Του Κώστα Κατίκου
Τεκτονικές αλλαγές στην αγορά εργασίας θα προκαλέσει το δημογραφικό στα αμέσως επόμενα χρόνια, καθώς μόλις θα αρχίσει να γίνεται αισθητή η έλλειψη νέου εργατικού δυναμικού λόγω της υπογεννητικότητας θα δούμε να εκτινάσσονται τα ποσοστά απασχόλησης σε ηλικίες που σήμερα θεωρούνται “παροπλισμένες” εργασιακά, όπως οι 75άρηδες.
Αν δεν αναστραφεί η δημογραφική κρίση, δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι σταδιακά και χρόνο με το χρόνο θα έχουμε όλο και περισσότερους ηλικιωμένους εργαζόμενους λόγω δημογραφικού, με το ποσοστό απασχόλησης να φτάνει στο 80% και την ανεργία να διατηρείται μόνιμα σε μονοψήφιο ποσοστό και να υποχωρεί ως το 6,3%.
Τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην έκθεση της Κομισιόν (Ageiing report 2024) είναι άκρως αποκαλυπτικά, εντυπωσιακά αλλά και ανησυχητικά καθώς δείχνουν ότι απαιτούνται γενναία μέτρα και όχι ασπιρίνες για την ανάσχεση της δημογραφικής κρίσης εδώ και τώρα.
Στις ηλικίες 65-74 ετών το ποσοστό απασχόλησης από 9,3% που μετρήθηκε για το 2022, ανεβαίνει στο 9,9% ως το 2030, και από εκεί εκτινάσσεται στο 13,9% το 2040, στο 16,8% το 2050 για να φτάσει στο 24,3% το 2070. Μέσα στο διάστημα 2022-2070 η απασχόληση σε αυτή την ηλικιακή ζώνη προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 15 μονάδες.
Το γενικό ποσοστό απασχόλησης όλων των ηλικιών θα αυξηθεί στην εξεταζόμενη περίοδο (2022-2070) κατά 8,6 μονάδες, από 66,1% που ήταν το 2022 στο 71,1% ως το 2040 και στο 74,7% ως το 2070.
Η δε ανεργία στις ηλικίες 20-74 ετών θα μειώνεται κάθε χρόνο, καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι όλων των ηλικιών μάλιστα θα κινητοποιούνται εργασιακά καταλαμβάνοντας θέσεις απασχόλησης καλύπτοντας ένα μέρος της ζήτησης για περισσότερους εργαζόμενους, από τη στιγμή που οι νεοεισερχόμενοι θα λιγοστεύουν λόγω της ταχύτερης γήρανσης του πληθυσμού από τις νέες γεννήσεις.
Το ποσοστό ανεργίας στην ηλικιακή ομάδα των 20 ως 74 ετών από 12,3% που ήταν το 2022, υποχωρεί στο 9,8% το 2030, στο 8,3% το 2040 και καταλήγει στο 6,3% το 2070. Το πρόβλημα της ανεργίας φαίνεται ότι θα λυθεί με τη μείωση του εργατικού δυναμικού και την κινητοποίηση μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένων για να καλύψουν τις θέσεις που θα ζητά η αγορά εργασίας.
Για του λόγου το αληθές η έκθεση της Κομισιόν εκτιμά ότι οι εργαζόμενοι ηλικίας από 20 ως 64 ετών θα μειωθούν σε απόλυτο μέγεθος κατά 1,4 εκατ. άτομα και από τα 4,6 εκατ. εργαζομένων που είχε η Ελλάδα το 2022, θα βρεε με 4,08 εκατ. το 2040 και με 3,1 εκατ. εργαζόμενους το 2070.
Το αποτέλεσμα της μείωσης του εργατικού δυναμικού –λόγω λιγότερων νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας- θα είναι η αύξηση της απασχόλησης των υφιστάμενων ατόμων “εργάσιμης ηλικίας” ακόμη και των ηλικιωμένων 74άρηδων που σε κανονικές συνθήκες είναι συνταξιούχοι και όχι εργαζόμενοι.
Στις ηλικίες 20 ως 64 ετών η απασχόληση που είναι ήδη υψηλή θα αυξηθεί περαιτέρω κατά 4,5 μονάδες στο διάστημα 2022-2070. Από το 75,4% που είναι το ποσοστό απασχόλησης σήμερα θα φτάσει στο 80% (για την ακρίβεια στο 79,9%) ως το 2070.
Στις ηλικίες 20 ως 74 ετών η απασχόληση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,9 μονάδες, και από το 64,7% σήμερα να φτάσει στο 69,7% το 2070, αφού πρώτα περάσει ένα διάστημα μείωσης ως το 63,4%.
Στις νέες ηλικίες 20 ως 24 ετών καταγράφεται η μικρότερη αύξηση της απασχόλησης, και από το 46,6% που είναι σήμερα το ποσοστό συμμετοχής τους στην απασχόληση, θα φτάσει στο 50% ως το 2070.
Στις ηλικίες 25-54 ετών η απασχόληση μένει σταθερή και δεν πέφτει κάτω από το 85% που είναι και σήμερα.
Εκεί όμως που η απασχόληση “σπάει τα κοντέρ” είναι στις ηλικίες από 55 ως 64 ετών, όπου καταγράφεται μια αύξηση της τάξης των 20,8 μονάδων! Από το 57,4% που είναι σήμερα το ποσοστό απασχόλησης αυτής της ηλικιακής ομάδας, θα αυξηθεί στο 78,2% ως το 2070. Ήδη ως το 2030 θα βρίσκεται στο 65,5% και το 2050 θα έχει φτάσει στο 74%.
Το ίδιο εντυπωσιακή είναι και η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών σε ηλικίες 55-64 ετών στην απασχόληση, καθώς από 44,8% που είναι σήμερα το ποσοστό απασχόλησης αυτής της κατηγορίας θα φτάσει στο 71% ως το 2070 καταγράφοντας αύξηση κατά 26,4 μονάδες.
Στις ηλικίες 65 ως 74 ετών, η γυναικεία απασχόληση θα αυξηθεί κατά 15,8 μονάδες και από το 6% θα φτάσει στο 21,7% ως το 2070. Στους άνδρες 65 ως 74 ετών, το ποσοστό απασχόλησης από 13,2% θα πάει στο 27% με αύξηση κατά 14 μονάδες.