Ο Φρανσουά Οζόν αναρωτιέται: “Αποδίδεται δικαιοσύνη στην αληθινή ζωή;”
Ο πολυπράγμων Γάλλος σκηνοθέτης μάς αποκαλύπτει τα μυστήρια του «Όταν Έρθει το Φθινόπωρο», ενός υπόκωφου δραματικού θρίλερ με ατμόσφαιρα αστυνομικού μυστηρίου αλά Ζορζ Σιμενόν.
Μετά το “Θέλημα Θεού”, το οποίο κι αυτό εμπνέεται από πραγματικά γεγονότα, οι επόμενες ταινίες σας βασίζονται όλες σε σεναριακές διασκευές. Να που τώρα όμως επιστρέφετε σε πρωτότυπο υλικό.
Κι αυτή αληθινή ιστορία είναι… (γέλια) Αφορά μια θεία μου, η οποία όταν ήμουν παιδί είχε μαγειρέψει στην οικογένεια γεύμα με μανιτάρια και δηλητηριάστηκαν όλοι τους σοβαρά. Εγώ δεν ήμουν παρών και έμαθα την ιστορία από τους γονείς μου. Εκείνη δεν είχε φάει, οπότε το ότι μια πολύ καλοσυνάτη γυναίκα πιθανόν να ήθελε να τους σκοτώσει όλους με αυτό τον τρόπο, έτσι το φανταζόμουν εκείνο τον καιρό, μου είχε φανεί συναρπαστικό. Διάβασα τα “Απομνημονεύματα ενός Απατεώνα” του Σασά Γκιτρί αργότερα, όπου περιγράφεται ένα ολόιδιο περιστατικό, αλλά εκεί πεθαίνουν όλοι. Οπότε αυτή η αντίφαση, μιας γλυκιάς παρουσίας με σκοτεινά κίνητρα, και παράλληλα η αμφιβολία γύρω από τις προθέσεις της, ήταν η δραματική βάση για να ξεκινήσω.
Οι κρυφές ανθρώπινες επιθυμίες απασχολούν ολόκληρη τη φιλμογραφία σας…
Αυτή είναι μια ταινία για το υποσυνείδητο. Πολλές φορές ούτε εμείς οι ίδιοι δεν ξέρουμε τι πραγματικά θέλουμε και επιδίωξα να κρατήσω τα κίνητρα όλων των χαρακτήρων μου θολά. Τι επιθυμεί βαθιά μέσα της η Μισέλ; Ήταν πραγματικά λάθος της το ότι μαγείρεψε τα δηλητηριώδη μανιτάρια στον εγγονό της; Και για τον Βενσάν, το γιο της φίλης της ο οποίος την προστατεύει, ισχύει το ίδιο. Τι πραγματικά συνέβη ανάμεσα σ’ αυτόν και την κόρη της Μισέλ στο μπαλκόνι; Άλλες φορές η ζωή μας διαψεύδει επώδυνα και άλλες φορές μας τα φέρνει όπως τα θέλουμε. Ποιο είναι όμως το τίμημα;
Το τέλος του φιλμ είναι ανοιχτό σε υποθέσεις. Μπορεί ο θεατής να βρει το τι αληθινά συνέβη;
Οι θεατές είναι αρκετά έξυπνοι. Έχουν φαντασία. Μαζί με τον Φιλίπ Πιαζό, τον συνσεναριογράφο μου, αποφασίσαμε να μην αποκαλύψουμε τα πάντα. Ως σεναριογράφοι ξέρουμε φυσικά…
Οι ηθοποιοί ξέρουν;
Η Ελέν Βενσάν μου είπε: “Μην μου εξηγήσεις τίποτα. Εγώ ξέρω πως είμαι αθώα…”
Η Ελέν Βενσάν με την Ζοζιάν Μπαλασκό, με τις οποίες είχατε ξανασυνεργαστεί στο “Θέλημα Θεού”, είναι ένα εξαιρετικό πρωταγωνιστικό δίδυμο…
