«Σαν παλιό σινεμά» στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού

Όταν η πολιτιστική προσφορά μετατρέπεται σε κοινωνικό έργο, τότε η αξία της μεγεθύνεται. Μια τέτοια προσφορά είδαμε πρόσφατα. Ο Μάκης Δελαπόρτας παρουσίασε για πρώτη φορά στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού την μουσική παράσταση του «Σαν παλιό σινεμά» με πολλούς και σημαντικούς καλλιτέχνες. Ο Μάκης Δελαπόρτας ανέλαβε όλη την καλλιτεχνική ευθύνη και είχε και τη σκηνοθετική μπαγκέτα της βραδιάς, με κείμενα και επιλεγμένα τραγούδια από τον ελληνικό κινηματογράφο. Συμμετείχαν σε αυτή την τόσο ξεχωριστή εκδήλωση οι αγαπημένοι του φίλοι και συνεργάτες: Γεράσιμος Ανδρεάτος, Μπέσσυ Αργυράκη, Σόφη Ζαννίνου, Ελένη Καρακάση, Χριστίνα Μαραγκόζη, Κώστας Μαρτάκης, Εβελίνα Νικόλιζα, Παναγιώτης Πετράκης και Σταύρος Σαλαμπασόπουλος. Ειδική συμμετοχή ο Σπύρος Μπιμπίλας. Μια αξέχαστη εκδήλωση σε ένα τόσο διαφορετικό κοινό, γι’ αυτό και οι καλλιτέχνες ένιωσαν απέραντη συγκίνηση αλλά και ικανοποίηση πως διετέλεσαν ένα έργο υψίστης κοινωνικής και συναισθηματικής σημασίας. Με αφορμή αυτήν την εκδήλωση, ο Μάκης Δελαπόρτας μας μίλησε για αυτή την ξεχωριστή εμπειρία.

-Αγαπητέ Μάκη πώς ήταν η συγκεκριμένη εμπειρία;

Συγκλονιστική θα έλεγα.

-Η ιδέα για την πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης έγινε από τη διεύθυνση των φυλακών;

Ως γνωστόν είμαι εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος στην πόλη μου, στον Δήμο Ελληνικού Αργυρούπολης, με δήμαρχο τον Γιάννη Κωνσταντάτο. Είμαι επίσης πρόεδρος της πολιτιστικής επιτροπής του Δήμου. Στα πλαίσια λοιπόν των πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνουμε, έγινε κι αυτή η παράσταση που είχε καθαρά κοινωνικό χαρακτήρα. Η κοινωνική λοιπόν υπηρεσία του Δήμου και συγκεκριμένα ο Κώστας Μηνόπουλος, μου πρότεινε μια τέτοια συνεργασία και με βρήκε από την αρχή σύμφωνο.

-Είχες επισκεφτεί ποτέ στο παρελθόν φυλακές;

Όχι, ποτέ… γι αυτό και η εμπειρία ήταν πρωτόγνωρη. Κάποιες μέρες πριν από την παράσταση είχα επισκεφτεί τις φυλακές και η διευθύντρια η Τριανταφύλλη Κωνσταντοπούλου, είχε την ευγενή καλοσύνη μαζί με το προσωπικό της σωφρονιστικής υπηρεσίας να με περιηγήσουν στα κελιά των κρατουμένων και να συνομιλήσω μαζί τους.

-Τα κελιά πώς είναι; Έτσι όπως τα είχες δει σε ντοκιμαντέρ ή σε κάποια ταινία;

Όχι, ευτυχώς, είναι πολύ καλύτερα. Περίμενα κελιά δύο επί δύο και ανθρώπους πίσω από τα κάγκελα να σε κοιτούν απεγνωσμένα και με απελπισία. Δεν ήταν καθόλου έτσι. Είδα θαλάμους – κοιτώνες κατά κάποιον τρόπο- με 6-7 κρεβάτια, απίστευτα καθαρά και περιποιημένα, με όμορφα σκεπάσματα, ωραίες κουρτίνες, τραπέζια για το φαγητό, κουζίνες, ψυγεία και τηλεοράσεις σε κάθε κρεβάτι, φυσικά με ακουστικά για να μην ενοχλεί η μια κρατούμενη την άλλη.

-Έτσι όπως μας τα περιγράφεις δεν θυμίζουν κελιά φυλακών.

