-|-
Η πορεία της Ευρωζώνης, ο πληθωρισμός, η αύξηση των επενδύσεων και τα φορολογικά έσοδα είναι οι βασικότερες προκλήσεις του Προϋπολογισμού του 2025, το προσχέδιο του οποίου κατατέθηκε στη Βουλή.
Ο Προϋπολογισμός του επόμενου χρόνου μπορεί να χαρακτηριστεί ως εξαιρετικά κρίσιμος. Τούτο διότι το 2025 θα κρίνει στην ουσία την ολοκλήρωση του μεγαλύτερου μέρους των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης με ένα συνολικό ποσό ύψους 36 δισ. ευρώ. Το στοίχημα για τον επόμενο Προϋπολογισμό είναι να μπορέσει αρχικά να απορροφήσει άλλα 3,6 δισ. ευρώ κοινοτικών πόρων, έχοντας ολοκληρώσει ορόσημα και στόχους της 5ης δόσης, και παράλληλα να διαθέσει στην οικονομία κοινοτικούς πόρους ύψους 5,1 δισ. ευρώ. Μαζί με το εθνικό σκέλος και τα συγχρηματοδοτούμενα του ΕΣΠΑ, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα πρέπει μέσα στον επόμενο χρόνο να ολοκληρώσει με επιτυχία ένα πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ύψους 14,3 δισ. ευρώ, ποσό που αποτελεί ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα.
Αν δεν έχουν ωριμάσει επαρκώς τα ενταγμένα έργα ή αν έχουμε καθυστερήσεις και αστοχίες στην υλοποίησή τους, τότε –εάν δεν υπάρξει κάποια οριζόντια αλλαγή στους κανονισμούς– η Ελλάδα μπορεί και να χάσει πόρους από το ΤΑΑ, αφού το πρόγραμμα ολοκληρώνεται χρηματοδοτικά μέχρι και το τέλος του 2026. Πάντως, μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού, από τα 4,6 δισ. ευρώ που θα έπρεπε να γίνουν δαπάνες φέτος για την πραγματική οικονομία, είχαν διατεθεί μόνο 1,5 δισ. ευρώ.
Η επιβράδυνση των επενδύσεων, εκτός από τον κίνδυνο που εμπεριέχει για την απώλεια κοινοτικών κονδυλίων, θα έχει επιπτώσεις και στον ρυθμό ανάπτυξης για τον επόμενο χρόνο, ο οποίος έχει ήδη αναθεωρηθεί μία φορά στο 2,3%, από 2,6%, μέσα από το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό και Διαρθρωτικό σχέδιο 2025-2028.
Ο πληθωρισμός
Ένα κρίσιμο μέγεθος για τον επόμενο χρόνο θα είναι το ύψος του πληθωρισμού. Η πρόβλεψη του Προϋπολογισμού είναι ότι, σε όρους εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή, ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί στο 2,1% τον επόμενο χρόνο, από 2,8% που αναμένεται ότι θα φτάσει φέτος. Ωστόσο, λίγο πριν από το τέλος του χρόνου και παρά την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, οι τιμές της ενέργειας έχουν ανακάμψει, ειδικά σε ό,τι αφορά την τιμή του φυσικού αερίου, η οποία καταγράφει τον Σεπτέμβριο αύξηση 20,2%, και της κιλοβατώρας για το ηλεκτρικό ρεύμα, που έχει αύξηση τιμής 11,2%. Στο τέλος του χρόνου θα σταματήσουν οι μεταφορές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω των αγωγών της Ουκρανίας.
Η απότομη άνοδος της τιμής, αν δεν υπάρξει γρήγορα εναλλακτική, θα συμπαρασύρει την τιμή του ρεύματος. Από την άλλη, λόγω της έντασης της Μέσης Ανατολής, η τιμή του πετρελαίου –αν και χαμηλή ακόμη– έχει αυξηθεί σωρευτικά κατά 7%. Αν η τάση παραμείνει ανοδική, θα δημιουργήσει σπιράλ ανατιμήσεων και σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες τούς επόμενους μήνες.
Τα φορολογικά έσοδα
Ένας τρίτος φιλόδοξος στόχος για τον επόμενο χρόνο είναι η περαιτέρω αύξηση κατά 2.474 εκατ. ευρώ (3,7%) των φορολογικών εσόδων έναντι του 2024, με το σύνολο να φτάνει τα 68.721 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας. Υπενθυμίζεται ότι πάνω στην αύξηση των εσόδων έχει χτιστεί και το αφήγημα για τις νέες ελαφρύνσεις ύψους 1,1 δισ. ευρώ που έχουν προαναγγελθεί για τον επόμενο χρόνο. Αν, όμως, κάτι δεν πάει καλά και η ανάπτυξη της οικονομίας αναθεωρηθεί για δεύτερη φορά, τότε είναι πιθανό να φτάσουμε ή και να ξεπεράσουμε την οροφή αύξησης των πρωτογενών δαπανών του 3,7% και να χρειαστεί να κάνουμε προσαρμογές σε όλες τις κατηγορίες των δαπανών.
Η πορεία της Ευρωζώνης
Πηγή ανησυχίας, εκτός από όλα τα προηγούμενα, αποτελεί και η περαιτέρω πορεία της Ευρωζώνης, για την οποία ο ρυθμός ανάπτυξης τα προηγούμενα χρόνια αναθεωρείται –μόνο– προς τα κάτω. Μάλιστα, αναλυτές εκτιμούν ότι και η ανάπτυξη κατά 1% που εκτιμάται για φέτος θα πρέπει να θεωρείται αισιόδοξη, μετά και την ανακοίνωση της Γερμανίας ότι θα είναι σε ύφεση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά και το 2024. Ωστόσο μια κακή πορεία της Ευρωζώνης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την πορεία των εξαγωγών, αλλά και του τουρισμού, και τελικά του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας.