πριν από τον διορισμό τους στο Δημόσιο, οι ασφαλισμένοι που για το ίδιο διάστημα πλήρωναν εισφορές και στο ΕΤΑΑ.
Η γνωμοδότηση του ΝΣΚ που έχει στη διάθεσή του το “Κ” λέει στην ουσία ότι ο χρόνος υπηρεσίας που διήνυσαν στο Δημόσιο ως έκτακτοι οι ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ (εν προκειμένω μηχανικοί) δεν θα υπολογιστεί ως ενιαίος χρόνος ασφάλισης μετά τον διορισμό τους στο Δημόσιο, αλλά ως διαδοχική ασφάλιση.
Για παράδειγμα, μηχανικός που εργάζεται ως μισθωτός με εισφορές ΕΦΚΑ και πληρώνει ταυτόχρονα ο ίδιος εισφορές στο ΕΤΑΑ ως αυτοαπασχολούμενος εμπίπτει στην παράλληλη ασφάλιση, ενώ, αν είχε μισθωτή απασχόληση με εισφορές ΕΦΚΑ και στη συνέχεια τη διέκοψε για να συνεχίσει ως αυτοαπασχολούμενος με εισφορές ΕΦΚΑ-ΕΤΑΑ, εμπίπτει στη διαδοχική ασφάλιση.
Με τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ, τίθεται σε αμφισβήτηση η προσαύξηση που πήραν περίπου 5.000 συνταξιούχοι του ΕΤΑΑ που συνταξιοδοτήθηκαν μετά τον νόμο 4387/2016. Κανονικά θα πρέπει να διορθωθούν μειωτικά οι συντάξεις τους, από τη στιγμή που η γνωμοδότηση γίνει δεκτή από τον ΕΦΚΑ που τη ζήτησε! Προς το παρόν το θέμα είναι σε εκκρεμότητα και εν αναμονή των αποφάσεων του υπουργείου Εργασίας.
Το πρόβλημα με τις συντάξεις μηχανικών και συμβολαιογράφων δημιουργήθηκε από δύο δικαστικές αποφάσεις που ακυρώνουν την εγκύκλιο του 2018 για την ειδική προσαύξηση των μηχανικών και την υπουργική απόφαση για τις τεκμαρτές συντάξιμες αποδοχές στο Ταμείο Νομικών. Τόσο η εγκύκλιος όσο και η υπουργική απόφαση εκδόθηκαν χωρίς να προβλέπονται στον νόμο 4387/2016, γι’ αυτό και ακυρώθηκαν από τα δικαστήρια.
Η πρώτη δικαστική απόφαση (Α7960/2024) είναι από το 4ο Τριμελές Πρωτοδικείο, η οποία ακυρώνει τον υπολογισμό σύνταξης από τον κλάδο ειδικής προσαύξησης για τους νέους από 13/5/2016 και μετά συνταξιούχους μηχανικούς.
Ο υπολογισμός της ειδικής προσαύξησης έγινε με τον συντάξιμο μισθό της κύριας σύνταξης, ενώ κατά το δικαστήριο έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι εισφορές που κατέβαλαν οι μηχανικοί για την ειδική προσαύξηση. Η απόφαση δικαίωσε συνταξιούχο του ΤΣΜΕΔΕ που αποχώρησε το 2018 ως αυτοαπασχολούμενος, αλλά η ειδική προσαύξηση υπολογίστηκε με μικρότερες αποδοχές από αυτές που αναλογούσαν στις εισφορές που είχε καταβάλει. Η σύνταξη που πήρε βγήκε στα 1.241 ευρώ με 158 ευρώ προσωπική διαφορά, ενώ, αν η ειδική προσαύξηση υπολογιζόταν με τις εισφορές που είχε καταβάλει, η σύνταξη θα ήταν υψηλότερη περίπου κατά 500 ευρώ.
Ο τρόπος αυτός συνέφερε τους μισθωτούς μηχανικούς, διότι είχαν υψηλότερες αποδοχές, αλλά ζημίωσε τους αυτοαπασχολούμενους, γιατί η σύνταξη από την ειδική προσαύξηση θα έβγαινε υψηλότερη λόγω των επιπλέον εισφορών που κατέβαλαν.
Το υπουργείο εξετάζει να θεσπίσει διπλό υπολογισμό, ώστε από τη μια να αποκαταστήσει τις συντάξεις όσων μηχανικών πήραν λιγότερα από όσα δικαιούνται και από την άλλη να διατηρήσει χωρίς μειώσεις τις συντάξεις των μηχανικών που ήδη έχουν εκδοθεί.
Οι τεκμαρτές αποδοχές ακύρωσαν αυξήσεις για τους συμβολαιογράφους
Το ΣτΕ, με την 1228/2024 απόφασή του, ακύρωσε την υπουργική απόφαση που ορίζει συντάξιμο μισθό για τον επανυπολογισμό των συντάξεων των συμβολαιογράφων το ποσό των 1.232,09 ευρώ. Ο τεκμαρτός συντάξιμος μισθός οδήγησε τις συντάξεις τους σε μικρότερο ποσό και σε μεγάλη προσωπική διαφορά, με αποτέλεσμα να μην παίρνουν αυξήσεις.
Με τις αποδοχές αυτές επανυπολογίστηκαν, όμως, όλες οι συντάξεις του Ταμείου Νομικών, είτε οι συνταξιούχοι είχαν υψηλότερες συντάξιμες αποδοχές από τα 1.232 ευρώ είτε μικρότερες. Σε όσους είχαν μικρότερες αποδοχές προέκυψαν αυξήσεις, αλλά για όσους κατέβαλαν υψηλότερες εισφορές –όπως οι συμβολαιογράφοι– ο επανυπολογισμός οδήγησε σε μικρότερη σύνταξη και σε προσωπική διαφορά, που τους έκοψε και τις αυξήσεις του 2023, του 2024 και του 2025.
Αν εφαρμοστεί η απόφαση του ΣτΕ ως έχει, τότε ο επανυπολογισμός συντάξεων για τους συνταξιούχους συμβολαιογράφους είναι άκυρος και θα πρέπει να γίνει νέος με αυξήσεις συντάξεων ή έστω με συντάξεις χωρίς προσωπική διαφορά.
