Του Τάσου Δασόπολου
Μπορεί η Ελλάδα να μην επηρεάστηκε τόσο, όσο άλλες χώρες της ΕΕ, από την άνοδο των επιτοκίων, αλλά τώρα περιμένει πολλαπλά κέρδη για την ανάπτυξη από τη μείωση τους, η οποία θα ξεκινήσει μέσα στο καλοκαίρι και θα συνεχιστεί και το 2025.
Η Ελλάδα προστατεύτηκε από την οικονομική επιβράδυνση όλης της υπόλοιπης Ευρωζώνης που έφεραν τα υψηλά επιτόκια του ευρώ, λόγω των ειδικών της χαρακτηριστικών. Το χρέος της κατά τα 2/3 βρίσκεται στα χέρια της Ευρωζώνης και του ESM/EFSF και είναι σε σταθερά χαμηλά επιτόκια, με το μεγαλύτερο μέρος των τόκων να έχει περίοδο χάριτος μέχρι και το 2032. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας ήταν επίσης σχετικά προστατευμένος από νέα κόκκινα δάνεια. Το μεγαλύτερο μέρος των “παλιών” κόκκινων δανείων έχει μεταφερθεί από τους ισολογισμούς των τραπεζών στο πρόγραμμα “Ηρακλής”. Στο μεταξύ, παρότι η ρευστότητά τους αυξήθηκε, η πιστωτική επέκταση παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, ενώ πέρσι προχώρησαν και σε μια ρύθμιση, με την οποία θα απορροφούσαν το 50% της αύξησης των επιτοκίων περίπου 55.000 ενήμερων, οικονομικά ευάλωτων δανειοληπτών μέχρι το φετινό Απρίλιο, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα παραταθεί.
Η ανάπτυξη του 2,9% που προβλέπεται για φέτος βασίζεται κατά 60% σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που χρηματοδοτούνται από κοινοτικούς πόρους, οι οποίοι δίνονται ως επιδοτήσεις, μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης, και δάνεια με χαμηλά επιτόκια και πάλι από το Ταμείο Ανάκαμψης. Συνεπώς, παρά τη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων του ευρώ, αυτή είχε για την Ελλάδα τη μικρότερη δυνατή αρνητική επίδραση από όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πού αναμένονται τα κέρδη
Αντίθετα, με τη μείωση των επιτοκίων το κέρδος θα είναι πολλαπλό πρώτα για τις επενδύσεις. Οι κοινοτικοί πόροι από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης είναι διασφαλισμένοι, όσο η Ελλάδα εκπληρώνει τους στόχους του κάθε προγράμματος. Ωστόσο, τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, παρότι χαμηλότοκα, δεν είναι ανεξάρτητα από το ύψος των επιτοκίων του ευρώ. Επίσης, οι επενδύσεις που γίνονται απαιτούν εκ των προτέρων και χρηματοδότηση από τράπεζα ίσο με το 30% του προϋπολογισμού της κάθε επένδυσης. Με τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ θα γίνουν ελκυστικότερα και τα επιτόκια των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και ο δανεισμός από τις εμπορικές τράπεζες. Το ίδιο θα συμβεί και στις επενδύσεις που υλοποιούνται με χρήματα του ΕΣΠΑ, αφού και εκεί η ίδια συμμετοχή του επενδυτή μπορεί να καλυφθεί από τραπεζικό δανεισμό.
Επίσης, με τη μείωση των επιτοκίων αναμένεται ότι θα αναθερμανθεί σταδιακά και η ζήτηση για νέα στεγαστικά δάνεια αποσυμπιέζοντας κάπως και τα ενοίκια τα οποία έχουν φτάσει και αυτά σήμερα σε ιστορικά υψηλά.
Ο δημόσιος δανεισμός
Εκτός από την οικονομία, κέρδη αναμένονται και για τον δημόσιο δανεισμό. Η δυναμική που έδωσε στα ελληνικά ομόλογα η αναβάθμιση της οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα συνεχίστηκε και τους πρώτους δύο μήνες του 2024 παρά τα υψηλά επιτόκια. Με τη μείωση των επιτοκίων, θεωρείται ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων θα ακολουθήσουν, υποχωρώντας κάτω από το 3% μειώνοντας παράλληλα και το κόστος του δημόσιου δανεισμού.