Του Κώστα Κατίκου
Υπό ειδικό καθεστώς εποπτείας τίθεται το Ταμείο Αλληλοβοήθειας της πρώην Αγροτικής Τράπεζας με απόφαση του υπουργείου Εργασίας.
Το Υπουργείο μετά από ελέγχους διαπίστωσε παραβάσεις ως προς τον τρόπο λειτουργίας και οικονομικής διαχείρισης των περιουσιακών του στοιχείων επιβάλλοντας πρόστιμο στη διοίκηση, διαβιβάζοντας παράλληλα τον σχετικό φάκελο στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές για τη διερεύνηση και τυχόν ποινικών ευθυνών και ορίζοντας ειδικό διαχειριστή για τα επόμενα βήματα.
Αποκορύφωμα των παραβάσεων στις οποίες αναφέρεται και πόρισμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που ζητήθηκε από το υπουργείο Εργασίας, είναι ότι η Διοίκηση του ταμείου που αποτελείται από πρώην υπαλλήλους της ΑΤΕ, αποφάσισε να θέσει τον φορέα σε καθεστώς εκκαθάρισης ορίζοντας ως εκκαθαριστή ….τον εαυτό της. Με την απόφαση για τη λύση και εκκαθάριση του Ταμείου, απειλείται η ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, που είχαν παραχωρηθεί ενόσω λειτουργούσε υπό την σκέπη της ΑΤΕ. Το ΝΣΚ, με την με αρ. 138/2023 γνωμοδότησή του επιβεβαίωσε τη μη νομιμότητα της εκκαθάρισης ακυρώνοντας τον “αυτοδιορισμό” της Διοίκησης ως …εκκαθαριστη, με το αιτιολογικό ότι δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα.
Στο πόρισμα του ΝΣΚ αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
* Το Ταμείο δεν μπορεί να διαλυθεί και να τεθεί σε εκκαθάριση με απόφαση των μελών του, διότι για τα ζητήματα αυτά αρμόδιος αποκλειστικά είναι ο κοινωνικοασφαλιστικός νομοθέτης και όχι η διοίκηση, καθόσον η δοθείσα σε αυτή νομοθετική εξουσιοδότηση, δεν περιλαμβάνει το αντικείμενο της εκκαθάρισης.
* Δε νοείται εκκαθάριση της περιουσίας του Ταμείου, διότι αυτό, ως φορέας ομόλογος προς δημόσιο φορέα υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, προοριζόμενο για την εκπλήρωση του δημοσίου σκοπού της αλληλοβοήθειας, εμπίπτει στη συνταγματική προστασία του άρθρου 22 παρ. 5 και δεν μπορεί να τεθεί σε εκκαθάριση με βάση τις ισχύουσες για τα λοιπά νομικά πρόσωπα διατάξεις του Συντάγματος. Ως εκ τούτου, η διάθεση της όποιας περιουσίας του Ταμείου, μετά την τυχόν κατάργηση- διάλυσή του, εναπόκειται στη βούληση του νομοθέτη, ο οποίος είναι και ο μόνος αρμόδιος να ρυθμίσει τα της τύχης της.
*Δεν είναι νόμιμος ο ορισμός των μελών του Δ.Σ. του Ταμείου ως εκκαθαριστών, οι οποίοι συνεχίζουν να ασκούν, με την ανωτέρω ιδιότητά τους (των μελών, δηλαδή, του Δ.Σ.) τη διοίκηση του Ταμείου μέχρι την λήξη της θητείας τους ή την με οποιονδήποτε τρόπο παύση τους.
Ανάμεσα στις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν από τον έλεγχο που διενεργήθηκε είναι οι εξής:
1.Απουσία αναλογιστικής μελέτης και οικονομικών καταστάσεων. Πρώτη φορά υποβλήθηκαν οικονομικές καταστάσεις το 2023 μετά την ενεργοποίηση της διαδικασίας των κυρώσεων.
2.Καμία έγκριση για τις τροποποιήσεις των Καταστατικών του παρά μόνο για το αρχικό. Έχουν γίνει πέντε τροποποιήσεις και συγκεκριμένα τα έτη 2008 όπου έθεσαν και για πρώτη φορά τη δυνατότητα διάλυσης του Ταμείου, 2011, 2014, 2019 και Μάιο του 2023 για τις οποίες ουδέποτε εκδόθηκε ΚΥΑ που να τις εγκρίνει, όπως προβλέπει ο νόμος.
3.Αναδρομική τροποποίηση Καταστατικού επί του τρόπου υπολογισμού των συνταξίμων αποδοχών και των παροχών χωρίς την έκδοση εγκριτικής ΚΥΑ, με αποτέλεσμα να καταβάλλονται μεγαλύτερες παροχές από αυτές που προβλέπονταν στο αρχικό Καταστατικό. Όσοι ασφαλισμένοι δεν έλαβαν αυξημένα ποσά εφάπαξ που δόθηκαν σε άλλους ασφαλισμένους, προσέφυγαν στα Δικαστήρια για να τα διεκδικήσουν, ωστόσο ο Άρειος Πάγος έκρινε αμετάκλητα ότι τέτοιες παροχές ήταν μη νόμιμες επειδή δεν είχαν εγκριθεί με ΚΥΑ.
Το Ταμείο που αμφισβητεί την εποπτεία του Υπουργείου – εξακολουθεί να θεωρεί μέλη τους συνταξιούχους που έλαβαν σχεδόν όλη την παροχή το 2012 και είναι δικαιούχοι μικρού υπολοίπου, ενώ δεν καταβάλουν εισφορές.
Από την πλευρά του Υπουργείου τονίζεται ότι με τον ίδιο τρόπο θα αντιμετωπιστούν και άλλα παρόμοια ταμεία αλληλοβοήθειας που για χρόνια δεν πιάνονταν από το ραντάρ των ελέγχων. Το κενό αυτό κλείνει με τον νόμο 5078/2023 στον οποίο προβλέπονται αυστηροί κανόνες εποπτείας που φτάνουν μέχρι και στην παύση της διοίκησης όταν το ταμείο προβαίνει σε παραβάσεις ή όταν υπάρχουν εύλογες αμφιβολίες για τη συνετή διαχείρισή του.