-|-
Περισσότερους πόρους για επενδύσεις σε ενέργεια και τεχνολογίες αιχμής, αλλά και επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της αμυντικής θωράκισης της χώρας, είναι τα δύο θέματα στα οποία θα επικεντρώσει την προσοχή της η Ελλάδα μετά τις ευρωεκλογές, στο πλαίσιο του συζητούμενου μετασχηματισμού της οικονομίας στην Ε.Ε.
Ρόλο καταλύτη στις εξελίξεις θα παίξει η πιθανή επιλογή στη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του τέως πρωθυπουργού της Ιταλίας και πρώην κεντρικού τραπεζίτη κ. Μάριο Ντράγκι. Η πρόταση αυτή, η οποία υποστηρίζεται προς το παρόν επίσημα μόνο από τη Γαλλία, έχει ως στόχο, εκτός από συντάκτης της έκθεσης για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, ο κ. Ντράγκι να γίνει και ο πρωταγωνιστής για τις αλλαγές της επόμενης μέρας.
Στην “πρόγευση” της έκθεσής του ο κ. Ντράγκι μιλά, μεταξύ άλλων, για μια Ευρώπη που υστερεί σε επενδύσεις σε δίκτυα πέμπτης γενιάς (5G ) και δίκτυα οπτικής ίνας σε σχέση με τις ΗΠΑ. Σημειώνει ότι στην Ευρώπη λειτουργούν 35 εθνικά δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, έναντι 3 στις ΗΠΑ. Αναφέρεται, επίσης, σε ένα κατακερματισμένο και εσωτερικά ασύμβατο δίκτυο ηλεκτρικών διασυνδέσεων εντός της Ευρώπης. Σημειώνει ότι η Ευρώπη προηγείται των ανταγωνιστών της σε επενδύσεις για πράσινη μετάβαση με πολύ φιλόδοξους στόχους. Ωστόσο θα χρειαστούν ακόμα περισσότερες επενδύσεις (τουλάχιστον 600 δισ. ευρώ υπολογίζει η Κομισιόν) για να συμπληρωθούν τα δίκτυα και να υπάρχει επαρκής αποθήκευση ενέργειας, η οποία θα καλύπτει τις ανάγκες της Ε.Ε.
Αναφορικά με την αμυντική βιομηχανία, τονίζει ότι η έλλειψη παραγωγής κλίμακας εμποδίζει την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανικής ικανότητας, πρόβλημα που εντοπίζεται και στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική στρατηγική. Οι πέντε κορυφαίες αμυντικές βιομηχανίες στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 80% των πωλήσεων στην αγορά τους, ενώ οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές βιομηχανίες έχουν το 45% των πωλήσεων στις χώρες της Ε.Ε. Αποδίδει, μάλιστα, το φαινόμενο στο ότι το σύστημα των αμυντικών δαπανών είναι κατακερματισμένο.
Με τη διαδικασία του επείγοντος
Μετά τις ευρωεκλογές οι Ευρωπαίοι ηγέτες μαζί με το νέο Ευρωκοινοβούλιο και τα ευρωπαϊκά όργανα θα πρέπει να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις, που δεν παίρνουν πολλές αναβολές. Η κακή πλέον έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία έχει ήδη κινητοποιήσει την Ευρώπη να προχωρήσει σε αρχικές επενδύσεις τουλάχιστον 100-150 δισ. ευρώ, προκειμένου να συμπληρώσει την αμυντική της θωράκιση και την ασφάλεια. Τούτο τη στιγμή που ο μεγάλος σύμμαχος της Ε.Ε. στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, δεν δείχνουν πλέον τη διάθεση να συνεχίσουν να εγγυώνται την ασφάλεια και της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα, θεωρείται πλέον βέβαιο ότι, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών του Νοεμβρίου, τα πολλαπλά μέτωπα που έχουν ανοίξει για τις ΗΠΑ (Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Κίνα) δεν θα αφήσουν περιθώριο για την κάλυψη των ελλείψεων της άμυνας και της Ευρώπης, όπως συνέβαινε έως τώρα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο με ταχείες διαδικασίες λίγο πριν από τις εκλογές έχει σχεδόν αποφασιστεί η έκδοση κοινού χρέους για τη χρηματοδότηση ενός ταμείου ευρωπαϊκής άμυνας. Μάλιστα, αναμένεται να ενταχθεί στον κοινοτικό Προϋπολογισμό από το 2025 και μετά. Το ίδιο και η χρηματοδότηση που αποφασίστηκε από την ΕΤΕπ, για επενδύσεις στις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες.
Σε ό,τι αφορά το σχέδιο για κοινή άμυνα και ασφάλεια, το οποίο θα πρέπει να αποφασιστεί μετά τις εκλογές, έχει κάνει τα πρώτα του βήματα. Η πρόταση της Ελλάδας για ένα ευρωπαϊκό “Iron Dome”, η οποία υποστηρίχθηκε άμεσα και από την Πολωνία, έχει φτάσει ήδη στις Βρυξέλλες. Μετά τις εκλογές η πρόταση θα υποστηριχθεί από τις χώρες της Βαλτικής και τους “νέους” του ΝΑΤΟ, τη Φινλανδία και τη Σουηδία.
Κρυφή προσδοκία της Ελλάδας είναι ότι θα υπάρξει ένα ειδικό καθεστώς για τις χώρες των ανατολικών συνόρων της Ε.Ε. Εκτός από την Ελλάδα και την Πολωνία, σε αυτές περιλαμβάνονται η Ουγγαρία και η Ρουμανία, αφού αυτές θα δεχθούν το πρώτο πλήγμα από μια ενδεχόμενη επιθετική ενέργεια της Ρωσίας. Έπειτα από αυτό θα είναι δυνατό να ξεπεραστούν και τα προβλήματα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, η οποία δοκιμάζεται ακόμη από συσσωρευμένα χρέη παλαιότερων ετών και έλλειψη προσωπικού.
Απαραίτητες νέες επενδύσεις
Την ίδια ώρα, βέβαια, οι επισημάνσεις του Μάριο Ντραγκι για την υστέρηση της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε. έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας επίσης δεν αφήνουν περιθώρια για καθυστερήσεις. Οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να αποδεχθούν την πρόκληση και να απαντήσουν με ένα δεύτερο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ανάλογο του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο θα αρχίσει να υλοποιείται από τα μέσα του 2026.
Η διαφορά με το ΤΑΑ Ι θα είναι ότι το ΤΑΑ ΙΙ δεν θα χρηματοδοτείται μόνο από κοινούς πόρους (ευρωομόλογα), αλλά θα χρηματοδοτεί επενδύσεις οι οποίες θα ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και θα μπορούν να χαρακτηριστούν πανευρωπαϊκές. Σε αυτή την προοπτική, η Ελλάδα θα έχει να κερδίσει στον ενεργειακό τομέα, αφού θα μπορέσει να πραγματοποιήσει μια φιλοδοξία πολλών ετών, συνδέοντας όλα τα δίκτυα ηλεκτρικού και φυσικού αερίου που καταλήγουν στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο με τα δίκτυα της Ευρώπης. Μεγάλες ευκαιρίες για επενδύσεις πάνω από 20 δισ. θα δοθούν για εγκαταστάσεις αποθήκευσης πράσινης ενέργειας, αφού όμως ενισχυθούν τα ηλεκτρικά δίκτυα μεταφοράς από και προς την Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αφρική.
Η ενοποίηση των τηλεπικοινωνιών, την οποία υπαινίσσεται η έκθεση Ντράγκι, θα βοηθήσει την πτώση των τιμών για τις τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα, οι οποίες παραμένουν από τις ακριβότερες στην Ευρώπη. Παράλληλα, θα είναι δυνατό να αναπτυχθεί και ο τομέας της έρευνας, ώστε και Ελλάδα να συμμετέχει ενεργά στην ενοποίηση των τηλεπικοινωνιών της Ε.Ε.