Ορατότης Μηδέν: Τι έχει συμβεί και το ελληνικό σινεμά εκπέμπει σήμα κινδύνου

Δεν έχει περάσει ούτε μήνας από το ρεπορτάζ του Variety, το οποίο δημοσιεύτηκε ενώ το Φεστιβάλ των Καννών βρισκόταν εν εξελίξει και ανέφερε ότι το νεοσύστατο ΕΚΚΟΜΕΔ (το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας είναι ο δημόσιος φορέας που είναι υπεύθυνος για την παροχή υποστήριξης του ελληνικού κράτους στον κινηματογράφο και προέκυψε από τη συγχώνευση του ΕΚΟΜΕ με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου το 2024) δεν είναι τυπικό στις οικονομικές υποχρεώσεις που έχει απέναντι σε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές που γυρίζονται στην Ελλάδα, με αφορμή τα γυρίσματα στη χώρα μας της Οδύσσειας του Christopher Nolan. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι «η Ελλάδα χρωστάει 100 εκατ. για τις διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές». 

Σε απάντησή του, τότε, το ΕΚΚΟΜΕΔ υπογράμμισε ότι «από τα 472 επενδυτικά σχέδια που υπέβαλαν αίτηση στο πλαίσιο του ν. 4487/2017, το 84% (395 επενδυτικά σχέδια) έχει ήδη πληρωθεί ή έχει λάβει απόφαση για υπαγωγή στο πρόγραμμα, ενώ 222 από αυτά έχουν ήδη αποπληρωθεί με συνολική χρηματοδότηση 148,4 εκατ. ευρώ. Άλλα 173 έχουν λάβει απόφαση ένταξης και αναμένονται πληρωμές που ξεπερνούν τα 180 εκατ. ευρώ. Σχετικά με το 16% των αιτήσεων που κατατέθηκαν το 2024, δηλαδή 77 επενδυτικά σχέδια, βρίσκονται στο τελικό στάδιο αξιολόγησης και αναμένονται οι εγκρίσεις». Τόνισε μάλιστα ότι το ακριβές ποσό αποπληρωμής εξαρτάται από τις εκθέσεις ελέγχου των επενδυτικών σχεδίων και πως μόλις ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες διοικητικές διαδικασίες, θα ξεκινήσει η καταβολή των χρημάτων.

Σήμερα, λοιπόν, σε μία πρωτοφανή κίνηση ως προς το μέγεθος, την ενότητα και την πολυσυλλεκτικότητά της, 1.896 κορυφαίοι επαγγελματίες του κινηματογράφου και του ευρύτερου οπτικοακουστικού τομέα ανακοίνωσαν την πρωτοβουλία «Σινεμά στην Ελλάδα-Ορατότης Μηδέν», μέσω της οποίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το ΕΚΚΟΜΕΔ και ως εκ τούτου, για την επιβίωσή τους. Απέστειλαν ανοιχτή επιστολή στην κυβέρνηση, το Υπουργείου Πολιτισμούκαι τον ΕΚΚΟΜΕΔ για  άμεση επίλυση των χρηματοδοτικών προβλημάτων που έχουν προκύψει.

Σε αυτήν παραθέτουν στοιχεία και εκπέμπουν σήμα κινδύνου για τους χειρισμούς του ΥΠΠΟ  και της διοίκησης του ΕΚΚΟΜΕΔ και τα αποτελέσματα αυτών των χειρισμών τον τελευταίο χρόνο, δηλώνοντας ότι η εμπιστοσύνη τους έχει πλήρως υπονομευτεί και θέτοντας τελεσίγραφο για διόρθωση πορείας έως τις 15 Σεπτεμβρίου. 

Το κείμενο, οι βασικές αρχές του οποίου συνδιαμορφώθηκαν σε μαζική συνάντηση των επαγγελματιών στον κινηματογράφο ΑΣΤΟΡ στις 24 Μαΐου, συνυπογράφουν σκηνοθέτες και σκηνοθέτιδες, σεναριογράφοι, παραγωγοί, ηθοποιοί, διευθυντές και διευθύντριες φωτογραφίας, μοντέρ και μοντέζ, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, μουσικοί, ηχολήπτες και ηχολήπτριες, μιξέρ και σχεδιαστές ήχου, μακιγιέρ και μακιγιέζ, κομμωτές και κομμώτριες, καλλιτέχνες ειδικών και οπτικών εφέ, animators, casting directors, line producers, διευθυντές και διευθύντριες παραγωγής, post-production coordinators, stuntmen και stunt coordinators, intimacy coordinators, location scouters, ηλεκτρολόγοι, μακινίστες και μακινίστριες, κατασκευαστές σκηνικών, φροντιστές και φροντίστριες, βοηθοί σκηνοθέτες και σκηνοθέτριες, βοηθοί οπερατέρ, βοηθοί παραγωγής, άλλοι τεχνικοί και μέλη συνεργείου, λογιστές και λογίστριες, οδηγοί, runners, γραφίστες και γραφίστριες, ιδιοκτήτες rental houses εξοπλισμού, υπεύθυνοι  κέτερινγκ, διανομείς, αιθουσάρχες, διευθύνοντες & διευθύνουσες και υπεύθυνοι περιεχομένου πλατφορμών, υπεύθυνοι επικοινωνίας, κ.α. Εν, ολίγοις ολόκληρο, δηλαδή, το οικοσύστημα της  παραγωγής σινεμά και οπτικοακουστικού περιεχομένου στην Ελλάδα – όλες οι υπογραφές εδώ.

Ανάμεσα στους υπογράφοντες έχουμε 6 υποψήφιους κινηματογραφιστές για βραβείο Όσκαρ: Κώστας Γαβράς, Γιώργος Λάνθιμος, Γιώργος Λαμπρινός, Γιώργος Μαυροψαρίδης, Φαίδων Παπαμιχαήλ, Ευθύμης Φιλίππου. Επίσης σκηνοθέτες και σεναριογράφους -μεταξύ των οποίων οι Παντελής Βούλγαρης, Αλέξανδρος Βούλγαρης, Κωνσταντίνος Γιάνναρης, Βασίλης Κεκάτος, Πάνος Χ. Κούτρας, Αχιλλέας Κυριακίδης, Αριάν Λαμπέντ, Εύα Νάθενα, Γιάννης Οικονομίδης, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, Νίκος Περάκης, Σωτήρης Τσαφούλιας, Γιώργος Τσεμπερόπουλος-, αλλά και ηθοποιούς -όπως οι Θοδωρής Αθερίδης, Μυρτώ Αλικάκη, Αντίνοος Αλμπάνης, Κλέλια Ανδριολάτου, Ορφέας Αυγουστίδης, Στεφανία Γουλιώτη, Ξένια Καλογεροπούλου, Καριοφυλλιά Καραμπέτη, Σμαράγδα Καρύδη, Κατερίνα Λέχου, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Χρήστος Λούλης, Στέλιος Μάινας, Δήμητρα Ματσούκα, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Θέμις Μπαζάκα, Βασίλης Μπισμπίκης, Γιάννης Στάνκογλου, Τόνια Σωτηροπούλου, Νίκος Ψαρράς- και μουσικούς – Σταμάτης Κραουνάκης, Κωστής Μαραβέγιας, Larry Gus, Kid Moxie και πολλοί ακόμα.

Όπως αναφέρεται στην επιστολή σχετικά με το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή με την προβληματική, τόσο σε επίπεδο χρηματοδότησης, όσο και στελέχωσης, λειτουργία του ΕΚΚΟΜΕΔ: 

• όσον αφορά το cash rebate (αυτόματο σύστημα χρηματοδότησης χωρίς ποιοτικά κριτήρια που αφορά το σύνολο του οπτικοακουστικού τομέα) εδώ και 4 μήνες ο οργανισμός βρίσκεται σε καθεστώς στάσης πληρωμών,  ενώ το πρόβλημα της αφερεγγυότητάς του με τα τεράστια ποσά που οφείλει σε Έλληνες και ξένους παραγωγούς, οι οποίοι με τη σειρά τους οφείλουν σε ελληνικά και αλλοδαπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αποτελεί πλέον αντικείμενο συζήτησης διεθνώς, εκθέτοντας ανεπανόρθωτα τη χώρα και τους επαγγελματίες της (Παράρτημα Ι)· 
• η νέα διαδικασία χρηματοδότησης του cash rebate για τις ελληνικές ταινίες και τις διεθνείς συμπαραγωγές μέσω του ΕΣΠΑ καθιστά τη χρήση του επενδυτικού κινήτρου εξαιρετικά δύσκολη (Παράρτημα ΙΙ)· 
• η χρηματοδότηση των επιλεκτικών προγραμμάτων (που αφορούν αποκλειστικά το Ελληνικό Σινεμά και τις συμπαραγωγές και με ποιοτικά κριτήρια) στη χώρα μας με βάση το ανακοινωμένο ποσό των 6.500.000€ για το 2025, εξακολουθεί να παραμένει περήφανα στην τελευταία θέση της Ευρώπης με βάση το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της, και η κατά κεφαλήν δαπάνη να ανέρχεται μόλις σε 0,63€ ανά κάτοικο (Παράρτημα ΙΙΙ).