Κι εκεί υποδύονταν τις μητέρες, αν και σε μικρότερους ρόλους. Εδώ είναι δυο πολύ καλές φίλες με κοινό, άγνωστο στους γύρω τους παρελθόν, οι οποίες το αντιμετωπίζουν διαφορετικά. Η Μαρί-Κλοντ, η Μπαλασκό, είναι γεμάτη ενοχές, ενώ η Μισέλ λέει “κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε”. Οι χαρακτήρες τους κουβαλούν μια αμφισημία την οποία μετέφεραν, πολύ πετυχημένα νομίζω, και οι δυο τους στην οθόνη. Το ίδιο και ο Πιέρ Λοτέν, ο οποίος υποδύεται το γιο της Μαρί-Κλοντ. Τα δικά του κίνητρα είναι τα πλέον “συσκοτισμένα” και θα ήταν πολύ εύκολο να τα προδώσει. Ισορροπεί όμως σταθερά σε μια λεπτή γραμμή, είναι τρυφερός και ταυτόχρονα επικίνδυνος, ικανός να φτάσει στα άκρα. Είχε κι αυτός ένα μικρό ρόλο στο “Θέλημα Θεού”…
Όλοι αυτοί οι ήρωες, όπως και η συνολική ατμόσφαιρα της ταινίας θυμίζουν έντονα μυθιστόρημα του Ζορζ Σιμενόν.
Αποτελεί μεγάλη επιρροή μου, γιατί κανείς δεν περιγράφει τόσο διεισδυτικά τη γαλλική επαρχία. Η επιφάνειά της είναι ήρεμη, αλλά πίσω από τις κουρτίνες… Επίσης το ύφος του είναι μοναδικό. Τόσο ήρεμο, τόσο ύπουλο θα έλεγα. Η σκηνοθεσία προσπαθεί να το μιμηθεί με μια απλότητα που όμως μεταφέρει μυστήριο και ένταση. Αν και “Το Έγκλημά μου” είχε κι αυτό να κάνει με το φόνο και τις ενοχές, η σκηνοθετική προσέγγιση εκεί ήταν πολύ πιο κινητική, πιο παιχνιδιάρικη.
Άλλο ένα κοινό σας στοιχείο είναι πως ούτε τον Σιμενόν τον ενδιαφέρει πρωτίστως η αστυνομική έρευνα…
…αλλά οι χαρακτήρες. Ακριβώς! Τα ηθικά τους διλήμματα και το πόσο δέσμιοι των συγκυριών είμαστε. Αυτό το οποίο ρωτάει σε κάθε του μυθιστόρημα ο Σιμενόν, είτε του επιθεωρητή Μεγκρέ είτε όχι, είναι: “αποδίδεται δικαιοσύνη στη ζωή μας;”. Εσείς τι πιστεύετε; Εγώ λέω πως φυσικά και όχι! Έτσι και στην ταινία, η αστυνόμος η οποία αναλαμβάνει να διερευνήσει την υπόθεση πράττει βάσει της δικής της ηθικής. Θα σας πως ότι διάβασε το σενάριο ένας διευθυντής της αστυνομίας και μου είπε πως η αστυνομικίνα είναι τέλεια. “Με ποια έννοια;”, τον ρώτησα. “Γιατί απλά δεν υπάρχει”, μου απάντησε. Οπότε ο τρόπος με τον οποίο αποφασίζει να κλείσει την ιστορία δεν ξέρω κατά πόσο έχει σχέση με την αληθινή ζωή.
Η ταινία θα μπορούσε εύκολα να διασκευαστεί ως αγγλόφωνο θρίλερ. Έχετε σκεφτεί ποτέ να δουλέψετε στην άλλη μεριά του Ατλαντικού;
Μου έχουν γίνει προτάσεις, τις έχω εξετάσει, αλλά είμαι πολύ διστακτικός γιατί εδώ έχω το final cut, έχω έλεγχο του προϋπολογισμού, εισπράττω σεβασμό… Στις ΗΠΑ είναι όλα διαφορετικά. Εκεί θα έπρεπε να δείξω τι συνέβη στο μπαλκόνι.
Διαβάστε ακόμα
Τελευταία άρθρα Σινεμά