Πράγματι. Κι εγώ εξεπλάγην. Τα κελιά ήταν ανοικτά και οι κρατούμενες περπατούσαν στους διαδρόμους, μιλούσαν μεταξύ τους, έπιναν τον καφέ τους, έκαναν δουλειές, μιλούσαν σε καρτοτηλέφωνα με τους δικούς τους, έπλεναν τα ρούχα τους στα πλυντήρια, τα άπλωναν και έκαναν ότι θα έκαναν σε μια κοινόβια δομή. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν ήταν κάτω από το καθεστώς των περιορισμών και κάτω υπό την επίβλεψη των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Η ελευθερία είναι το υπέρτατο αγαθό στον άνθρωπο. Και όπως είναι φυσικό οι κρατούμενοι στις φυλακές δεν την έχουν.

-Τα κελιά ή οι θάλαμοι τους είναι όλη μέρα ανοικτά;

Όχι, απ’ ότι ρώτησα είναι κλειστά κάποιες ώρες το μεσημέρι και όλο το βράδυ.

-Έχουν αρκετές δραστηριότητες εκεί μέσα; Πώς περνά η μέρα τους;

Ενημερώθηκα από την διευθύντρια του σωφρονιστικού καταστήματος 2, ότι έχουν αρκετές δραστηριότητες, τουλάχιστον όσες θέλουν να έχουν. Μαγειρική, πλύσιμο, καθαριότητα, μαθήματα ζωγραφικής, θεάτρου, μουσικής, ψυχολογίας. Βέβαια όλα αυτά στις γυναικείες φυλακές του Κορυδαλλού, που κρατούνται όσες έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα, λίγο πριν τη δίκη τους. Οπότε τα πράγματα εκεί μπορεί να είναι και πιο light σε σχέση με άλλες φυλακές.

-Τι άλλο είδες εκεί μέσα που σου έκανε εντύπωση;

Η διευθύντρια με περιήγησε και στους υπόλοιπους χώρους, που δεν μου θύμισαν καθόλου χώρους φυλακής, όπως το κομμωτήριο, η βιβλιοθήκη, το γυμναστήριο, το ιατρείο, το καφενείο, η αίθουσα παιδικού επισκεπτηρίου.

-Υπάρχει και αίθουσα παιδικού επισκεπτηρίου;

Ναι βέβαια, ειδικά διαμορφωμένη για τα παιδιά των κρατουμένων. Για παράδειγμα μία μητέρα που έχει μπει φυλακή κι έχει ένα παιδί τεσσάρων ετών, το υποδέχεται στην ουσία σ ένα παιδότοπο. Μια αίθουσα ιδιαίτερα διακοσμημένη με μικρά και μεγάλα λούτρινα ζωάκια, κούκλες επιτραπέζια παιχνίδια, παζλ και παιδικά βιβλία. Οι κουρτίνες είχαν αποτυπωμένες πάνω πολύχρωμες κουκουβάγιες, οι πολυθρόνες κατακόκκινες, οι τοίχοι βαμμένοι με απαλά χρώματα, που πραγματικά σου φτιάχνουν τη διάθεση, σε αντίθεση με τους ψυχρούς γκρίζους τοίχους έξω από αυτό το δωμάτιο. Το πιο συγκινητικό, όπως μου είπε η κ. Κωνσταντοπούλου, ήταν όταν μετά την πανδημία που απαγορευόταν το επισκεπτήριο για δυόμιση ολόκληρα χρόνια, ξαναβρέθηκαν οι μητέρες με τα παιδιά τους. Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν ήταν πολύ συγκινητικές. Οι έγκλειστες είχαν να δουν τα παιδιά τους και να τα αγκαλιάσουν 25 ολόκληρους μήνες. Κι εκείνα μόλις τις αντίκρισαν, κούρνιασαν πάνω τους.

-Σε αυτές τις περιπτώσεις προφανώς τα παιδιά δεν ξέρουν την αλήθεια για τις μητέρες τους.

Προφανώς! Και σίγουρα δεν είναι ανάγκη να ξέρουν. Αν μια μητέρα έχει καταδικαστεί από τη δικαιοσύνη για χρήση ναρκωτικών ή για μικροκλοπές ας πούμε, τι να πει στο παιδί της σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία; Απλά πλάθει ένα παραμύθι, πως για παράδειγμα δουλεύει εκεί για να μαζέψει χρήματα και να ζήσουν καλύτερα. Μόλις συγκεντρώσει τα χρήματα που χρειάζεται θα επιστρέψει στο σπίτι. Άρα το παιδί ζει σε ένα φανταστικό κόσμο που τον περιβάλλει με ασφάλεια, ώστε να μην είναι σε θέση να κατανοήσει τη σκληρή πραγματικότητα. Δύσκολες καταστάσεις και ιδιαίτερα στενάχωρες.