• το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα εξωστρέφειας δυστυχώς δεν αφορά στην εξωστρέφεια των ταινιών και των επαγγελματιών του τομέα, αλλά κυρίως στην ενίσχυση δράσεων, πολλές από τις οποίες είναι αμφίβολης ποιότητας, και στην εξωστρέφεια του ίδιου του οργανισμού. Συγκεκριμένα, από τα 1.700.000€ που έχουν ανακοινωθεί, μόνο οι 100.000€ προορίζονται για τη διανομή των ελληνικών ταινιών, και μόνο οι 150.000€ για την παρουσία τους στο εξωτερικό· 
• ο οργανισμός έχει στελεχωθεί με πρόσωπα χωρίς καμία εμπειρία στον οπτικοακουστικό τομέα, κάτι που έχει οδηγήσει στην πλήρη αποδιοργάνωσή του. Επικρατεί διαρκής αβεβαιότητα ως προς τις διαδικασίες, η γραφειοκρατία αυξάνεται αντί να μειώνεται, λαμβάνονται αποφάσεις με χαρακτηριστική προχειρότητα, και δίνονται υποσχέσεις που δεν υλοποιούνται. Η λειτουργία της Γενικής Διεύθυνσης Κινηματογράφου, που διαχειρίζεται τα επιλεκτικά προγράμματα (πρώην Ε.Κ.Κ.), έχει υποβαθμιστεί. Διαπιστώνονται και εδώ καθυστερήσεις ως προς τις οικονομικές και νομικές υποχρεώσεις του φορέα και υποβάθμιση των έμπειρων στελεχών.

Οι επαγγελματίες λοιπόν του οπτικοακουστικού τομέα στην Ελλάδα ζητούν:

Α) Σχετικά με το cash rebate:

• Αποπληρωμή όλων των αιτημάτων ελέγχου που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα.
• Έκδοση αποφάσεων όλων των αιτημάτων υπαγωγής που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα.
• Επίλυση των εξαιρετικά σοβαρών προβλημάτων που έχουν προκύψει από τη χρηματοδότηση του cash rebate από το ΕΣΠΑ, ενός χρηματοδοτικού εργαλείου μη ευέλικτου σε κρίσιμα σημεία, άρα και ακατάλληλου για την παραγωγή οπτικοακουστικών έργων

Β) Σχετικά με τα επιλεκτικά προγράμματα και τη διανομή:

• Αύξηση της χρηματοδότησης των επιλεκτικών προγραμμάτων στο ετήσιο συνολικό ποσό των 15.000.000€, ποσό για το οποίο η νυν διοίκηση του ΕΚΚΟΜΕΔ, είχε δεσμευτεί από τον Νοέμβριο του 2023, παρουσία της τότε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, και αντίστοιχα αύξηση της ενίσχυσης της διανομής στα 500.000€.

Γ) Σχετικά με τη διάρθρωση του οργανισμού:

• Στελέχωση του Δ.Σ. και κρίσιμων διοικητικών θέσεων στον υπόλοιπο οργανισμό και με καταξιωμένους επαγγελματίες του οπτικοακουστικού τομέα, κάτι που επιτρέπει ο ιδρυτικός του Νόμος ανεξάρτητα από την κατοχή πανεπιστημιακών τίτλων.
• Αναβάθμιση και αυτόνομη λειτουργία της Γενικής Διεύθυνσης Κινηματογράφου, με αρμοδιότητες που θα της εκχωρηθούν.

Επί της ουσίας, αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο ΕΚΚΟΜΕΔ έχει βρεθεί να χρωστάει πολλά χρήματα ακόμα και για τις ταινίες που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, καθώς και ότι δίνει πολύ λιγότερα χρήματα και με πολύ μεγαλύτερη γραφειοκρατεία στο σινεμά -εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η γραφειοκρατία του ΕΣΠΑ- για τη δημιουργία ταινιών συγκριτικά με τα τηλεοπτικά κανάλια για τη δημιουργία σειρών. Επίσης, για να λάβει οικονομική υποστήριξη ένας δημιουργός για την ταινία του θα πρέπει πλέον να είναι εταιρεία με πάνω από 250 υπαλλήλους.

Το πλήρες κείμενο της ανοιχτής επιστολής εδώ.