Πότε να κάνουν αντιγριπικό εμβόλιο οι ασθενείς υπό θεραπεία για καρκίνο

Οι ασθενείς με καρκίνο ή με ιστορικό καρκίνου πρέπει να κάνουν εμβόλιο εναντίον της γρίπης, διότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν σοβαρές επιπλοκές εάν νοσήσουν από αυτήν.

Αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό για όσους είχαν κατά το παρελθόν ή έχουν τώρα ορισμένες μορφές της νόσου (π.χ. λευχαιμία, λέμφωμα), αναφέρουν τα ομοσπονδιακά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ.

Ποιο εμβόλιο, όμως, ενδείκνυται γι’ αυτούς και τι πρέπει να γνωρίζουν σε συνάρτηση με την αντικαρκινική (αντινεοπλασματική) θεραπεία τους; Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης,  Μαρία Καπαρέλου και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας), παραθέτουν όσα πρέπει να γνωρίζουν.

Οι γενικές συστάσεις

Σύμφωνα με το ελληνικό Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αντιγριπικό εμβόλιο εφέτος πρέπει να κάνουν πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή/και επιπλοκές. Σε αυτές τις ομάδες συμπεριλαμβάνονται:

• Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
• Παιδιά 6 μηνών και άνω και ενήλικες με χρόνια συστηματικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή
• Έγκυοι
• Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία
• Υγειονομικό προσωπικό
• Κλειστοί πληθυσμοί (π.χ σε στρατόπεδα, σωφρονιστικά καταστήματα)
• Άτομα που έρχονται σε επαφή με πτηνά ή χοίρους
• Φροντιστές ατόμων υψηλού κινδύνου

Θα διατεθούν συνολικώς έξι  (6) διαφορετικά τετραδύναμα εμβόλια για ενδομυϊκή χορήγηση. Τα δύο εξ αυτών είναι ενισχυμένα και απευθύνονται σε άτομα 60 ετών και άνω. Αναλυτικότερα, τα εμβόλια είναι τα εξής:

1. Vaxigrip Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 6 μηνών
2. Fluarix Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 6 μηνών
3. Influvac – subunit Tetra QIVe 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 6 μηνών
4. Flucelvax Tetra QIVc 15 mcg από κάθε αντιγόνο, από 2 ετών
5. Efluelda QIV-HD 60 mcg από κάθε αντιγόνο, από 60 ετών
6. Fluad Tetra aQIV 15 mcg από κάθε αντιγόνο + ανοσοενισχυτικό MF59, από 65 ετών

Έως πότε να γίνει ο εμβολιασμός

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται εγκαίρως. Αυτό σημαίνει πριν την αναμενόμενη έξαρση των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.

Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες προ της ενάρξεως του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα. Επομένως, πρέπει να ολοκληρώνεται έως τα μέσα ή το αργότερο τα τέλη Νοεμβρίου.

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει μόνο μία (1) δόση του εμβολίου ετησίως. Ωστόσο σε μερικούς ασθενείς ενδέχεται να χρειαστεί αναμνηστική δόση, όπως αναφέρεται στη συνέχεια.

Τι να προσέχουν όλοι οι ασθενείς με καρκίνο

Οι ασθενείς που πάσχουν από νεοπλασματικές παθήσεις και λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή, συνήθως παρουσιάζουν ανοσοκαταστολή. Με τον όρο ανοσοκαταστολή περιγράφεται η δυσλειτουργία ή καταστολή της φυσιολογικής λειτουργίας της κυτταρικής ή της χυμικής ανοσίας ή και των δύο.

Αυτοί οι ασθενείς, δεν πρέπει να εμβολιάζονται με εμβόλιο που περιέχει ζώντες εξασθενημένους ιούς. Επιπλέον, τα εμβόλια πρέπει να χορηγούνται πριν από την προγραμματισμένη αντινεοπλασματική θεραπεία, εάν είναι εφικτό. Ειδικά τα αδρανοποιημένα εμβόλια πρέπει να χορηγούνται τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από την θεραπευτική αγωγή.

Η ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό μπορεί να είναι μειωμένη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως:

• Όταν πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια χορήγησης χημειοθεραπευτικών φαρμάκων ή
• Σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών.

Οι ειδικές περιπτώσεις

Η βιβλιογραφία δείχνει ότι ασθενείς που λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή με παράγοντες που στοχεύουν τα Β-λεμφοκύτταρα έχουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό έως και 6 μήνες από την τελευταία χορήγηση της θεραπείας.

Ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών πρέπει να εμβολιάζονται με το αντιγριπικό εμβόλιο, εφόσον έχουν παρέλθει 6 μήνες από τη μεταμόσχευση.

Σε περιπτώσεις όπως τις προαναφερθείσες, όπου αναμένεται πτωχή ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό ή/και μειωμένη διάρκεια προστασίας από το αντιγριπικό εμβόλιο, μπορεί να χρειασθεί αναμνηστικός εμβολιασμός. Αυτός μπορεί να γίνει 1 ή 2 μήνες μετά τον πρώτο, για ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης. Ωστόσο αυτό ισχύει ανά περίπτωση και πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Τέλος, σημειώνεται ότι είναι αναγκαίο να εμβολιαστούν και οι φροντιστές και ο στενός οικογενειακός και κοινωνικός περίγυρος των ασθενών σε ανοσοκαταστολή.

Φωτογραφία: iStock