-Οι υπόλοιποι χώροι ήταν το ίδιο περιποιημένοι;

Ναι, μου έκανε εντύπωση το κομμωτήριο, που ήταν πολύ περιποιημένο και ρωτώντας μου είπαν πως το επισκέπτονται καθημερινά για την περιποίηση τους. Για αυτό δεν είδα κρατούμενες απεριποίητες και παρατημένες. Όλες με βαμμένα μαλλιά, νύχια, όμορφα χτενισμένες. Είναι η καθημερινή τους ενασχόληση και ένα μέρος της ψυχοθεραπείας τους.

-Τώρα που είπες ψυχοθεραπεία, λειτουργεί στις φυλακές ψυχιατρείο;

Απ ότι ρώτησα ναι, αλλά με κάποιες ελλείψεις ανά διαστήματα. Το μόνιμο πρόβλημα στις φυλακές γενικότερα, είναι οι χρόνιες ελλείψεις σε υπαλλήλους, που πάντα χρειάζονται περισσότεροι, σε διάφορους τομείς. Ωστόσο οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι, προσπαθούν με τα λίγα μέσα που διαθέτουν να δημιουργήσουν ένα όσο γίνεται πιο ανθρώπινο περιβάλλον. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε επίσης η βιβλιοθήκη που ήταν ιδιαίτερα ενημερωμένη και καταρτισμένη με πολλά και ποικίλα βιβλία. Χάρηκα επίσης που είδα και αρκετά δικά μου στα ράφια της. Πρέπει να πω πως την ημέρα της παράστασης μεταφέραμε από το ΤΑΣΕΗ γύρω στα 30 ακόμη βιβλία μου, για να υπάρχουν εκεί, για όσες θα ήθελαν να τα διαβάσουν.

-Η ημέρα της παράστασης πως ήταν;

Απίστευτη εμπειρία! Από το μεσημέρι της ίδιας μέρας, μεταφέρθηκαν από τον Δήμο Ελληνικού- Αργυρούπολης, στον προαύλιο χώρο των φυλακών, οι ηχητικές εγκαταστάσεις, το stage, τα φώτα, τα καθίσματα, ο προτζέκτορας, τα μουσικά όργανα. Ένα ολόκληρο θέατρο στήθηκε εκεί, στο χώρο που καθημερινά προαυλίζονται οι έγκλειστες, άψογα καταρτισμένο για τις ανάγκες της παράστασής μας, το «Σαν παλιό σινεμά» που το έχω παρουσιάσει σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, με σημαντικούς καλλιτέχνες. Ωστόσο η παράσταση στις φυλακές ήταν κάτι πολύ διαφορετικό.

-Το κοινό σας ήταν αυτή τη φορά πολύ διαφορετικό.

Ναι αλλά κανείς από όλους όσοι συμμετείχαμε στην παράσταση δεν το είδαμε έτσι. Εμείς παίξαμε έτσι όπως παίζουμε σε οποιοδήποτε κοινό. Απλά αυτή τη φορά είχαμε και μια συγκίνηση παραπάνω.

-Ήταν και οι κρατούμενες συγκινημένες;

Ναι φυσικά. Στα μάτια τους διακρίναμε μια άλλου είδους συγκίνηση. Η συγκεκριμένη βραδιά για κείνες ήταν η έξοδός τους. Γι’ αυτό και όλες ήταν περιποιημένες, άψογα ντυμένες, είχαν βάλει τα καλά τους που λέμε, μακιγιαρισμένες, με ένα χαμόγελο στα χείλη και μια άκρατη επιθυμία να περάσουν καλά. Και φυσικά πέρασαν καλά, τόσο από τη δική μας διάθεση, όσο κι από τα τραγούδια που τραγουδήσαμε και τις ιστορίες πίσω από την κάμερα που τους διηγήθηκα επί σκηνής. Στο τέλος είχαμε γίνει όλοι μια παρέα. Στο φινάλε όλες ήταν όρθιες, χόρευαν και μας χειροκροτούσαν.

-Άρα η παράσταση στέφθηκε με επιτυχία…

Υπέρ του δέοντος. Η χαρά μας ήταν διπλή γιατί χαρίσαμε σε αυτές τις γυναίκες, που η κάθε μια από αυτές κουβαλούσε το δικό της δράμα, δυο ώρες χαράς, ξεγνοιασιάς και αισιοδοξίας. Θέλω να πιστεύω πως περάσαμε το μήνυμα πως η ζωή είναι όμορφη, πως μπορεί να πέφτουμε σε λάθη και σε παραπτώματα για διάφορους λόγους αλλά ο σωφρονισμός, η μετάνοια και η επανένταξη πρέπει να είναι ο στόχος τους και πως όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα για δεύτερη ευκαιρία. Γι’ αυτό στο τέλος τους ευχήθηκα από καρδιάς καλή επανένταξη.

-Ποιους καλλιτέχνες κάλεσες για να εμφανιστούν μαζί σου επί σκηνής;

Καλλιτέχνες ένας κι ένας. Γνωστοί και αγαπημένοι σε όλες τις κοπέλες της φυλακής. Ειδικά εκείνες που παρακολουθώντας συνεχώς τηλεόραση, λόγω εγκλεισμού, ήταν ενημερωμένες για όλες τις δραστηριότητες μας. Συζητώντας μαζί τους εξεπλάγην για το πόσο γνώριζαν και τις δικές μου δραστηριότητές, για το θέατρο, τα βιβλία μου, την προετοιμασία του μουσείου του ελληνικού κινηματογράφου στον Δήμο μου και όλα τα άλλα. Στην βραδιά λοιπόν εμφανίστηκαν οι: Γεράσιμος Ανδρεάτος, Μπέσσυ Αργυράκη, Σόφη Ζαννίνου, Ελένη Καρακάση, Χριστίνα Μαραγκόζη, Κώστας Μαρτάκης, Εβελίνα Νικόλιζα, Παναγιώτης Πετράκης και Σταύρος Σαλαμπασόπουλος. Ειδική συμμετοχή είχε ο Σπύρος Μπιμπίλας. Όλοι έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και σκόρπισαν χαρά και χαμόγελα στις κρατούμενες που ήταν πραγματικά ενθουσιασμένες. Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ και στους αγαπημένους φίλους , την οικογενειακή σύμβουλο Τένια Μακρή και τον ηθοποιό σκηνοθέτη Γιώργο Φραντζεσκάκη, που παραβρέθηκαν στη βραδιά. Επίσης την αντιδήμαρχο πολιτισμού του Δήμου μας Αλεξάνδρα Αφεντάκη και την Μαριλένα Ζαμπάζα για την τόσο σημαντική στήριξή τους στην πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης.

-Αληθεύει ότι συνάντησες την Ρούλα Πισπιρίγκου, όπως έγραφαν την άλλη μέρα σε εφημερίδες και social media;

Όχι δεν είναι αλήθεια. Αυτά είναι κίτρινα κατασκευάσματα του Τύπου και των μέσων για να πουλούν. Η συγκεκριμένη κρατούμενη είναι αλήθεια πως κρατείται στο Σωφρονιστικό κατάστημα που δώσαμε την παράσταση, ωστόσο δεν εμφανίστηκε στο προαύλιο μαζί με τις υπόλοιπες γυναίκες. Κι αυτό γιατί η ίδια είναι κάτω από ένα διαφορετικό καθεστώς προστασίας. Απλά παρακολούθησε την παράσταση από το παράθυρο του δικού της κελιού που βρισκόταν στον πρώτο όροφο και λίγο πριν βγω μου έγνεψε. Τίποτα άλλο.

-Όταν σου έγνεψε τι αισθάνθηκες; Θα ήθελες να της μιλήσεις.

Δεν αισθάνθηκα τίποτα. Ένα περίεργο κενό θα μπορούσα να πω. Όχι δεν θα ήθελα να της μιλήσω, ούτε να την συναντήσω.

-Η παράστασή σας με ποιο τραγούδι τελείωσε;

Με το τραγούδι : «Κάντε υπομονή κι ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός, κάντε υπομονή μια λεμονιά ανθίζει στη γειτονιά». Ένα τραγούδι καθαρά συμβολικό, γιατί πραγματικά μόνο με υπομονή πρέπει κάποιος να οπλίζεται, όταν του αφαιρείται εκ των πραγμάτων το υπέρτατο αγαθό, που είναι η ελευθερία. Πρέπει λοιπόν να οπλίζεται με υπομονή και να ελπίζει πως ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός….